Havacılıkta "Demir Kabarcık" Kavramı: Yönetimin Gerçeklikten Kopukluğu ve Emniyet Kültürü

Havacılık dünyasında Emniyet her zaman en öncelikli konu olmalıdır. Kaptan Pilot-Yazar Karlene K. Petitt'in kitaplarında karşımıza çıkan "Demir Kabarcık" (Iron Bubble) kavramı, bu önceliğin bazı durumlarda yönetim katmanlarında nasıl göz ardı edilebildiğine dair çarpıcı bir metafor sunar.

Peki, nedir bu "Demir Kabarcık"?

"Demir Kabarcık" fikrinin özü şudur: "Hiçbir şeyin içeri girmediği ve hiçbir şeyin dışarı çıkmadığı" bir durumdur. Bu kavram, şirketin üst yönetimi etrafında oluşan, iletişimi kesen ve gerçeklerin sızmasını engelleyen bir bariyeri simgeler.

Bu "Kabarcık" Neyi Temsil Eder ve Neden Önemlidir?

1. Yönetimin İzolasyonu: "Demir Kabarcık", yönetimin gerçeklikten kopukluğunu gösterir. Kathryn'in belirttiği gibi, eğer yöneticiler bilgileri üstlerinden "izole ediyorlarsa, şirketinizin içinde gerçekten neler olup bittiği hakkında hiçbir fikriniz olmaz". Bu izolasyon, kritik Emniyet sorunlarının ve operasyonel problemlerin üst katmanlara ulaşmasını engeller.

2. Emniyet Kültürü Eksikliği: Kathryn'in kitaplarında yer alan Global'in Uçuş Operasyonları yönetimi "Emniyet kültürü hakkında hiçbir fikre sahip değildi". Emniyet Yönetim Sistemlerinin (SMS) ne anlama geldiğini bilmiyorlardı. Emniyet kültürünün temel bir unsuru, çalışanların Emniyet sorunlarını bildirmelerini teşvik etmek, desteklemek ve bunu kolaylaştırmaktır. "Demir Kabarcık" içindeki yönetim ise bunun tam tersini yaparak raporlamayı zorlaştırır veya engeller.

3. Dış Görünüşe Önem Verme: Kabarcık, dışarıdan "parlak ve iyi görünebilir". Dış dünyada olup bitenleri yansıtır, ancak içerideki gerçek sorunları, kültürü ve eksiklikleri gizler. "Masum bir gözlemciye, sadece dışarıda olanların bir yansıması görünür, ancak içeriden hiçbir şey dışarı çıkmaz".

4. İç Sorunların Bastırılması: "Demir Kabarcık"ın "hiçbir şeyin dışarı çıkmadığı" yönü, içerideki problemlerin içeride kalmasına ve çözülmemesine yol açar. Kathryn'in havacılık kitaplarında görüleceği gibi, şirketin iç işleyişi ve Emniyet eksiklikleri hakkında bilgi içeren eserlerin yönetim tarafından hoş karşılanmaması ve yayınlanmasının engellenmeye çalışılması, bu kabarcığın ne kadar korunaklı tutulmak istendiğini gösterir. Bu, sorunların üstesinden gelmek yerine üzerini örtme çabasıdır.

Emniyet Yönetim Sistemleri (SMS) ve gerçek bir Emniyet kültürü, açık ve adil iletişime dayanır. "Demir Kabarcık"ın varlığı, bu iletişimi boğarak sistemin işlemesini engeller ve potansiyel olarak güvenliği tehlikeye atar. Yönetimin "tehdit ve hata yönetimini" tehdit yoluyla yönetim olarak algılaması gibi davranışlar, bu kabarcığın içinde gelişen çarpık kültürün yansımalarıdır.

Sonuç olarak, "Demir Kabarcık" kavramı, havacılık gibi son derece emniyet ve güvenliğe duyarlı bir endüstride bile, yönetimin gerçeklikten, operasyonel detaylardan ve çalışanların emniyet endişelerinden ne kadar izole olabileceğini gösteren güçlü ve düşündürücü bir metafordur. Emniyet sorunlarının göz ardı edildiği, içerideki iletişimin tıkandığı ve dışarıya kusursuz bir imaj yansıtmanın, içerideki gerçek durumu düzeltmekten daha öncelikli hale geldiği bir organizasyonel hastalığı tanımlar. Bu kavram, gerçek ve etkili bir Emniyet Kültürü oluşturmanın ne kadar zorlu olabileceğinin altını çizer.