Arama Sonuçları

Ryff Psikolojik İyi Oluş Modeli (PİO) Ryff, PİO'u çok boyutlu bir kavram olarak ele alarak, farklı teorik yaklaşımlardan yararlanarak bir model geliştirmiştir. Ryff, bu çalışmayı yaparken, PİO’u sadece mutluluk veya yaşam doyumu gibi tek boyutlu ölçümlerle değil, bireyin kendini gerçekleştirme potansiyelini de içeren daha kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi gerektiğini düşünmüştür. Ryff, PİO’un altı boyutunu şöyle tanımlamıştır: Özerklik, Kendini Kabul, Çevresel Hakimiyet, Bireysel Gelişim, Yaşam Amacı ve Diğerleriyle Olumlu İlişkiler. Ryff'in modeli, PİO’un kültürel ve bireysel farklılıklara göre değişebileceğini ve evrensel bir tanımının olmadığını da kabul etmektedir. Ryff'in modeli, PİO’un ölçülmesi ve geliştirilmesi için önemli bir katkı sağlamıştır. Modelin Bileşenleri 1. Özerklik Ryff, özerkliği kendi değerleri ve normlarına göre davranma, çevresel baskılara karşı dirençli olma, kendi kararlarını verme ve davranışlarını içsel olarak düzenleme yeteneği olarak tanımlamıştır. Özerklik, bireyin kendini gerçekleştirme potansiyelini artırır ve yaşam kalitesini yükseltir. Özerklik aynı zamanda bireyin diğerleriyle olumlu ilişkiler kurmasına ve güvenli bağlanma geliştirmesine de katkı sağlar. Özerklik, havayolu pilotları için de önemli bir özelliktir. Pilotlar, uçuş sırasında karşılaştıkları zorluklara karşı kendi başlarına karar vermek ve sorumluluk almak zorundadırlar. Bu nedenle, özerklik düzeyi yüksek pilotların performansı ve uçuş güvenliği daha yüksek olabilir. Özerklik düzeyi yüksek pilotlar, stresle daha iyi başa çıkabilir, iş doyumunu artırabilir ve mesleki tükenmeyi önleyebilirler. Öte yandan, özerklik düzeyi düşük pilotlar, sosyal normlara ve otoriteye daha fazla bağımlı olabilir, kendi fikirlerini ifade etmekte zorlanabilir ve iş tatmini düşük olabilir. 2. Çevresel Hakimiyet Ryff, çevresel hakimiyeti, bireyin kendi ihtiyaç ve değerlerine uygun ortamlar oluşturabilme, günlük yaşam ve sorumlulukları üzerinde kontrol sahibi olma, çevresindeki fırsatları etkili bir şekilde kullanma ve yönetme becerisi olarak tanımlamıştır. Çevresel hakimiyet, bireyin yaşam kalitesini artırır, kendini gerçekleştirme potansiyelini yükseltir ve diğer insanlarla olumlu ilişkiler kurmasına yardımcı olur. Çevresel hakimiyet, havayolu pilotları için de önemli bir özelliktir. Pilotlar, uçuş sırasında karşılaştıkları zorluklara karşı kendi başlarına karar vermek ve sorumluluk almak zorundadırlar. Bu nedenle, çevresel hakimiyet düzeyi yüksek pilotların performansı ve uçuş güvenliği daha yüksek olabilir. Çevresel hakimiyet düzeyi yüksek pilotlar, stresle daha iyi başa çıkabilir, iş doyumunu artırabilir ve mesleki tükenmeyi önleyebilirler. Öte yandan, çevresel hakimiyet düzeyi düşük pilotlar, sosyal normlara ve otoriteye daha fazla bağımlı olabilir, kendi fikirlerini ifade etmekte zorlanabilir ve iş tatmini düşük olabilir. 3. Bireysel Gelişim PİO’un altı boyutundan biridir. Ryff, bireysel gelişimi, bireyin sahip olduğu potansiyelleri tam olarak kullanabilme, kendini gerçekleştirme, yeni deneyimlere açık olma, kendi özelliklerinin farkında olma ve olumlu değişimleri fark etme becerisi olarak tanımlamıştır. Bireysel gelişim, bireyin yaşam kalitesini artırır, kendini gerçekleştirme potansiyelini yükseltir ve diğer insanlarla olumlu ilişkiler kurmasına yardımcı olur. Bireysel gelişim, havayolu pilotları için de önemli bir özelliktir. Pilotlar, uçuş sırasında karşılaştıkları zorluklara karşı kendi başlarına karar vermek ve sorumluluk almak zorundadırlar. Bu nedenle, bireysel gelişim düzeyi yüksek pilotların performansı ve uçuş güvenliği daha yüksek olabilir. Bireysel gelişim düzeyi yüksek pilotlar, stresle daha iyi başa çıkabilir, iş doyumunu artırabilir ve mesleki tükenmeyi önleyebilirler. Öte yandan, bireysel gelişim düzeyi düşük pilotlar, yeni deneyimler yaşamaya kapalı, mevcut durumunu korumaya çalışan ve durgun bir yaşamı benimsemiş olabilirler. 4. Diğerleriyle Olumlu İlişki Ryff, diğerleriyle olumlu ilişkiyi, bireyin kendisine ve diğerlerine saygı duyma, samimi ve güvenilir ilişkiler kurma, ilişkilerinde empati gösterme ve diğerlerine karşı sorumluluk bilinci taşıma becerisi olarak tanımlamıştır. Diğerleriyle olumlu ilişki, bireyin yaşam kalitesini artırır, kendini gerçekleştirme potansiyelini yükseltir ve sosyal ve kişilerarası iyi oluşu sağlar. Diğerleriyle olumlu ilişki, havayolu pilotları için de önemli bir özelliktir. Pilotlar, uçuş sırasında hem kabin ekibi hem de kule ile işbirliği yapmak zorundadırlar. Bu nedenle, diğerleriyle olumlu ilişki düzeyi yüksek pilotların performansı ve uçuş güvenliği daha yüksek olabilir. Diğerleriyle olumlu ilişki düzeyi yüksek pilotlar, stresle daha iyi başa çıkabilir, iş doyumunu artırabilir ve mesleki tükenmeyi önleyebilirler. Öte yandan, diğerleriyle olumlu ilişki düzeyi düşük pilotlar, kişilerarası iletişimde sorunlar yaşayabilir, insanlara karşı güvensiz ve olumsuz olabilir ve iş tatmini düşük olabilir. 5. Hayatın Amacı Ryff, hayatın amacını, bireyin kendi yaşamının anlam ve amacını kavrama, kendi hayatının bir anlamı ve amacı olduğuna inanma, kendisi için net hedefler belirleme ve bu hedeflere ulaşmak için planlama yapma becerisi olarak tanımlamıştır. Hayatın amacı, bireyin yaşam kalitesini artırır, kendini gerçekleştirme potansiyelini yükseltir ve diğer insanlarla olumlu ilişkiler kurmasına yardımcı olur. Hayatın amacı, havayolu pilotları için de önemli bir özelliktir. Pilotlar, uçuş sırasında karşılaştıkları zorluklara karşı kendi başlarına karar vermek ve sorumluluk almak zorundadırlar. Bu nedenle, hayatın amacı düzeyi yüksek pilotların performansı ve uçuş güvenliği daha yüksek olabilir. Hayatın amacı düzeyi yüksek pilotlar, stresle daha iyi başa çıkabilir, iş doyumunu artırabilir ve mesleki tükenmeyi önleyebilirler. Öte yandan, hayatın amacı düzeyi düşük pilotlar, hayatın varoluşsal problemlerine karşı kendilerini ayakta tutabilecek yeterli inanca ve motivasyona sahip olmayabilir, karşılaştıkları engellerle baş edemezler ve anlamsızlık/boşluk duygusunu daha fazla yaşayabilirler. 6. Öz Kabul Ryff, öz kabulü, bireyin kendini olumlu bir tutumla değerlendirme, geçmiş ve şimdiki durumlar hakkında olumlu görüşlere sahip olma, olumlu ve olumsuz tüm özelliklerini kabullenme becerisi olarak tanımlamıştır. Öz kabul, bireyin yaşam kalitesini artırır, kendini gerçekleştirme potansiyelini yükseltir ve diğer insanlarla olumlu ilişkiler kurmasına yardımcı olur. Öz kabul, havayolu pilotları için de önemli bir özelliktir. Pilotlar, uçuş sırasında karşılaştıkları zorluklara karşı kendi başlarına karar vermek ve sorumluluk almak zorundadırlar. Bu nedenle, öz kabul düzeyi yüksek pilotların performansı ve uçuş güvenliği daha yüksek olabilir. Öz kabul düzeyi yüksek pilotlar, stresle daha iyi başa çıkabilir, iş doyumunu artırabilir ve mesleki tükenmeyi önleyebilirler. Öte yandan, öz kabul düzeyi düşük pilotlar, kendilerinden hoşnut olmayabilir, kişisel özelliklerinden ve geçmişlerinden mutsuz olabilir ve iş tatmini düşük olabilir. PİO Modelinin bileşenlerinin her biri kültürel faktörlerden etkilenebilir. ​ Batı Toplumları Doğu Toplumları Özerklik Daha Yüksek Daha Düşük Çevresel Hakimiyet Daha Yüksek Daha Düşük ​Bireysel Gelişim Daha Yüksek Daha Düşük Diğerleriyle Olumlu İlişki Daha Yüksek Daha Düşük Hayatın Amacı Daha Yüksek Daha Düşük Öz Kabul Daha Yüksek Daha Düşük Ancak, bu durum PİO’un da kültüre göre farklılık gösterdiği anlamına gelmez. PİO’un evrensel bir tanımının olmadığını ve bireysel farklılıklara göre değişebileceğini kabul eden Ryff'in modeli, tüm bileşenleri dikkate alarak bütüncül bir yaklaşım sunmaktadır. PİO Modeli Bileşenleri Açısından Öz Değerlendirme Havayolu pilotu psikolojik iyi olma halinin altı boyutu ile ilgili olarak kendilerini nasıl değerlendirebilirler? 1. Özerklik: Bu boyut, pilotun kendi değerleri ve normlarına göre davranma, çevresel baskılara karşı dirençli olma, kendi kararlarını verme ve davranışlarını içsel olarak düzenleme yeteneği ile ilgilidir. Pilotlar, özerklik düzeylerini şu sorulara verdikleri cevaplara göre değerlendirebilirler: Uçuş sırasında karşılaştığım zorluklara karşı kendi başıma karar verebiliyor ve sorumluluk alabiliyor muyum? Davranışlarımı kendi değerlerime ve normlarıma göre mi yoksa başkalarının beklentilerine göre mi belirliyorum? Kendi fikirlerimi ifade etmekte zorlanıyor veya çekiniyor muyum? Çevremdeki insanların onayına ihtiyaç duyuyor veya bağımlı mı hissediyorum? Uçuş sırasında karşılaştığım zorluklara karşı kendi başıma karar verebiliyor ve sorumluluk alabiliyor muyum? Davranışlarımı kendi değerlerime ve normlarıma göre mi yoksa başkalarının beklentilerine göre mi belirliyorum? Kendi fikirlerimi ifade etmekte zorlanıyor veya çekiniyor muyum? Çevremdeki insanların onayına ihtiyaç duyuyor veya bağımlı mı hissediyorum? 2. Çevresel Hakimiyet: Bu boyut, pilotun kendi ihtiyaç ve değerlerine uygun ortamlar oluşturabilme, günlük yaşam ve sorumlulukları üzerinde kontrol sahibi olma, çevresindeki fırsatları etkili bir şekilde kullanma ve yönetme becerisi ile ilgilidir. Pilotlar, çevresel hakimiyet düzeylerini şu sorulara verdikleri cevaplara göre değerlendirebilirler: Fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarımı giderebilmek için kendimi çevreye, çevremi de kendime uygun hale getirebiliyor muyum? Günlük yaşam ve sorumluluklarım üzerinde yeterli bir kontrole sahip olduğumu hissediyor muyum? Çevremde bulunan olanaklardan en üst seviyede yararlanabiliyor ve çevremi yönetebiliyor muyum? Kendi değer uygun ortamları seçebiliyor ve farklı amaçlara sahip bireylerle bir araya gelebiliyor muyum? Fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarımı giderebilmek için kendimi çevreye, çevremi de kendime uygun hale getirebiliyor muyum? Günlük yaşam ve sorumluluklarım üzerinde yeterli bir kontrole sahip olduğumu hissediyor muyum? Çevremde bulunan olanaklardan en üst seviyede yararlanabiliyor ve çevremi yönetebiliyor muyum? Kendi değer uygun ortamları seçebiliyor ve farklı amaçlara sahip bireylerle bir araya gelebiliyor muyum? 3. Bireysel Gelişim: Bu boyut, pilotun sahip olduğu potansiyelleri tam olarak kullanabilme, kendini gerçekleştirme, yeni deneyimlere açık olma, kendi özelliklerinin farkında olma ve olumlu değişimleri fark etme becerisi ile ilgilidir. Pilotlar, bireysel gelişim düzeylerini şu sorulara verdikleri cevaplara göre değerlendirebilirler: Kendimi geliştirmeye ve yeni şeyler öğrenmeye açık mıyım? Kendi özelliklerimin farkında mıyım ve kendimde meydana gelen değişim ve yenilikleri fark edebiliyor muyum? Sahip olduğum potansiyeli geliştirmek için deneyimlere açık mıyım ve yeni şeyler deneyebiliyor muyum? Kendimi gerçekleştirme potansiyelimi yükseltmek için neler yapabilirim? Kendimi geliştirmeye ve yeni şeyler öğrenmeye açık mıyım? Kendi özelliklerimin farkında mıyım ve kendimde meydana gelen değişim ve yenilikleri fark edebiliyor muyum? Sahip olduğum potansiyeli geliştirmek için deneyimlere açık mıyım ve yeni şeyler deneyebiliyor muyum? Kendimi gerçekleştirme potansiyelimi yükseltmek için neler yapabilirim? 4. Diğerleriyle Olumlu İlişki: Bu boyut, pilotun kendisine ve diğerlerine saygı duyma, samimi ve güvenilir ilişkiler kurma, ilişkilerinde empati gösterme ve diğerlerine karşı sorumluluk bilinci taşıma becerisi ile ilgilidir. Pilotlar, diğerleriyle olumlu ilişki düzeylerini şu sorulara verdikleri cevaplara göre değerlendirebilirler: Kendime ve diğer insanlara yönelik pozitif bir saygıya sahip miyim? Diğer bireylerle samimi ve güvene dayalı ilişkiler kurabiliyor muyum? İlişkilerimde empati ile davranabiliyor ve diğerlerini anlamaya çalışıyor muyum? Diğerlerine karşı sorumluluk bilincine sahip miyim? Kendime ve diğer insanlara yönelik pozitif bir saygıya sahip miyim? Diğer bireylerle samimi ve güvene dayalı ilişkiler kurabiliyor muyum? İlişkilerimde empati ile davranabiliyor ve diğerlerini anlamaya çalışıyor muyum? Diğerlerine karşı sorumluluk bilincine sahip miyim? 5. Hayatın Amacı: Bu boyut, pilotun kendi yaşamının anlam ve amacını kavrama, kendi hayatının bir anlamı ve amacı olduğuna inanma, kendisi için net hedefler belirleme ve bu hedeflere ulaşmak için planlama yapma becerisi ile ilgilidir. Pilotlar, hayatın amacı düzeylerini şu sorulara verdikleri cevaplara göre değerlendirebilirler: Kendi yaşamımın anlam ve amacını kavrayabiliyor muyum? Kendi hayatımın bir anlamı ve amacı olduğuna inanıyor muyum? Kendim için net hedefler belirleyebiliyor ve bu hedeflere ulaşmak için planlama yapabiliyor muyum? Varacakları noktayı tam olarak bilmesem de hedeflerime ulaşmak için izleyeceğim yol hakkında bir fikre sahip miyim? Kendi yaşamımın anlam ve amacını kavrayabiliyor muyum? Kendi hayatımın bir anlamı ve amacı olduğuna inanıyor muyum? Kendim için net hedefler belirleyebiliyor ve bu hedeflere ulaşmak için planlama yapabiliyor muyum? Varacakları noktayı tam olarak bilmesem de hedeflerime ulaşmak için izleyeceğim yol hakkında bir fikre sahip miyim? 6. Öz Kabul: Bu boyut, pilotun kendini olumlu bir tutumla değerlendirme, geçmiş ve şimdiki durumlar hakkında olumlu görüşlere sahip olma, olumlu ve olumsuz tüm özelliklerini kabullenme becerisi ile ilgilidir. Pilotlar, öz kabul düzeylerini şu sorulara verdikleri cevaplara göre değerlendirebilirler: Kendimi olumlu bir tutumla değerlendirebiliyor muyum? Geçmiş ve şimdiki durumlar hakkında olumlu görüşlere sahip miyim? Olumlu ve olumsuz tüm özelliklerimi kabulleniyor muyum? Kendimi olduğum gibi sevebiliyor muyum? Kendimi olumlu bir tutumla değerlendirebiliyor muyum? Geçmiş ve şimdiki durumlar hakkında olumlu görüşlere sahip miyim? Olumlu ve olumsuz tüm özelliklerimi kabulleniyor muyum? Kendimi olduğum gibi sevebiliyor muyum? Zayıflatan ve Güçlendiren Durum ve Davranışları 1. Özerklik boyutunu; Zayıflatan durum ve davranışlar: Pilotların kendi değerleri ve normlarına göre davranmalarına izin vermeyen veya engelleyen kurallar, yönetmelikler, prosedürler veya politikalar. Pilotların kendi kararlarını vermesine izin vermeyen veya engelleyen otoriter, baskıcı veya kontrolcü bir yönetim tarzı. Pilotların çevresel baskılara karşı dirençli olmalarına yardımcı olmayan veya engelleyen yetersiz, eksik veya yanlış bir eğitim, koçluk veya destek sistemi. Pilotların davranışlarını içsel olarak düzenlemelerine yardımcı olmayan veya engelleyen düşük, adil olmayan veya tatmin edici olmayan bir ücret, ödül veya tanınma sistemi. Pilotların kendilerine güvenmelerine, kendilerini tanımalarına veya geliştirmelerine yardımcı olmayan veya engelleyen olumsuz, eleştirel veya saygısız bir geri bildirim veya iletişim sistemi. Güçlendiren durum ve davranışlar: Pilotların kendi değerleri ve normlarına göre davranmalarına fırsat ve teşvik veren esnek, uyumlu veya katılımcı bir kurumsal kültür. Pilotların kendi kararlarını vermesine izin veren ve destekleyen demokratik, yetkilendirici veya koçluk yapan bir yönetim tarzı. Pilotların çevresel baskılara karşı dirençli olmalarına yardımcı olan yeterli, güncel ve doğru bir eğitim, koçluk veya destek sistemi. Pilotların davranışlarını içsel olarak düzenlemelerine yardımcı olan yüksek, adil ve tatmin edici bir ücret, ödül veya tanınma sistemi. Pilotların kendilerine güvenmelerine, kendilerini tanımalarına veya geliştirmelerine yardımcı olan olumlu, yapıcı veya saygılı bir geri bildirim veya iletişim sistemi. 2. Çevresel hakimiyet boyutunu; Zayıflatan durum ve davranışlar: Pilotların kendi ihtiyaç ve değerlerine uygun ortamlar oluşturmasına izin vermeyen veya engelleyen katı, değişmez veya uyumsuz bir çalışma ortamı. Pilotların günlük yaşam ve sorumlulukları üzerinde kontrol sahibi olmasına izin vermeyen veya engelleyen aşırı, gereksiz veya anlamsız bir iş yükü veya stres. Pilotların çevresindeki fırsatları etkili bir şekilde kullanmasına veya yönetmesine izin vermeyen veya engelleyen yetersiz, eksik veya yanlış bir bilgi, teknoloji veya kaynak sistemi. Pilotların kendi yaşamlarını şekillendirmesine yardımcı olmayan veya engelleyen düşük, adil olmayan veya tatmin edici olmayan bir kariyer gelişimi veya ilerleme sistemi. Pilotların esneklik ve uyum göstermesine yardımcı olmayan veya engelleyen olumsuz, eleştirel veya baskıcı bir iş arkadaşı, yönetici veya müşteri ilişkisi. Güçlendiren durum ve davranışlar: Pilotların kendi ihtiyaç ve değerlerine uygun ortamlar oluşturmasına fırsat ve teşvik veren esnek, değişken veya uyumlu bir çalışma ortamı. Pilotların günlük yaşam ve sorumlulukları üzerinde kontrol sahibi olmasına izin veren ve destekleyen makul, anlamlı ve ödüllendirici bir iş yükü veya stres. Pilotların çevresindeki fırsatları etkili bir şekilde kullanmasına veya yönetmesine izin veren ve destekleyen yeterli, güncel ve doğru bir bilgi, teknoloji veya kaynak sistemi. Pilotların kendi yaşamlarını şekillendirmesine yardımcı olan yüksek, adil ve tatmin edici bir kariyer gelişimi veya ilerleme sistemi. Pilotların esneklik ve uyum göstermesine yardımcı olan olumlu, yapıcı veya destekleyici bir iş arkadaşı, yönetici veya müşteri ilişkisi. 3. Bireysel gelişim boyutunu; Zayıflatan durum ve davranışlar: Pilotların sahip oldukları potansiyelleri tam olarak kullanmalarına izin vermeyen veya engelleyen sınırlı, monoton veya tekdüze bir çalışma ortamı. Pilotların kendini gerçekleştirmelerine izin vermeyen veya engelleyen düşük, adil olmayan veya tatmin edici olmayan bir performans değerlendirme veya geri bildirim sistemi. Pilotların yeni deneyimlere açık olmalarına izin vermeyen veya engelleyen katı, değişmez veya uyumsuz bir eğitim, koçluk veya destek sistemi. Pilotların kendi özelliklerinin farkında olmalarına yardımcı olmayan veya engelleyen yetersiz, eksik veya yanlış bir kişilik testi, envanter veya profil sistemi. Pilotların olumlu değişimleri fark etmelerine yardımcı olmayan veya engelleyen olumsuz, eleştirel veya baskıcı bir iş arkadaşı, yönetici veya müşteri ilişkisi. Güçlendiren durum ve davranışlar: Pilotların sahip oldukları potansiyelleri tam olarak kullanmalarına fırsat ve teşvik veren çeşitli, zengin ve ilginç bir çalışma ortamı. Pilotların kendini gerçekleştirmelerine izin veren ve destekleyen yüksek, adil ve tatmin edici bir performans değerlendirme veya geri bildirim sistemi. Pilotların yeni deneyimlere açık olmalarına izin veren ve destekleyen esnek, değişken ve uyumlu bir eğitim, koçluk veya destek sistemi. Pilotların kendi özelliklerinin farkında olmalarına yardımcı olan yeterli, güncel ve doğru bir kişilik testi, envanter veya profil sistemi. Pilotların olumlu değişimleri fark etmelerine yardımcı olan olumlu, yapıcı veya destekleyici bir iş arkadaşı, yönetici veya müşteri ilişkisi. 4. Diğerleriyle olumlu ilişki boyutunu; Zayıflatan durum ve davranışlar: Pilotların kendine ve diğerlerine saygı duymasına izin vermeyen veya engelleyen ayrımcı, ırkçı veya cinsiyetçi bir iş ortamı veya kültürü. Pilotların samimi ve güvenilir ilişkiler kurmasına izin vermeyen veya engelleyen yüksek, rekabetçi veya çatışmacı bir iş stresi veya baskısı. Pilotların ilişkilerde empati göstermesine izin vermeyen veya engelleyen yetersiz, eksik veya yanlış bir iletişim, işbirliği veya koordinasyon sistemi. Pilotların diğerlerine karşı sorumluluk bilinci taşımasına yardımcı olmayan veya engelleyen düşük, adil olmayan veya tatmin edici olmayan bir takdir, ödül veya tanınma sistemi. Pilotların diğerleriyle olumlu ilişki kurmasına yardımcı olmayan veya engelleyen olumsuz, eleştirel veya saygısız bir geri bildirim veya yorum sistemi. Güçlendiren durum ve davranışlar: Pilotların kendine ve diğerlerine saygı duymasına fırsat ve teşvik veren kapsayıcı, çeşitli ve eşitlikçi bir iş ortamı veya kültürü. Pilotların samimi ve güvenilir ilişkiler kurmasına izin veren ve destekleyen makul, işbirlikçi ve uyumlu bir iş stresi veya baskısı. Pilotların ilişkilerde empati göstermesine izin veren ve destekleyen yeterli, güncel ve doğru bir iletişim, işbirliği veya koordinasyon sistemi. Pilotların diğerlerine karşı sorumluluk bilinci taşımasına yardımcı olan yüksek, adil ve tatmin edici bir takdir, ödül veya tanınma sistemi. Pilotların diğerleriyle olumlu ilişki kurmasına yardımcı olan olumlu, yapıcı veya saygılı bir geri bildirim veya yorum sistemi. 5. Hayatın amacı boyutunu; Zayıflatan durum ve davranışlar: Pilotların kendi yaşamının anlam ve amacını kavramasına izin vermeyen veya engelleyen anlamsız, boş veya rutin bir çalışma ortamı veya kültürü. Pilotların kendi hayatının bir anlamı ve amacı olduğuna inanmasına izin vermeyen veya engelleyen düşük, adil olmayan veya tatmin edici olmayan bir iş değeri veya tanınma sistemi. Pilotların kendisi için net hedefler belirlemesine izin vermeyen veya engelleyen sınırlı, monoton veya tekdüze bir kariyer gelişimi veya ilerleme sistemi. Pilotların bu hedeflere ulaşmak için planlama yapmasına izin vermeyen veya engelleyen yetersiz, eksik veya yanlış bir eğitim, koçluk veya destek sistemi. Pilotların hayatın amacını fark etmesine yardımcı olmayan veya engelleyen olumsuz, eleştirel veya baskıcı bir iş arkadaşı, yönetici veya müşteri ilişkisi. Güçlendiren durum ve davranışlar: Pilotların kendi yaşamının anlam ve amacını kavramasına fırsat ve teşvik veren anlamlı, zengin ve ilginç bir çalışma ortamı veya kültürü. Pilotların kendi hayatının bir anlamı ve amacı olduğuna inanmasına izin veren ve destekleyen yüksek, adil ve tatmin edici bir iş değeri veya tanınma sistemi. Pilotların kendisi için net hedefler belirlemesine izin veren ve destekleyen çeşitli, zengin ve ilginç bir kariyer gelişimi veya ilerleme sistemi. Pilotların bu hedeflere ulaşmak için planlama yapmasına izin veren ve destekleyen yeterli, güncel ve doğru bir eğitim, koçluk veya destek sistemi. Pilotların hayatın amacını fark etmesine yardımcı olan olumlu, yapıcı veya destekleyici bir iş arkadaşı, yönetici veya müşteri ilişkisi. 6. Öz kabul boyutunu; Zayıflatan durum ve davranışlar: Pilotların kendini olumlu bir tutumla değerlendirmesine izin vermeyen veya engelleyen yüksek, gerçekçi olmayan veya ulaşılamaz bir beklenti veya standart sistemi. Pilotların geçmiş ve şimdiki durumlar hakkında olumlu görüşlere sahip olmasına izin vermeyen veya engelleyen aşırı, gereksiz veya yıkıcı bir eleştiri veya suçlama sistemi. Pilotların olumlu ve olumsuz tüm özellikleri kabullenmesine yardımcı olmayan veya engelleyen yetersiz, eksik veya yanlış bir öz farkındalık veya öz bilinç sistemi. Pilotların kendini kabul etmesine yardımcı olmayan veya engelleyen düşük, adil olmayan veya tatmin edici olmayan bir öz saygı veya öz güven sistemi. Pilotların öz kabulünü fark etmesine yardımcı olmayan veya engelleyen olumsuz, eleştirel veya saygısız bir iş arkadaşı, yönetici veya müşteri ilişkisi. Güçlendiren durum ve davranışlar: Pilotların kendini olumlu bir tutumla değerlendirmesine fırsat ve teşvik veren makul, gerçekçi ve ulaşılabilir bir beklenti veya standart sistemi. Pilotların geçmiş ve şimdiki durumlar hakkında olumlu görüşlere sahip olmasına izin veren ve destekleyen yapıcı, gerekli ve iyileştirici bir eleştiri veya suçlama sistemi. Pilotların olumlu ve olumsuz tüm özellikleri kabullenmesine yardımcı olan yeterli, güncel ve doğru bir öz farkındalık veya öz bilinç sistemi. Pilotların kendini kabul etmesine yardımcı olan yüksek, adil ve tatmin edici bir öz saygı veya öz güven sistemi. Pilotların öz kabulünü fark etmesine yardımcı olan olumlu, yapıcı veya saygılı bir iş arkadaşı, yönetici veya müşteri ilişkisi.

Dikkat Çekici Bazı Uçak Kazaları ve Hava Olayları Aralık 1997: Singapur Havayolları'nın Jakarta'dan Singapur'a giden Silk Air 185 seferi, Boeing 737 uçağı Musi Nehri üzerinde dalışa geçiyor. Üç ülkenin NTSB (Ulusal Taşımacılık Güvenliği Kurulu) soruşturması, bir pilottun kokpit dışına çıktığını, CVR (Ses Kayıt Cihazı Kara Kutusu) sigortasının çekildiğini ve beş dakika sonra uçağın düşmeye başladığını ortaya koydu. Detaylı bir soruşturma sonucunda ABD NTSB, kazanın nedenini 'pilot intiharı' olarak belirledi. Singapur mahkemeleri, zihinsel rahatsızlık nedeniyle intihar iddiasını sert bir şekilde reddetti. Ekim 1999: Mısır Havayolları'na ait 990 seferi, bir Mısır Havayolları yöneticisi tarafından az önce görevden alınmış olan yardımcı pilot tarafından kontrolsüz bir dalışa girmiş ve Atlantik Okyanusu'na çarparak tüm yolcuların ve mürettebatın ölümüne sebep oldu. Mart 2014: Malaysia Airlines MH370 radarlardan kaybolur. Uçuş sırasında uçak, radar hava sahasının altına sapar. Radardan kaçmak için birkaç dönüş yapar. Yapılan son inceleme, pilotun evindeki uçuş simülatöründe tüm uçuş manevralarını önceden planladığını gösteriyor, bu da kendi intiharını planladığını düşündürüyor. Kasım 2013: LAM Mozam'a ait bir uçak bilinçli bir şekilde zemine çakılır (CFIT). Kaptan, uçağı kasten burnuyla aşağı doğru indirdi ve tüm yolcuları öldürdü. Kendisi depresifti. Oğlu yakın zamanda öldü, kızı kalp ameliyatı için hastanede ve boşanması hala sonuçlanmamıştı. Mart 2015: German Wings'e ait bir Airbus A320 uçağı, pilotun kaptanı kokpit dışına kilitlemesinin ardından Alp dağlarına kasıtlı olarak çarptı. Yardımcı pilotun ciddi depresyon geçmişi vardı ve havayolu bunun farkında değildi. Pilotun göz sağlığı sorunları, uçmayı sona erdirecek ve binlerce avro borç bırakacaktı, bu da pilotun depresyonunu daha da kötüleştirdi. 2015 yılında, RwandAir'de CRJ200'de uçan Amerikalı bir pilot intihar ederek hayatına son verdi. Son anlarında eski kız arkadaşı ve birkaç arkadaşı yardım etmeye çalıştı. Ama çok geçti. Geçtiğimiz yıllarda yabancı bir şirkete ait bir B737-800 (BBJ) Atlas Okyanusunu gece şartlarında geçerken okyanus geçiş rotasını veren kontrolörlerin bir (DİKKATSİZLİK VE İLETİŞİM) hatası sonucu 10-15 mil mesafede 1000 fit yukarıdan geçen bir A380 uçağının vorteksine girer. Tüm yolcuların uyuduğu bir sırada meydana gelen bu olayda B737 uçağı ani bir şekilde sağa 90 derece yatar ancak CWS (Control Wheel Steering) uçağın irtifasını tutmaya devam eder ve pilotlar uçağın kontrolünü yeniden alırlar. (Engin Aksüt Linkedin paylaşımı) Pilot intiharlarına dayalı kazaların listesi uzayıp gidiyor. Analizlerime göre, şu anda her iki yılda bir pilot intiharından kaynaklanan bir kaza görüyoruz. Ve bu konuda hiçbir şey yapmıyoruz.

Bir çok alanda olduğu gibi havacılık sektöründe de wellbeing konusunun önemi ve gerekliliğini vurgulayan ve araştırmalara dayanan eylem planları sunan çalışmalar sürdürülmektedir. Havacılık konusunda önemli otoritelerden biri olan EASA (European Aviation Safety Agency) Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı bu konuda çalışmalar yürütmekte olup bir doküman hazırlamıştır. Bu dokümanın amacı, kişisel refahı geliştirmeya yardımcı olmaktır. Bu süreçte, sosyalleşilen ve birlikte çalışılan kişilere de yardımcı olunması beklenmektedir. Çünkü, refah ve güvenlik açısından birbirimize kritik bir şekilde bağımlıyız. Bu doküman, refah durumumuzu korumak veya iyileştirmek için her birimizin kararlar almasına ve eylemler yapmasına olanak tanıyan bazı temel psikolojik kavramlara dayanan basit araçlar sunmaktadır. Bu dokümanda yer alan görüşler kısaca aşağıda özetlemeye çalışacağım. Wellbeing yolculuğu, kişisel refahınızı iyileştirmenize yardımcı olmak için tasarlanmış bir dizi araç ve kavramlarla başlar. İlk adım, kendinize her gün 3 soru sormaktır: "Nasıl hissediyorum?", "Nasıl gidiyorum?" ve "Durumu nasıl düzeltebilirim?". Bu sorulara dürüstçe cevap vermek, refahınızı iyileştirmek için bir adım atmanızı sağlar. Bu yolculukta size rehberlik edecek bir dizi faktör ve davranış vardır. Her faktörle ilişkili davranışlara yatırım yaptıkça, refahınızı daha da güçlendirebilirsiniz. Herhangi bir alanda yapacağınız eylem olumlu bir etkiye sahip olacaktır, ancak en iyi sonuçları bütüncül bir yaklaşımla elde edebilirsiniz. Bu sorulara paralel olarak, Wellbeing Çarkında yer alan faktörler sizin, sağlığınızın ve sosyal çevrenizin bağlantısını göstermektedir. Bu çark, kişinin refahını değerlendirmek ve iyileştirmek için kullanılan bir araçtır. Çarktaki konulardan en önemlilerden biri strestir. Stres, durumsal taleplerin algılanan başa çıkma yeteneğimizi aştığı durumlarda vücudumuzda meydana gelen bir durumdur. Stresinizi kabul edilebilir bir seviyede yönetmek, kişisel iyilik halinizin temel bir unsuru olarak önemlidir. Öz değerlendirmeniz sonucunda stresle başa çıkma becerinizi İYİ olarak değerlendirdiyseniz, bu bölüm size bunu sürdürmenizde yardımcı olacaktır. Eğer değerlendirmeniz ORTA veya ZAYIF ise, bu bölüm size durumu iyileştirmenizde yardımcı olacaktır. Yetişkinler için tipik bir kabul edilebilir stres seviyesi yoktur. Stres, bireysel bir tepkidir: sizin stresli bulduğunuz bir şey, başkası için stresli olmayabilir. Stres seviyenizi yönetememek, kısa vadede size olumsuz etkileri olabilir. Stresin potansiyel belirtileri arasında kas gerilimi, gergin baş ağrıları, sıkılmış çene, hızlı kalp atışı, ruh hali değişiklikleri, sabırsızlık, öfke, konsantrasyon kaybı, baskıcılık, kaba konuşma gibi belirtiler yer alır. Bu belirtilerden herhangi birini siz veya yakınlarınız fark ederseniz, olumsuz stres yaşadığınızı düşünebilirsiniz. Stres tepkinizi iyileştirmeye yardımcı olabilecek düzenli olarak uygulayabileceğiniz basit eylemler vardır. Bunlar arasında kontrollü nefes alma tekniklerini öğrenmek ve kullanmak, iyi sosyal ilişkilere sahip olmak, kişisel olarak rahatlamanızı sağlayan bir aktiviteyle düzenli olarak meşgul olmak, gün içinde fiziksel aktivite yapmak, sizi strese sokan durumları farklı bir şekilde görmeye çalışmak, yardımcı olmayan düşünceleri sorgulamak yer alır. Dokümanda anksiyete konusuna özel bir bölüm ayrılmıştır. Bu bölümde kısaca vurgulanan konular şunlardır. Normal endişeler veya belirsizliklerin, gerçek kanıt olmaksızın gelecekte olabilecek şeyler hakkında aşırı endişelenmemize neden olduğunda, kaygı duymamız tipik bir tepki olarak ortaya çıkar. Kaygılarınızı kabul edilebilir bir seviyede yönetmenize yardımcı olabilecek eylemler ve teknikler üzerinde çalışmak yararlı olacaktır. Eğer bireysel önlemlere rağmen kaygı sorunlarınız devam eder veya kötüleşirse, bir doktora veya uzmana başvurmanız önerilmektedir. Uyku hem çarkta yer alan hem de insanın varlığı, enerjisi ve verimliliği için önemli bir kavramdır. Uyku, vücudumuzun günlük aktivitelerden iyileşmesini sağlar. Yeterli kaliteli uyku almak kişisel sağlığınızın önemli bir unsurdur. Uyku düzeninizi belirli saatlere ayarlayın ve uyandığınızda dinlenmiş hissetmek için düzenli uyku saatleri belirleyin. Uyku alanınızın sessiz, karanlık ve uygun bir sıcaklıkta olmasını sağlayın. Yatmadan 2 saat önce ağır yemek yemeyin ve kafein veya alkol tüketmeyin. Gün içinde fiziksel aktivite yapmaya özen gösterin. Uyumadan önce bir süre okuma, sohbet etme veya günü düşünme gibi aktivitelerle zihninizi rahatlatın. Uyumadan önce bir saat boyunca telefon, tablet veya bilgisayar ekranı kullanmayın. Uyuyamıyorsanız, kalkıp yapıcı ve düşük çaba gerektiren bir şeyler yapın, ardından tekrar yatağa dönün. Eğer uykuyla ilgili sorunlar devam eder veya yaşam kalitenizi etkilerse, doktorunuza veya uyku uzmanına başvurmanız önerilir. Ayrıca bir psikolog veya psikoterapiste başvurmayı düşünebilirsiniz. Diyet bölümünde, yeme ve içme alışkanlıklarımızın nasıl hissettiğimizi, düşündüğümüzü ve davrandığımızı etkilediği anlatılmaktadır. Dengeli bir diyetin kişisel sağlığımızın önemli bir unsuru olduğu vurgulanmaktadır. Daha iyi bir diyet için öneriler sunulmuş ve olumsuz etkileri hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca, yeterli sıvı alımının kaygı düzeyini etkileyebileceği ve alkolün dehidrasyona neden olabileceği belirtilmiştir. Egzersiz bölümünde, fiziksel aktivitenin önemi vurgulanmaktadır. Egzersiz yapmanın fiziksel sağlık üzerinde olumlu etkileri olduğu belirtilmektedir. Ayrıca, egzersizin ruh halini iyileştirdiği ve stresle başa çıkmada daha dirençli olmayı sağladığı ifade edilmektedir. Önerilen eylemler arasında her gün düzenli bir zaman belirlemek, keyif aldığınız bir aktivite bulmak, başkalarını dahil etmek, mümkünse egzersizi açık havada yapmak ve hareketlerinizi sınırlıysanız çevrimiçi kaynakları kullanmak yer almaktadır. Eğer bir yakınınızda bu belirtileri görüyorsanız veya başka birinin bu sorunla karşı karşıya olduğunu fark ederseniz, onlara bu bilgi sayfasına erişim imkânı sunabilirsiniz. Aktiviteler bölümünde, günlük yaşamınızı yapılandırmanıza ve anlam katmanıza yardımcı olan şeylerdir. Bu bölüm, kişisel odaklanmanızı sağlamak ve iyi olmanızı desteklemek için önemli bir unsurdur. Aktivitelerinizi düzenli olarak yapmamak, kısa vadede birkaç alanda olumsuz etkilere neden olabilir. Beden, zihin ve sosyal alanlarda aktivitelerin eksikliği belirtilerine yol açabilir. Aktiviteler, uyku, diyet, egzersiz, stres, ilişkiler gibi diğer bölümlerdeki bileşenleri içerebilir ve önerilerle bağlantılı olabilir. İlişkiler bölümünde, ilişkilerimizin sağlığı ve kalitesinin uyku, beslenme, ruh hali, tutum ve karar verme gibi diğer yaşam alanlarımızı nasıl etkilediği üzerinde durulmaktadır. İnsanlarla zaman geçirmek, güven duygusu sağlayan, yardımlaşma ve destek alma gibi unsurlar, bize kimlik ve amaç duygusu verir. Kendimize ve başkalarına karşı nazik olmak, olumlu ilişkiler geliştirmek ve sürdürmek için çok önemlidir. İlişkilerde dürüst ve doğru iki yönlü geri bildirim, güven gerektiren her ilişkide kritik öneme sahiptir. Bu bölümde ayrıca, sosyal ilişkilerimizin kalitesini değerlendirmemizi sağlayacak bir öz değerlendirme yapmamız önerilmektedir. Eğer sosyal ilişkilerimizi iyi olarak değerlendiriyorsak, bu bölüm bize bu durumu sürdürmemiz için yardımcı olacaktır. Ancak, sosyal ilişkilerimizi orta veya kötü olarak değerlendiriyorsak, bu durumu iyileştirmek için eylem planları oluşturmak yararlı olacaktır. Sosyal refahımız, uyku, beslenme, ruh hali, tutum ve karar verme gibi diğer yaşam alanlarımızı etkiler. Sosyal ilişkilerimizi yönetememek, kısa vadede aşağıdaki olumsuz etkilere neden olabilir: Zihinsel olarak kötü kararlar almak, Dikkat ve odaklanma sorunları, Sinirlilik, düşük ruh hali, İlgi kaybı, sabırsızlık, patlamalar. Bedensel olarak ise, Gün boyunca yorgunluk, uykusuzluk, Yeterince dinlenememe, Daha fazla yemek yeme, rahatlama amaçlı yeme, Gerginlik baş ağrıları. Sosyal olarak ise, Başkalarına ilgi duymama, İnsanlardan uzaklaşma, Sosyal etkileşimlerin sıklığını azaltma, Sorunları ve duyguları konuşmama, Yardım istememe isteksizliği gibi etkiler görülebilir. Mevcut durumunuzla nasıl başa çıktığınızı değerlendirmek için "İyi", "Orta" veya "Kötü" olarak yanıtlayabileceğiniz bir değerlendirme yapmanız önerilmektedir. EASA Wellbeing Yaklaşımının Faydaları Bireyin psikolojik iyi oluşunu artırır. Psikolojik iyi oluş, bireyin hayatından duyduğu tatmin, kendine güven, anlam ve amaç gibi olumlu duygu ve düşünceleri ifade eder. Psikolojik iyi oluşun ölçülmesi ve geliştirilmesi, bireyin yaşam kalitesini artırmak, mutluluk ve huzur sağlamak için önemlidir. Bireyin fiziksel sağlığını iyileştirir. Fiziksel sağlık, bireyin vücudunun işlevlerini yerine getirebilmesi, hastalıklardan korunabilmesi ve iyileşebilmesi durumudur. Fiziksel sağlığın ölçülmesi ve geliştirilmesi, bireyin enerji seviyesini yükseltmek, bağışıklık sistemini güçlendirmek, yaşlanma sürecini yavaşlatmak için önemlidir. Bireyin sosyal sağlığını geliştirir. Sosyal sağlık, bireyin diğer insanlarla kurduğu ilişkilerin niteliği ve niceliğidir. Sosyal sağlığın ölçülmesi ve geliştirilmesi, bireyin sosyal destek, aidiyet, sevgi ve saygı gibi ihtiyaçlarını karşılamak, yalnızlık ve izolasyonu önlemek için önemlidir. Bireyin iş performansını ve güvenliğini artırır. İş performansı, bireyin işte gösterdiği başarı, verimlilik, kalite ve etkinliktir. İş güvenliği, bireyin işte karşılaştığı risk, tehlike, kaza ve yaralanma olasılığıdır. İş performansının ve güvenliğinin ölçülmesi ve geliştirilmesi, bireyin iş tatminini, bağlılığını, motivasyonunu ve kariyerini ilerletmek, iş stresini, tükenmişliğini, çatışmasını ve ayrılığını azaltmak için önemlidir. EASA Wellbeing yaklaşımının faydaları, havacılık sektöründe çalışan kişilerin hem kendileri hem de çalıştıkları kurumlar için faydalıdır. EASA Wellbeing yaklaşımını uygulayan kişiler, daha sağlıklı, mutlu ve başarılı bir yaşam sürerler. Ayrıca, havacılık sektörünün kalitesini, güvenliğini, verimliliğini ve rekabet gücünü yükseltirler. Havacılık şirketleri EASA Wellbeing yaklaşımını nasıl benimseyebilirler? EASA Wellbeing yaklaşımının tanıtılması ve farkındalığının artırılması. Havacılık sektöründe çalışan kişilere, EASA Wellbeing yaklaşımının ne olduğu, neden önemli olduğu, nasıl uygulanacağı ve ne gibi faydalar sağlayacağı konusunda bilgi verilir. Bu amaçla, EASA Wellbeing Rehberi ve EASA Wellbeing Kaynak Merkezi gibi kaynaklar kullanılabilir. Ayrıca, EASA Wellbeing yaklaşımı ile ilgili eğitim, seminer, atölye, webinar gibi etkinlikler düzenlenebilir. EASA Wellbeing yaklaşımının ölçülmesi ve değerlendirilmesi. Havacılık sektöründe çalışan kişilerin iyi oluş seviyeleri, psikolojik iyi oluş, fiziksel sağlık, sosyal sağlık, iş performansı ve güvenliği gibi kriterlerle ölçülür ve değerlendirilir. Bu amaçla, EASA Wellbeing yaklaşımının altı bileşenine ilişkin anket, test, ölçek, envanter gibi araçlar kullanılabilir. Ayrıca, EASA Wellbeing yaklaşımının uygulanmasının etkinliği, sonuçları ve geri bildirimleri de takip edilir ve raporlanır. EASA Wellbeing yaklaşımının geliştirilmesi ve iyileştirilmesi. Havacılık sektöründe çalışan kişilerin iyi oluş seviyelerini artırmak için, EASA Wellbeing yaklaşımının altı bileşenine ilişkin hizmet, destek, kaynak, politika, strateji, eylem planı gibi çözümler geliştirilir ve iyileştirilir. Bu amaçla, EASA Wellbeing yaklaşımının uygulanmasında karşılaşılan sorunlar, zorluklar, ihtiyaçlar, beklentiler, öneriler, başarılar, örnekler gibi veriler analiz edilir ve değerlendirilir. EASA Wellbeing yaklaşımını benimseyen havacılık şirketleri, hem çalışanlarının hem de kurumlarının faydasını sağlar. EASA Wellbeing yaklaşımını uygulayan çalışanlar, daha sağlıklı, mutlu ve başarılı bir yaşam sürerler. Ayrıca, havacılık sektörünün kalitesini, güvenliğini, verimliliğini ve rekabet gücünü yükseltirler. Ryff Psikolojik İyi Oluş Hali ve EASA Wellbeing Yaklaşımı (eraybeceren.com) Tüm bunlar bir rehber niteliğinde olup bireysel ve kurumsal çözümler geliştirilmelidir.

ICAO tarafından 2018’de yayımlanan " Fitness To Fly - A Medical Guide For Pilots" isimli yayında mental sağlık ve welbeing kavramları birlikte ele alınmaktadır. Mental Sağlık ve Wellbeing terimleri eşanlamlı veya birbirinin yerine kullanılan terimler değillerdir. Bunlar, rahatsızlığa sebep olan faktörlere odaklanmak yerine, mental sağlığı ve wellbeing’i destekleyen faktörlere odaklanan iki ilişkilendirilmiş modeli temsil ederler. Bu bu grafikte de görüldüğü gibi mental sağlık ve wellbeing arasında sıkı bir ilişki vardır. Herhangi bir zamanda bireylerin mental sağlık ve wellbeing spektrumunda kendilerini nereye yerleştirdikleri ya da nerede gördükleri değişebilmektedir. Farklı noktalarda farklı seviyelerde müdahaleler gerekebilir ve bireylere farklı yardım seçenekleri sunulabilir. Görüldüğü gibi günümüzün en önemli konularından biri olan "peer support" da burada yer almaktadır. Öz bakım, mental sağlığı sürdürmenin ve wellbeingin, spektrumun her noktasında kritik bir bileşenidir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), öz bakımı "bireylerin, ailelerin ve toplulukların sağlığı teşvik etme, hastalığı önleme, sağlığı sürdürme ve hastalık ve engellilikle başa çıkma yeteneği olarak" tanımlar. Akran destekleri, mental sağlık veya iyi hissetme durumundaki kötüleşmenin erken tespitinde rol oynayabilir. Akran destekleri, kişiye ihtiyaç duyduğunda rehberlik etmek ve uygun destek ve müdahaleye erken erişimi kolaylaştırmak için spektrumun her aşamasında kritik bir rol oynar. Ayrıca, iyileşme ve işe geri dönme süreçlerinde de önemlidir. Akran destekleri, tehditkar olmayan, önleyici ve güçlendirici bir kişisel güvenlik ağı sunar. Bununla birlikte, bir birey algıladığı wellbeing düzeyinde kötüleşirse (örneğin, günlük yaşamla başa çıkmakta zorlanma veya negatif duygular yaşama) veya mental bir hastalığın belirtilerini gösterirse, terapatik destek ve profesyonel bakım gereklidir. Kendi Bakımın Boyutları Farklı yönlerin süreçleri ve teknikleri, çeşitli erişilebilir kendi yardım kaynakları aracılığıyla veya başkaları tarafından bilgi paylaşımı ve eğitim yoluyla öğretilebilir. Bu bilgi, bireylerin ihtiyaçlarını tanımalarına ve kendi sağlıklarını desteklemek ve optimize etmek için en etkili bakım yöntemini (özellikle kendilerine özgü olanı) belirlemelerine olanak tanır. Her ayrı boyut önemlidir ve dengeli bir yaşamı destekleyen bütüncül bir yaklaşımın bir parçasını oluşturur. Belirli boyutlar, bireyin motivasyonu ve koşullarına bağlı olarak önem veya anlam bakımından değişebilir. Havacılık Tıp Muayene Görevlileri, havacılık psikologları/psikiyatristleri, Akran Destek Programları ve Mürettebat Kaynak Yönetimi Programları, tüm havacılık personelinin sağlık (ve direnç oluşturma) önemli bileşenleri olarak tüm boyutları ele alması gerektiğini ve kendi bakımı teşvik etmeli ve vurgulamalıdır, bu da havacılık güvenliğine katkıda bulunur. Mental Sağlık ve Wellbeing seviyesini Optimum Seviyeye Getirmenin Beş Pratik Yolu 1. Sosyal Olarak Diğer İnsanlarla Bağlantı Kurun Sağlığımız söz konusu olduğunda, diğer insanlar önemlidir. Hayatın stresli olaylarıyla başa çıkmanın en önemli faktörü, etrafınızdaki insanlarla iyi bir sosyal ağa sahip olmaktır (yani aileniz, arkadaşlarınız, meslektaşlarınız ve komşularınızla bağlantı kurmak). İyi ilişkiler ve sosyal destek ağı geliştirmeye ve sürdürmeye zaman ayırın, özellikle her şey yolunda giderken. Hayat zorlaştığında (örneğin, sevdiğiniz birinin kaybı, bir boşanma veya hatta iş kaybı), bu sosyal ağlar çok değerlidir. Size zihinsel dayanıklılığınızı yeniden kazandırabilir, etkilerin bir kısmını hafifletebilir ve destek sağlayabilir. Aile ve diğer sosyal ilişkileri kurmanın yolları şunları içerir: Ailenizle her gün etkileşimde bulunmanın yaratıcı yollarını bulun, çünkü her zaman fiziksel olarak orada olamayabilirsiniz. Arkadaşlarınızla iletişimi sürdürün - ara sıra telefonla konuşarak iletişim kurun (e-posta veya mesaj göndermek yerine). Uzun zamandır görmediğiniz bir meslektaşı veya arkadaşınızla buluşun. Yeni insanlarla tanışın. Toplumunuzda veya işyerinizde yeni biriyle konuşmak için çaba gösterin. Yalnızlığı azaltmanın bir yolu olarak gönüllü olmayı düşünün. Eğer çocuklarınız varsa, onlarla aktivite zamanı geçirin ve onlarla konuşun. Ebeveynlerin çocuklarıyla hissettiklerini tartışmalarına yardımcı olacak birçok ipucu bulunmaktadır. Bu, işler kötü gittiğinde ve ilişki gerildiğinde çok faydalı olabilir. 2. Fiziksel Aktiviteye Başlayın! Fiziksel olarak aktif olmanın sadece fiziksel sağlığı değil, zihinsel iyi hissetmeyi de artırdığını gösteren kanıtlar bulunmaktadır. Sürdürebileceğiniz bir aktivite seviyesi bulun, yaşam tarzınızın bir parçası olarak olsun. Spor salonlarına gitmek veya rekabetçi sporlar yapmak zorunda değilsiniz. Keyif aldığınız bir şey bulun. Aksi takdirde, devam etme motivasyonunuz kısa ömürlü olabilir. Haftada 150 dakika (orta düzeyde egzersiz için) veya haftada 75 dakika (yoğun egzersiz için) egzersiz yapmanız önerilir. Ancak, düzenli egzersizin her miktarının faydaları vardır. Egzersiz, hafif depresyonu olanlara yardımcı olabilir ve anksiyeteye karşı koruma sağlayabilir. Özsaygıyı artırır, öz kontrolü ve zorlukları karşılama yeteneğini geliştirir. 3. Öğrenmeye Devam Edin Çoğu pilot kariyerleri boyunca öğrenmeye devam eder. Yeni bir uçak tipi sertifikası veya terfi gibi karşılanması gereken zorluklar, başarıyla karşılanırsa memnuniyet yaratabilir ve böylece zihinsel iyi hissetmeyi sürdürebilir veya artırabilir. Havayolu pilotluğu rutine dönüşebileceğinden, işyeri dışında hobiler için fırsatlar bulabilirsiniz; bu, vizyonunuzu genişletmenize, özsaygınızı artırmanıza ve diğer insanlarla bağlantı kurmanıza olanak tanır, tüm bunlar zihinsel direnci artırır. Ayrıca, kişisel büyüme ve alternatif kariyer yollarının ve becerilerin geliştirilmesi, tıbbi sertifikayı etkileyebilecek endüstri belirsizliği, iş güvencesizliği ve sağlık riskleri tarafından ortaya konan riskleri azaltmaya yardımcı olur. 4. Diğerlerine Yardımcı Olun Tüketim toplumunda, iyi hissetmenin malî başarıları takip ettiğine dair yanlış bir inanca kapılabiliriz, örneğin iyi bir maaşlı iş, güzel bir ev ve iyi bir araba gibi. Ancak, zihinsel iyi hissetme için aslında, yardımlaşma ve iyilik yapma gibi davranışlar çok daha önemlidir. Bu davranışlar bize bir amacın olduğunu hissettirir ve özsaygı duygularımızı artırır. 5. Farkındalığınızı Geliştirin. Pilotlar, görevle ilgili olmayan düşüncelere konsantre olabilirler (örneğin, kötü bir simülatör kontrol değerlendirmesi, bir sonraki tıbbi muayeneyle ilgili endişe, iş güvencesiyle ilgili kaygı). Bu tür düşünceler sürekli hale gelebilir ve keyifli yaşam aktivitelerinden uzaklaşabilir. Farkındalık eğitimi, zihnin genellikle o an yapılan faaliyetle ilgili olmayan konular hakkında düşündüğü varsayımıyla başlar. Amacı, geçmiş veya gelecekle ilgili endişelere takılı kalmak yerine şimdiki ana daha fazla dikkat göstermeyi artırmaktır. Ayrıca, farkındalık, istenmeyen düşüncelerin ortaya çıkmasını engellemeye çalışmaz veya mevcut olduklarında kaybolmalarını sağlamaya çalışmaz. Bunun yerine, zihni bu düşüncelere karşı farklı bir ilişki geliştirmesi için eğitir. Kaynak: Fitness To Fly - A Medical Guide For Pilots, ICAO, 2018.

Ryff Psikolojik İyi Oluş, bireyin hayatından duyduğu tatmin, kendine güven, anlam ve amaç gibi olumlu duygu ve düşünceleri ifade eder. Psikolojik iyi oluşun ölçülmesi ve geliştirilmesi, bireyin yaşam kalitesini artırmak, mutluluk ve huzur sağlamak için önemlidir. Psikolojik iyi oluşun altı boyutu, Ryff tarafından tanımlanmıştır. Bu boyutlar şunlardır: Özerklik, kendini kabul, çevresel hakimiyet, bireysel gelişim, yaşam amacı ve diğerleriyle olumlu ilişkiler. Bu boyutlar, bireyin kendi iç dünyası, çevresi ve diğer insanlarla olan ilişkisi hakkında bilgi verir. EASA Wellbeing Yaklaşımı, havacılık sektöründe çalışan kişilerin fiziksel ve zihinsel sağlığını korumak ve geliştirmek için tasarlanmış bir programdır. Bu program, bireyin stres, uyku, diyet, egzersizler, aktiviteler ve ilişkiler gibi altı temel bileşene dikkat etmesini önerir. Bu bileşenler, bireyin iyi oluşunu etkileyen faktörlerdir. Bu çalışmada, Ryff'in psikolojik iyi oluşun altı boyutu ile EASA Wellbeing yaklaşımının 6 bileşeni arasındaki ilişki ve etkileşimi ayrı ayrı sıralayacağız. Ayrıca, havayolu pilotu için bu ilişki ve etkileşimi örneklerle açıklayacağız. Bu çalışmanın amacı, havayolu pilotlarının psikolojik iyi oluşlarını nasıl artırabileceklerine dair ipuçları vermek ve onlara daha sağlıklı, mutlu ve başarılı bir yaşam sunmaktır. 1. Özerklik Özerklik, bireyin kendi kararlarını verebilme, kendi davranışlarını düzenleyebilme ve sosyal baskılara direnebilme yeteneğini ifade eder. EASA Wellbeing yaklaşımının 6 bileşeninden (stres, uyku, diyet, egzersizler, aktiviteler, ilişkiler), özerkliğe etki ve katkı sağlayanlar şunlardır: Stres: Stres, bireyin kendini kontrol edememe, çaresizlik ve yetersizlik hissetmesine neden olabilir. Bu nedenle, stresi tanımak, kaynaklarını belirlemek ve başa çıkma stratejileri geliştirmek, bireyin özerkliğini artırmaya yardımcı olabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası stresli durumlarla karşılaştığında, nefes egzersizleri, gevşeme teknikleri veya olumlu düşünce biçimleri gibi yöntemlerle stresini azaltabilir. Uyku: Uyku, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını koruması, dikkatini, hafızasını ve öğrenmesini geliştirmesi, duygularını ve davranışlarını düzenlemesi için gereklidir. Uyku yoksunluğu, bireyin karar verme, problem çözme, yaratıcılık ve esneklik gibi özerklikle ilgili becerilerini olumsuz etkileyebilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş performansını ve güvenliğini artırmak için uyku hijyenine, uyku kalitesine ve uyku süresine dikkat etmelidir. Diyet: Diyet, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını etkiler, ruh halini, enerji seviyesini, konsantrasyonunu ve stres toleransını değiştirir. Dengeli, sağlıklı ve düzenli bir beslenme alışkanlığı, bireyin özerkliğini desteklerken, yetersiz, aşırı veya düzensiz bir beslenme alışkanlığı, bireyin özerkliğini zayıflatabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası yeterli miktarda su içmeye, şekerli, yağlı veya işlenmiş gıdalardan kaçınmaya, vitamin, mineral ve protein açısından zengin gıdalar tüketmeye özen gösterebilir. Egzersizler: Egzersizler, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını iyileştirir, stresi azaltır, ruh halini düzeltir, enerjiyi artırır ve öz saygıyı yükseltir. Düzenli olarak aerobik, kuvvet veya esneklik egzersizleri yapmak, bireyin özerkliğini geliştirirken, hareketsiz bir yaşam tarzı, bireyin özerkliğini azaltabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası ısınma, soğuma ve germe hareketleri yapabilir, haftada en az üç gün 30 dakika veya daha fazla egzersiz yapabilir. Aktiviteler: Aktiviteler, bireyin kendini ifade etmesine, ilgi ve yeteneklerini ortaya koymasına ve kendine güven duymasına olanak sağlar. Hobilerine, sanatsal veya kültürel faaliyetlere, gönüllü çalışmalara veya kişisel gelişimine yönelik aktiviteler yapmak, bireyin özerkliğini pekiştirirken, pasif veya monoton aktiviteler yapmak, bireyin özerkliğini zedeler. Örneğin, bir havayolu pilotu, boş zamanlarında müzik, resim, yabancı dil, yoga veya meditasyon gibi aktiviteler yaparak özerkliğini artırabilir. İlişkiler: İlişkiler, bireyin sosyal destek, aidiyet, sevgi ve saygı gibi ihtiyaçlarını karşılar, hayatına anlam ve amaç katar, yalnızlık ve izolasyonu önler. Aile, arkadaş, meslektaş veya diğer sosyal gruplarla sağlıklı ve sıcak ilişkiler kurmak, bireyin özerkliğini güçlendirirken, toksik, soğuk veya yüzeysel ilişkiler kurmak, bireyin özerkliğini zayıflatır. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası iletişim kurduğu kişilerle samimi, saygılı ve destekleyici bir tutum sergileyebilir, iş dışında sevdiği insanlarla vakit geçirebilir, sosyal ağını genişletebilir. 2. Kendini Kabul Kendini kabul, bireyin kendisinin farkında olması, güçlü ve zayıf yönlerini kabul etmesi ve geçmiş deneyimlerinden memnun olması anlamına gelir. EASA Wellbeing yaklaşımının 6 bileşeninden (stres, uyku, diyet, egzersizler, aktiviteler, ilişkiler), kendini kabule etki ve katkı sağlayanlar şunlardır: Stres: Stres, bireyin kendini eleştirme, suçlama, reddetme veya değersiz hissetme gibi olumsuz duygu ve düşüncelere kapılmasına neden olabilir. Bu nedenle, stresle başa çıkmak için kendine şefkatli, anlayışlı ve destekleyici olmak, bireyin kendini kabulünü artırmaya yardımcı olabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş sırasında veya sonrasında stresli hissettiğinde, kendisine sakinleşmesi, durumu kabul etmesi ve kendisini affetmesi için telkinlerde bulunabilir. Uyku: Uyku, bireyin kendini tanıma, değerlendirme ve geliştirme süreçlerinde önemli bir rol oynar. Uyku sırasında, bireyin beyni, gün içinde yaşadığı olayları, duyguları ve öğrendikleri işler, depolar ve anlamlandırır. Uyku kalitesi ve süresi, bireyin kendini kabulüne etki eder. Yeterli ve kaliteli uyku, bireyin kendine güvenini, öz saygısını ve öz farkındalığını artırırken, uyku yoksunluğu, bireyin kendini eleştirme, suçlama veya reddetme eğilimini artırabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası uyku hijyenine dikkat ederek, kendini kabulünü geliştirebilir. Diyet: Diyet, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını etkiler, ruh halini, enerji seviyesini, konsantrasyonunu ve stres toleransını değiştirir. Dengeli, sağlıklı ve düzenli bir beslenme alışkanlığı, bireyin kendini kabulünü desteklerken, yetersiz, aşırı veya düzensiz bir beslenme alışkanlığı, bireyin kendini kabulünü zayıflatabilir. Beslenme alışkanlığı, bireyin kendine verdiği değeri, kendisiyle olan ilişkisini ve kendisi hakkındaki inançlarını yansıtır. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası yeterli miktarda su içmeye, şekerli, yağlı veya işlenmiş gıdalardan kaçınmaya, vitamin, mineral ve protein açısından zengin gıdalar tüketmeye özen gösterebilir. Egzersizler: Egzersizler, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını iyileştirir, stresi azaltır, ruh halini düzeltir, enerjiyi artırır ve öz saygıyı yükseltir. Düzenli olarak aerobik, kuvvet veya esneklik egzersizleri yapmak, bireyin kendini kabulünü geliştirirken, hareketsiz bir yaşam tarzı, bireyin kendini kabulünü azaltabilir. Egzersiz yapmak, bireyin kendini tanımasına, potansiyelini keşfetmesine ve kendine güvenmesine olanak sağlar. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası ısınma, soğuma ve germe hareketleri yapabilir, haftada en az üç gün 30 dakika veya daha fazla egzersiz yapabilir. Aktiviteler: Aktiviteler, bireyin kendini ifade etmesine, ilgi ve yeteneklerini ortaya koymasına ve kendine güven duymasına olanak sağlar. Hobilerine, sanatsal veya kültürel faaliyetlere, gönüllü çalışmalara veya kişisel gelişimine yönelik aktiviteler yapmak, bireyin kendini kabulünü pekiştirirken, pasif veya monoton aktiviteler yapmak, bireyin kendini kabulünü zedeler. Aktiviteler, bireyin kendisiyle barışık olmasına, kendisini tanımasına ve geliştirmesine yardımcı olur. Örneğin, bir havayolu pilotu, boş zamanlarında müzik, resim, yabancı dil, yoga veya meditasyon gibi aktiviteler yaparak kendini kabulünü artırabilir. İlişkiler: İlişkiler, bireyin sosyal destek, aidiyet, sevgi ve saygı gibi ihtiyaçlarını karşılar, hayatına anlam ve amaç katar, yalnızlık ve izolasyonu önler. Aile, arkadaş, meslektaş veya diğer sosyal gruplarla sağlıklı ve sıcak ilişkiler kurmak, bireyin kendini kabulünü güçlendirirken, toksik, soğuk veya yüzeysel ilişkiler kurmak, bireyin kendini kabulünü zayıflatır. İlişkiler, bireyin kendisini olduğu gibi kabul eden, değer veren ve destekleyen kişilerle çevrili olmasını sağlar. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası iletişim kurduğu kişilerle samimi, saygılı ve destekleyici bir tutum sergileyebilir, iş dışında sevdiği insanlarla vakit geçirebilir, sosyal ağını genişletebilir. 3. Çevresel Hakimiyet Çevresel hakimiyet, bireyin çevresiyle uyumlu olması, karmaşık durumları yönetebilmesi ve ihtiyaçlarına uygun ortamlar yaratabilmesi becerisini yansıtır. EASA Wellbeing yaklaşımının 6 bileşeninden (stres, uyku, diyet, egzersizler, aktiviteler, ilişkiler), çevresel hakimiyete etki ve katkı sağlayanlar şunlardır: Stres: Stres, bireyin çevresine uyum sağlama, değişime ayak uydurma ve zorluklarla baş etme yeteneğini etkiler. Stres, bireyin çevresel hakimiyetini azaltabilir, ancak stresle başa çıkmak için geliştirilen beceriler, bireyin çevresel hakimiyetini artırabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş sırasında veya sonrasında stresli hissettiğinde, stres kaynaklarını belirleyebilir, stres seviyesini ölçebilir, stresle başa çıkmak için uygun stratejiler seçebilir ve stresin etkilerini azaltmak için kendine bakım yapabilir. Uyku: Uyku, bireyin çevresine uyum sağlama, değişime ayak uydurma ve zorluklarla baş etme yeteneğini etkiler. Uyku kalitesi ve süresi, bireyin çevresel hakimiyetine etki eder. Yeterli ve kaliteli uyku, bireyin karar verme, problem çözme, yaratıcılık ve esneklik gibi çevresel hakimiyetle ilgili becerilerini geliştirirken, uyku yoksunluğu, bireyin bu becerilerini olumsuz etkileyebilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası uyku hijyenine dikkat ederek algısının ve zihninin açık kalmasını sağlayarak, çevresel hakimiyetini geliştirebilir. Diyet: Diyet, bireyin çevresine uyum sağlama, değişime ayak uydurma ve zorluklarla baş etme yeteneğini etkiler. Diyet, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını etkiler, ruh halini, enerji seviyesini, konsantrasyonunu ve stres toleransını değiştirir. Dengeli, sağlıklı ve düzenli bir beslenme alışkanlığı, bireyin çevresel hakimiyetini desteklerken, yetersiz, aşırı veya düzensiz bir beslenme alışkanlığı, bireyin çevresel hakimiyetini zayıflatabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası yeterli miktarda su içmeye, şekerli, yağlı veya işlenmiş gıdalardan kaçınmaya, vitamin, mineral ve protein açısından zengin gıdalar tüketmeye özen gösterebilir. Egzersizler: Egzersizler, bireyin çevresine uyum sağlama, değişime ayak uydurma ve zorluklarla baş etme yeteneğini etkiler. Egzersizler, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını iyileştirir, stresi azaltır, ruh halini düzeltir, enerjiyi artırır ve öz saygıyı yükseltir. Düzenli olarak aerobik, kuvvet veya esneklik egzersizleri yapmak, bireyin çevresel hakimiyetini geliştirirken, hareketsiz bir yaşam tarzı, bireyin çevresel hakimiyetini azaltabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası ısınma, soğuma ve germe hareketleri yapabilir, haftada en az üç gün 30 dakika veya daha fazla egzersiz yapabilir. Aktiviteler: Aktiviteler, bireyin çevresine uyum sağlama, değişime ayak uydurma ve zorluklarla baş etme yeteneğini etkiler. Aktiviteler, bireyin kendini ifade etmesine, ilgi ve yeteneklerini ortaya koymasına ve kendine güven duymasına olanak sağlar. Hobilerine, sanatsal veya kültürel faaliyetlere, gönüllü çalışmalara veya kişisel gelişimine yönelik aktiviteler yapmak, bireyin çevresel hakimiyetini pekiştirirken, pasif veya monoton aktiviteler yapmak, bireyin çevresel hakimiyetini zedeler. Aktiviteler, bireyin çevresiyle uyumlu olmasına, değişime açık olmasına ve zorlukları aşmasına yardımcı olur. Örneğin, bir havayolu pilotu, boş zamanlarında müzik, resim, yabancı dil, yoga veya meditasyon gibi aktiviteler yaparak çevresel hakimiyetini artırabilir. İlişkiler: İlişkiler, bireyin çevresine uyum sağlama, değişime ayak uydurma ve zorluklarla baş etme yeteneğini etkiler. İlişkiler, bireyin sosyal destek, aidiyet, sevgi ve saygı gibi ihtiyaçlarını karşılar, hayatına anlam ve amaç katar, yalnızlık ve izolasyonu önler. Aile, arkadaş, meslektaş veya diğer sosyal gruplarla sağlıklı ve sıcak ilişkiler kurmak, bireyin çevresel hakimiyetini güçlendirirken, toksik, soğuk veya yüzeysel ilişkiler kurmak, bireyin çevresel hakimiyetini zayıflatır. İlişkiler, bireyin çevresiyle uyumlu olmasına, değişime ayak uydurmasına ve zorluklarla baş etmesine destek olan kişilerle çevrili olmasını sağlar. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası iletişim kurduğu kişilerle samimi, saygılı ve destekleyici bir tutum sergileyebilir, iş dışında sevdiği insanlarla vakit geçirebilir, sosyal ağını genişletebilir. 4. Bireysel Gelişim Bireysel gelişim, bireyin kendini geliştirmeye, yeni şeyler öğrenmeye ve potansiyelini gerçekleştirmeye yönelik motivasyonunu gösterir. EASA Wellbeing yaklaşımının 6 bileşeninden (stres, uyku, diyet, egzersizler, aktiviteler, ilişkiler), bireysel gelişime etki ve katkı sağlayanlar şunlardır: Stres: Stres, bireyin kendini geliştirme, yeni şeyler öğrenme ve potansiyelini gerçekleştirme yeteneğini etkiler. Stres, bireyin bireysel gelişimini azaltabilir, ancak stresle başa çıkmak için geliştirilen beceriler, bireyin bireysel gelişimini artırabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş sırasında veya sonrasında stresli hissettiğinde, stres kaynaklarını belirleyebilir, stres seviyesini ölçebilir, stresle başa çıkmak için uygun stratejiler seçebilir ve stresin etkilerini azaltmak için kendine bakım yapabilir. Uyku: Uyku, bireyin kendini geliştirme, yeni şeyler öğrenme ve potansiyelini gerçekleştirme yeteneğini etkiler. Uyku sırasında, bireyin beyni, gün içinde yaşadığı olayları, duyguları ve öğrendikleri işler, depolar ve anlamlandırır. Uyku kalitesi ve süresi, bireyin bireysel gelişimine etki eder. Yeterli ve kaliteli uyku, bireyin öğrenme, hafıza, yaratıcılık ve problem çözme gibi bireysel gelişimle ilgili becerilerini geliştirirken, uyku yoksunluğu, bireyin bu becerilerini olumsuz etkileyebilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası uyku hijyenine dikkat ederek, bireysel gelişimini geliştirebilir. Diyet, bireyin kendini geliştirme, yeni şeyler öğrenme ve potansiyelini gerçekleştirme yeteneğini etkiler. Diyet, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını etkiler, ruh halini, enerji seviyesini, konsantrasyonunu ve stres toleransını değiştirir. Dengeli, sağlıklı ve düzenli bir beslenme alışkanlığı, bireyin bireysel gelişimini desteklerken, yetersiz, aşırı veya düzensiz bir beslenme alışkanlığı, bireyin bireysel gelişimini zayıflatabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası yeterli miktarda su içmeye, şekerli, yağlı veya işlenmiş gıdalardan kaçınmaya, vitamin, mineral ve protein açısından zengin gıdalar tüketmeye özen gösterebilir. Egzersizler, bireyin kendini geliştirme, yeni şeyler öğrenme ve potansiyelini gerçekleştirme yeteneğini etkiler. Egzersizler, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını iyileştirir, stresi azaltır, ruh halini düzeltir, enerjiyi artırır ve öz saygıyı yükseltir. Düzenli olarak aerobik, kuvvet veya esneklik egzersizleri yapmak, bireyin bireysel gelişimini geliştirirken, hareketsiz bir yaşam tarzı, bireyin bireysel gelişimini azaltabilir. Egzersiz yapmak, bireyin kendini tanımasına, potansiyelini keşfetmesine ve kendine güvenmesine olanak sağlar. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası ısınma, soğuma ve germe hareketleri yapabilir, haftada en az üç gün 30 dakika veya daha fazla egzersiz yapabilir. Aktiviteler, bireyin kendini geliştirme, yeni şeyler öğrenme ve potansiyelini gerçekleştirme yeteneğini etkiler. Aktiviteler, bireyin kendini ifade etmesine, ilgi ve yeteneklerini ortaya koymasına ve kendine güven duymasına olanak sağlar. Hobilerine, sanatsal veya kültürel faaliyetlere, gönüllü çalışmalara veya kişisel gelişimine yönelik aktiviteler yapmak, bireyin bireysel gelişimini pekiştirirken, pasif veya monoton aktiviteler yapmak, bireyin bireysel gelişimini zedeler. Aktiviteler, bireyin yeni şeyler öğrenmesine, yaratıcılığını kullanmasına ve kendini geliştirmesine yardımcı olur. Örneğin, bir havayolu pilotu, boş zamanlarında müzik, resim, yabancı dil, yoga veya meditasyon gibi aktiviteler yaparak bireysel gelişimini artırabilir. İlişkiler, bireyin kendini geliştirme, yeni şeyler öğrenme ve potansiyelini gerçekleştirme yeteneğini etkiler. İlişkiler, bireyin sosyal destek, aidiyet, sevgi ve saygı gibi ihtiyaçlarını karşılar, hayatına anlam ve amaç katar, yalnızlık ve izolasyonu önler. Aile, arkadaş, meslektaş veya diğer sosyal gruplarla sağlıklı ve sıcak ilişkiler kurmak, bireyin bireysel gelişimini güçlendirirken, toksik, soğuk veya yüzeysel ilişkiler kurmak, bireyin bireysel gelişimini zayıflatır. İlişkiler, bireyin yeni şeyler öğrenmesine, farklı bakış açılarına açık olmasına ve kendini geliştirmesine destek olan kişilerle çevrili olmasını sağlar. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası iletişim kurduğu kişilerle samimi, saygılı ve destekleyici bir tutum sergileyebilir, iş dışında sevdiği insanlarla vakit geçirebilir, sosyal ağını genişletebilir. 5. Yaşam Amacı Yaşam amacı, bireyin hayatının anlamlı ve değerli olduğuna inanması, hedefleri ve idealleri olması ve geleceğe yönelik planları bulunması durumunu ifade eder 1 . EASA Wellbeing yaklaşımının 6 bileşeninden (stres, uyku, diyet, egzersizler, aktiviteler, ilişkiler), yaşam amacına etki ve katkı sağlayanlar şunlardır: Stres, bireyin yaşam amacını bulma, sürdürme ve gerçekleştirme yeteneğini etkiler. Stres, bireyin yaşam amacını zayıflatabilir, ancak stresle başa çıkmak için geliştirilen beceriler, bireyin yaşam amacını güçlendirebilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş sırasında veya sonrasında stresli hissettiğinde, stres kaynaklarını belirleyebilir, stres seviyesini ölçebilir, stresle başa çıkmak için uygun stratejiler seçebilir ve stresin etkilerini azaltmak için kendine bakım yapabilir2. Ayrıca, stresli durumlarda yaşam amacını hatırlayabilir, yaşam amacına ulaşmak için neler yapabileceğini düşünebilir ve yaşam amacına uygun davranışlar sergileyebilir3. Uyku, bireyin yaşam amacını bulma, sürdürme ve gerçekleştirme yeteneğini etkiler. Uyku kalitesi ve süresi, bireyin yaşam amacına etki eder. Yeterli ve kaliteli uyku, bireyin yaşam amacını keşfetmesine, odaklanmasına, motive olmasına ve ulaşmasına yardımcı olurken, uyku yoksunluğu, bireyin bu yeteneklerini olumsuz etkileyebilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası uyku hijyenine dikkat ederek, yaşam amacını destekleyebilir. Diyet, bireyin yaşam amacını bulma, sürdürme ve gerçekleştirme yeteneğini etkiler. Diyet, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını etkiler, ruh halini, enerji seviyesini, konsantrasyonunu ve stres toleransını değiştirir. Dengeli, sağlıklı ve düzenli bir beslenme alışkanlığı, bireyin yaşam amacını desteklerken, yetersiz, aşırı veya düzensiz bir beslenme alışkanlığı, bireyin yaşam amacını zayıflatabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası yeterli miktarda su içmeye, şekerli, yağlı veya işlenmiş gıdalardan kaçınmaya, vitamin, mineral ve protein açısından zengin gıdalar tüketmeye özen gösterebilir. Egzersizler, bireyin yaşam amacını bulma, sürdürme ve gerçekleştirme yeteneğini etkiler. Egzersizler, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını iyileştirir, stresi azaltır, ruh halini düzeltir, enerjiyi artırır ve öz saygıyı yükseltir. Düzenli olarak aerobik, kuvvet veya esneklik egzersizleri yapmak, bireyin yaşam amacını geliştirirken, hareketsiz bir yaşam tarzı, bireyin yaşam amacını azaltabilir. Egzersiz yapmak, bireyin kendini tanımasına, potansiyelini keşfetmesine ve kendine güvenmesine olanak sağlar. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası ısınma, soğuma ve germe hareketleri yapabilir, haftada en az üç gün 30 dakika veya daha fazla egzersiz yapabilir. Ayrıca, egzersiz yaparken yaşam amacını hatırlayabilir, yaşam amacına ulaşmak için neler yapabileceğini düşünebilir ve yaşam amacına uygun davranışlar sergileyebilir. Aktiviteler, bireyin yaşam amacını bulma, sürdürme ve gerçekleştirme yeteneğini etkiler. Aktiviteler, bireyin kendini ifade etmesine, ilgi ve yeteneklerini ortaya koymasına ve kendine güven duymasına olanak sağlar. Hobilerine, sanatsal veya kültürel faaliyetlere, gönüllü çalışmalara veya kişisel gelişimine yönelik aktiviteler yapmak, bireyin yaşam amacını pekiştirirken, pasif veya monoton aktiviteler yapmak, bireyin yaşam amacını zedeler. Aktiviteler, bireyin yaşam amacını keşfetmesine, odaklanmasına, motive olmasına ve ulaşmasına yardımcı olur. Örneğin, bir havayolu pilotu, boş zamanlarında müzik, resim, yabancı dil, yoga veya meditasyon gibi aktiviteler yaparak yaşam amacını destekleyebilir. Ayrıca, bu aktiviteleri diğerleriyle paylaşabilir, onlardan geri bildirim alabilir ve onlara geri bildirim verebilir. İlişkiler, bireyin yaşam amacını bulma, sürdürme ve gerçekleştirme yeteneğinin hem bir sonucu hem de bir kaynağıdır. İlişkiler, bireyin sosyal destek, aidiyet, sevgi ve saygı gibi ihtiyaçlarını karşılar, hayatına anlam ve amaç katar, yalnızlık ve izolasyonu önler. Aile, arkadaş, meslektaş veya diğer sosyal gruplarla sağlıklı ve sıcak ilişkiler kurmak, bireyin yaşam amacını güçlendirirken, toksik, soğuk veya yüzeysel ilişkiler kurmak, bireyin yaşam amacını zayıflatır. İlişkiler, bireyin yaşam amacını keşfetmesine, odaklanmasına, motive olmasına ve ulaşmasına olanak sağlar. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası iletişim kurduğu kişilerle samimi, saygılı ve destekleyici bir tutum sergileyebilir, iş dışında sevdiği insanlarla vakit geçirebilir, sosyal ağını genişletebilir. 6. Diğerleriyle Olumlu İlişkiler Diğerleriyle olumlu ilişkiler, bireyin başkalarıyla yakın, güvenli ve tatmin edici ilişkiler kurabilmesi, başkalarının duygu ve ihtiyaçlarına duyarlı olması, işbirliği ve yardımlaşma yapabilmesi yetkinliğini tanımlar. EASA Wellbeing yaklaşımının 6 bileşeninden (stres, uyku, diyet, egzersizler, aktiviteler, ilişkiler), diğerleriyle olumlu ilişkilere etki ve katkı sağlayanlar şunlardır: Stres, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkiler kurma, sürdürme ve geliştirme yeteneğini etkiler. Stres, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkilerini azaltabilir, ancak stresle başa çıkmak için geliştirilen beceriler, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkilerini artırabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş sırasında veya sonrasında stresli hissettiğinde, stres kaynaklarını belirleyebilir, stres seviyesini ölçebilir, stresle başa çıkmak için uygun stratejiler seçebilir ve stresin etkilerini azaltmak için kendine bakım yapabilir. Ayrıca, stresli durumlarda diğerlerinden destek isteyebilir, duygularını paylaşabilir ve empati kurabilir. Uyku, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkiler kurma, sürdürme ve geliştirme yeteneğini etkiler. Uyku kalitesi ve süresi, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkilerine etki eder. Yeterli ve kaliteli uyku, bireyin duygularını ve davranışlarını düzenlemesine, sosyal ipuçlarını algılamasına, iletişim becerilerini kullanmasına ve çatışmaları çözmesine yardımcı olurken, uyku yoksunluğu, bireyin bu yeteneklerini olumsuz etkileyebilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası uyku hijyenine dikkat ederek, diğerleriyle olumlu ilişkilerini geliştirebilir. Diyet, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkiler kurma, sürdürme ve geliştirme yeteneğini etkiler. Diyet, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını etkiler, ruh halini, enerji seviyesini, konsantrasyonunu ve stres toleransını değiştirir. Dengeli, sağlıklı ve düzenli bir beslenme alışkanlığı, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkilerini desteklerken, yetersiz, aşırı veya düzensiz bir beslenme alışkanlığı, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkilerini zayıflatabilir. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası yeterli miktarda su içmeye, şekerli, yağlı veya işlenmiş gıdalardan kaçınmaya, vitamin, mineral ve protein açısından zengin gıdalar tüketmeye özen gösterebilir. Egzersizler, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkiler kurma, sürdürme ve geliştirme yeteneğini etkiler. Egzersizler, bireyin fiziksel ve zihinsel sağlığını iyileştirir, stresi azaltır, ruh halini düzeltir, enerjiyi artırır ve öz saygıyı yükseltir. Düzenli olarak aerobik, kuvvet veya esneklik egzersizleri yapmak, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkilerini geliştirirken, hareketsiz bir yaşam tarzı, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkilerini azaltabilir. Egzersiz yapmak, bireyin kendini tanımasına, potansiyelini keşfetmesine ve kendine güvenmesine olanak sağlar. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası ısınma, soğuma ve germe hareketleri yapabilir, haftada en az üç gün 30 dakika veya daha fazla egzersiz yapabilir. Ayrıca, egzersiz yaparken diğerleriyle sosyalleşebilir, ortak ilgi alanlarına sahip kişilerle tanışabilir ve arkadaşlık kurabilir. Aktiviteler, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkiler kurma, sürdürme ve geliştirme yeteneğini etkiler. Aktiviteler, bireyin kendini ifade etmesine, ilgi ve yeteneklerini ortaya koymasına ve kendine güven duymasına olanak sağlar. Hobilerine, sanatsal veya kültürel faaliyetlere, gönüllü çalışmalara veya kişisel gelişimine yönelik aktiviteler yapmak, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkilerini pekiştirirken, pasif veya monoton aktiviteler yapmak, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkilerini zedeler. Aktiviteler, bireyin diğerleriyle ortak noktalar bulmasına, farklılıklara saygı göstermesine ve işbirliği yapmasına yardımcı olur. Örneğin, bir havayolu pilotu, boş zamanlarında müzik, resim, yabancı dil, yoga veya meditasyon gibi aktiviteler yaparak diğerleriyle olumlu ilişkilerini artırabilir. Ayrıca, bu aktiviteleri diğerleriyle paylaşabilir, onlardan geri bildirim alabilir ve onlara geri bildirim verebilir. İlişkiler, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkiler kurma, sürdürme ve geliştirme yeteneğinin hem bir sonucu hem de bir kaynağıdır. İlişkiler, bireyin sosyal destek, aidiyet, sevgi ve saygı gibi ihtiyaçlarını karşılar, hayatına anlam ve amaç katar, yalnızlık ve izolasyonu önler. Aile, arkadaş, meslektaş veya diğer sosyal gruplarla sağlıklı ve sıcak ilişkiler kurmak, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkilerini güçlendirirken, toksik, soğuk veya yüzeysel ilişkiler kurmak, bireyin diğerleriyle olumlu ilişkilerini zayıflatır. İlişkiler, bireyin diğerleriyle yakın, güvenli ve tatmin edici ilişkiler kurmasına, başkalarının duygu ve ihtiyaçlarına duyarlı olmasına, işbirliği ve yardımlaşma yapmasına olanak sağlar. Örneğin, bir havayolu pilotu, uçuş öncesi ve sonrası iletişim kurduğu kişilerle samimi, saygılı ve destekleyici bir tutum sergileyebilir, iş dışında sevdiği insanlarla vakit geçirebilir, sosyal ağını genişletebilir. Sonuç Bu çalışmada, Ryff'in psikolojik iyi oluşun altı boyutu ile EASA Wellbeing yaklaşımının 6 bileşeni arasındaki ilişki ve etkileşimi ayrı ayrı sıraladık. Ayrıca, havayolu pilotu için bu ilişki ve etkileşimi örneklerle açıkladık. Bu çalışmadan çıkarabileceğimiz sonuçlar şunlardır: Psikolojik iyi oluş, bireyin hayatından duyduğu tatmin, kendine güven, anlam ve amaç gibi olumlu duygu ve düşünceleri ifade eder. Psikolojik iyi oluşun ölçülmesi ve geliştirilmesi, bireyin yaşam kalitesini artırmak, mutluluk ve huzur sağlamak için önemlidir. Psikolojik iyi oluşun altı boyutu, bireyin kendi iç dünyası, çevresi ve diğer insanlarla olan ilişkisi hakkında bilgi verir. Bu boyutlar, özerklik, kendini kabul, çevresel hakimiyet, bireysel gelişim, yaşam amacı ve diğerleriyle olumlu ilişkilerdir. EASA Wellbeing yaklaşımı, havacılık sektöründe çalışan kişilerin fiziksel ve zihinsel sağlığını korumak ve geliştirmek için tasarlanmış bir programdır. Bu program, bireyin stres, uyku, diyet, egzersizler, aktiviteler ve ilişkiler gibi altı temel bileşene dikkat etmesini önerir. Bu bileşenler, bireyin iyi oluşunu etkileyen faktörlerdir. Ryff'in psikolojik iyi oluşun altı boyutu ile EASA Wellbeing yaklaşımının 6 bileşeni arasında karşılıklı bir ilişki ve etkileşim vardır. Bu ilişki ve etkileşim, bireyin psikolojik iyi oluşunu hem olumlu hem de olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle, bireyin psikolojik iyi oluşunu artırmak için, hem psikolojik iyi oluşun altı boyutunu hem de EASA Wellbeing yaklaşımının 6 bileşenini dikkate alması gerekir. Havayolu pilotu için, psikolojik iyi oluşun altı boyutu ile EASA Wellbeing yaklaşımının 6 bileşeni arasındaki ilişki ve etkileşimi örneklerle açıkladık. Bu örnekler, havayolu pilotlarının psikolojik iyi oluşlarını nasıl artırabileceklerine dair ipuçları verir. Havayolu pilotlarının psikolojik iyi oluşlarını artırmaları, hem kendileri hem de çalıştıkları kurumlar için faydalıdır. Psikolojik iyi oluşu yüksek olan havayolu pilotları, daha sağlıklı, mutlu ve başarılı bir yaşam sürerler. Ayrıca, uçuş performanslarını ve güvenliklerini artırır, iş tatminlerini ve bağlılıklarını yükseltir, iş stresini ve tükenmişliğini azaltır, iş arkadaşlarıyla ve yolcularla daha iyi ilişkiler kurarlar.

Psikolojik İyi Oluş Halini Artırmak İçin Yapılabilecekler Havayolu şirketleri, pilotların psikolojik iyi oluşunu artırmak için genel olarak şu önlemleri alabilir, şu işlemleri yapabilir: Pilotların psikolojik iyi oluşunun ölçülmesi ve izlenmesi için uygun araçlar ve yöntemler kullanabilir. Pilotların psikolojik iyi oluş seviyelerini düzenli olarak değerlendirebilir, risk altındaki pilotları tespit edebilir ve gerekli müdahaleleri yapabilir. Pilotların psikolojik iyi oluşunu etkileyen faktörleri analiz edebilir ve iyileştirme planları hazırlayabilir. Pilotların psikolojik iyi oluşunu desteklemek için eğitim, danışmanlık, koçluk, mentorluk, grup terapisi, peer destek gibi hizmetler sunabilir. Pilotların psikolojik iyi oluşu ile ilgili bilgi, beceri ve farkındalık kazanmalarına yardımcı olabilir. Pilotların stresle başa çıkmak, duygularını yönetmek, kendine şefkat göstermek, kendini kabul etmek, çevresel hakimiyet sağlamak, bireysel gelişim göstermek, yaşam amacı bulmak ve diğerleriyle olumlu ilişkiler kurmak gibi konularda destek alabilmelerini sağlayabilir . Pilotların psikolojik iyi oluşunu teşvik etmek için olumlu bir kurum kültürü ve iklimi yaratabilir. Pilotların özerklik, yeterlilik, bağlılık, katılım, tanınma, ödüllendirme gibi ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir çalışma ortamı oluşturabilir. Pilotların iş tatminini, bağlılığını, motivasyonunu ve performansını artırabilecekleri bir çalışma ortamı oluşturabilir. Pilotların psikolojik iyi oluşunu artırmak için kurumsal sosyal sorumluluk, iş ahlakı, iş güvenliği, iş sağlığı, iş-yaşam dengesi gibi konularda politikalar geliştirebilir ve uygulayabilir. Pilotların psikolojik iyi oluşunu korumak için olası riskleri ve tehditleri önleyebilir veya azaltabilir. Pilotların iş yükünü, iş stresini, iş tükenmişliğini, iş çatışmasını, iş ayrılığını, iş kaybını, iş kazasını, iş travmasını gibi olumsuz durumları yaşamalarını önlemek veya azaltmak için önlemler alabilir. Pilotların bu gibi durumlarla karşılaştıklarında psikolojik iyi oluşlarını koruyabilmeleri için kaynaklar sağlayabilir . EASA Wellbeing Yaklaşımı Bileşenlerini Artırmak İçin Yapılabilecekler Havayolu şirketleri, pilotların EASA Wellbeing yaklaşımının dikkat etmelerini sağlamak için genel olarak şu önlemleri alabilir, şu işlemleri yapabilir: Pilotların stres düzeylerini düzenli olarak ölçebilir, stres kaynaklarını belirleyebilir, stresle başa çıkmak için uygun stratejiler sunabilir ve stresin etkilerini azaltmak için kendine bakım yapmalarını teşvik edebilir. Pilotlara stres yönetimi, duygu yönetimi, kendine şefkat, zihin farkındalığı gibi konularda eğitim, danışmanlık, koçluk, mentorluk, grup terapisi, peer destek gibi hizmetler sağlayabilir. Pilotların uyku kalitesini ve süresini izleyebilir, uyku hijyenine dikkat etmelerini önerebilir, uyku bozukluklarını tespit edebilir ve uygun tedavi yöntemlerine yönlendirebilir. Pilotlara uyku eğitimi, uyku taraması, uyku danışmanlığı, uyku terapisi gibi hizmetler sunabilir. Pilotların beslenme alışkanlıklarını değerlendirebilir, dengeli, sağlıklı ve düzenli bir diyet yapmalarını tavsiye edebilir, beslenme bozukluklarını tespit edebilir ve uygun tedavi yöntemlerine yönlendirebilir. Pilotlara beslenme eğitimi, beslenme danışmanlığı, beslenme terapisi gibi hizmetler sunabilir. Pilotların fiziksel aktivite düzeylerini takip edebilir, düzenli olarak aerobik, kuvvet veya esneklik egzersizleri yapmalarını önerebilir, fiziksel yetersizlik veya sakatlık durumlarını tespit edebilir ve uygun tedavi yöntemlerine yönlendirebilir. Pilotlara egzersiz eğitimi, egzersiz danışmanlığı, egzersiz terapisi gibi hizmetler sunabilir. Pilotların ilgi, yetenek ve hedeflerine uygun aktiviteler yapmalarını destekleyebilir, hobilerine, sanatsal veya kültürel faaliyetlere, gönüllü çalışmalara veya kişisel gelişimine yönelik aktiviteler yapmalarını teşvik edebilir, pasif veya monoton aktivitelerden kaçınmalarını önerebilir. Pilotlara aktivite eğitimi, aktivite danışmanlığı, aktivite terapisi gibi hizmetler sunabilir. Pilotların aile, arkadaş, meslektaş veya diğer sosyal gruplarla sağlıklı ve sıcak ilişkiler kurmalarını kolaylaştırabilir, iletişim becerilerini, sosyal ipuçlarını, empatiyi, işbirliğini ve yardımlaşmayı geliştirmelerini sağlayabilir, toksik, soğuk veya yüzeysel ilişkilerden uzak durmalarını tavsiye edebilir. Pilotlara ilişki eğitimi, ilişki danışmanlığı, ilişki terapisi gibi hizmetler sunabilir.

Ryff'in psikolojik iyi oluş modeli, konuya odaklanma için kullanılacak önemli araçlardan biridir. Psikolojik iyi oluş halinin havacılık sektöründeki önem ve etkileri konusunda bazı önemli bileşenleri kısa kısa incelemeye çalıştım. Yorumlarınızla katkı verir misiniz? Ryff'in psikolojik iyi oluş modeli ve CRM yaklaşımı, birbirleriyle önemli benzerlikler taşıyan ve birlikte değerlendirildiğinde anlam kazanan kavramlardır. CRM, uçuş ekipleri arasındaki etkili iletişimi, işbirliğini ve karar verme süreçlerini geliştirmeyi amaçlayan bir yaklaşımdır. Bu, özellikle uçak kazalarının büyük bir kısmının insan faktörlerinden kaynaklandığı gerçeği göz önüne alındığında hayati öneme sahiptir. Diğer yandan, Ryff'in psikolojik iyi oluş modeli, bireylerin genel yaşam memnuniyeti ve psikolojik sağlığına odaklanır. Bu iki kavram arasındaki ilişki şu şekillerde açıklanabilir: Özerklik ve CRM: CRM, ekip içinde özerkliği destekler. Ekip üyeleri, belirlenen protokollere ve talimatlara uyarken aynı zamanda esneklik gösterme yeteneğine sahip olmalıdır. Bu, özerklik kavramıyla uyumludur çünkü özerklik, bireyin kendi kararlarını verebilme ve sorumluluk alabilme yeteneğidir. Kendini Kabul ve CRM: CRM, ekip üyeleri arasındaki açık iletişimi ve olumlu ilişkileri teşvik eder. Bu, kendini kabul kavramıyla ilişkilendirilebilir çünkü kendini kabul, kendi duygusal durumları ve düşünceleri ile barışık olma durumunu ifade eder. Çevresel Hakimiyet ve CRM: CRM, ekip üyelerinin çevrelerini etkili bir şekilde yönetmelerine odaklanır. Bu, çevresel hakimiyet kavramıyla uyumludur, çünkü çevresel hakimiyet, dışsal faktörlerle başa çıkma ve çevreyi etkileme yeteneğini ifade eder. Bireysel Gelişim ve CRM: CRM, sürekli öğrenmeyi ve bireysel gelişimi teşvik eder. Ekip üyeleri, sürekli olarak yeni beceriler öğrenmeli ve kendilerini geliştirmelidir. Bu, bireysel gelişim kavramıyla uyumludur, çünkü bireysel gelişim, kişisel ve profesyonel yeteneklerin sürekli olarak artırılması sürecini ifade eder. Yaşam Amacı ve CRM: CRM, ekip üyelerinin ortak bir hedefe odaklanmalarını ve bu hedefe ulaşmak için işbirliği yapmalarını teşvik eder. Bu, yaşam amacı kavramıyla uyumludur, çünkü yaşam amacı, kişisel hedefler ve değerlerle uyumlu bir şekilde yaşamak anlamını taşır. Diğerleriyle Olumlu İlişkiler ve CRM: CRM, ekip üyeleri arasındaki güveni, saygıyı ve işbirliğini teşvik eder. Bu, diğerleriyle olumlu ilişkiler kavramıyla uyumludur, çünkü bu kavram, sağlıklı ve destekleyici ilişkiler kurma yeteneğini ifade eder. CRM yaklaşımının iyi oluşa katkısı, ekip üyeleri arasındaki güveni artırarak stresi azaltabilir, etkili iletişimi teşvik edebilir ve olumlu çalışma ilişkilerini destekleyebilir. Bu da bireylerin genel iyi oluşunu artırabilir ve işyerindeki memnuniyeti sağlayabilir. Dolayısıyla, Havacılıkta CRM yaklaşımı, hem profesyonel hem de kişisel düzeyde bireylerin iyi oluşunu olumlu bir şekilde etkileyebilir. Ryff'in psikolojik iyi oluş modeli ve Havacılıkta Human Factors yaklaşımı, insan davranışlarını ve etkileşimlerini anlamayı, değerlendirmeyi ve geliştirmeyi hedefleyen iki önemli kavramdır. Bu iki kavram arasındaki ilişki şu şekillerde açıklanabilir: Özerklik ve Human Factors: Havacılıkta Human Factors, pilotlar, mürettebat üyeleri ve hava trafik kontrolörleri gibi insan faktörlerini dikkate alarak uçak kazalarını ve olaylarını azaltmayı amaçlar. Özerklik, bireylerin kendilerini yönetme ve kararlarını verme yeteneği olarak önemlidir. Havacılıkta Human Factors yaklaşımı, ekip üyelerinin özerkliklerini destekler, ancak aynı zamanda ekip içinde uyumlu bir şekilde çalışma yeteneğini de vurgular. Kendini Kabul ve Human Factors: Havacılıkta Human Factors, bireylerin güvenli ve etkili bir şekilde çalışmasını sağlamak için psikolojik faktörleri değerlendirir. Bu, bireylerin kendilerini ve yeteneklerini kabul etme yeteneği ile ilişkilidir. Kendini kabul, insanların kendi sınırlamalarını ve yeteneklerini anlama ve kabul etme sürecini ifade eder. Çevresel Hakimiyet ve Human Factors: Havacılıkta Human Factors, fiziksel ve sosyal çevrenin uygunsuzluğunu ve tehlikelerini değerlendirir. Çevresel hakimiyet, bu çevresel faktörlere uyum sağlama yeteneği olarak önemlidir. İnsanların çevresel faktörlere hakim olmaları, güvenli bir şekilde çalışabilmeleri için kritiktir. Bireysel Gelişim ve Human Factors: Havacılıkta Human Factors, ekip üyelerinin sürekli eğitim ve gelişimini teşvik eder. Bireysel gelişim, bireylerin becerilerini ve bilgilerini sürekli olarak yenileme ve geliştirme sürecini ifade eder. Bu, Havacılıkta Human Factors yaklaşımının temel bir parçasıdır. Yaşam Amacı ve Human Factors: Havacılıkta Human Factors, bireylerin işlerine ve mesleklerine olan bağlılıklarını ve motivasyonlarını değerlendirir. Yaşam amacı, bireylerin mesleklerindeki tatminlerini ve kişisel amaçlarını ifade eder. Havacılıkta Human Factors, bireylerin işlerindeki amaçlarını anlama ve koruma sürecini destekleyebilir. Diğerleriyle Olumlu İlişkiler ve Human Factors: Havacılıkta Human Factors, ekip içi iletişim ve işbirliği gibi faktörleri vurgular. Diğerleriyle olumlu ilişkiler, güven ve açık iletişimi içerir, bu da ekip içinde sağlıklı etkileşimleri destekler. Human Factors yaklaşımının iyi oluşa katkısı, güvenli, etkili ve verimli bir çalışma ortamı sağlamaktır. Bu yaklaşım, insan faktörlerini anlamak ve yönetmek için tasarlanmıştır, bu da hem bireylerin hem de ekiplerin genel iyi oluşunu ve memnuniyetini artırabilir. Ekip üyeleri arasındaki olumlu ilişkilerin desteklenmesi, stresin azaltılması ve işbirliğinin teşvik edilmesi, hem bireylerin hem de ekip düzeyinde psikolojik iyi oluşu artırabilir. Bu nedenle, Human Factors yaklaşımı, psikolojik iyi oluşu destekleyerek havacılık sektöründeki profesyonellerin genel refahını olumlu bir şekilde etkileyebilir. Nedir Bu Wellbeing? Wellbeing Konusunda EASA Yaklaşımı

Yoğun iş temposunda çalışan ve bu yoğunluktan ailelerin de etkilendiği iş kolları için bir proje hazırlamıştık. Uzun yol denizcileri, havacılar, iş yaşamında yoğun çalışanlar. Bu çalışmayı genele döndürerek paylaşmak isterim. Amaç çalışanların ve ailelerinin dayanıklılıkların güçlendirilmesi ve sürdürülebilirliğini sağlamak. Bu amaçla hazırlanan program 5 boyuttan oluşmaktadır. Modülerdir. İhtiyaca göre düzenlenebilir. Dünyadaki benzer uygulamalardan esinlenerek hazırlanmıştır. 1. TEST – ANALİZ: Kişinin kendini tanıması ve gelişim alanlarını tespit amacıyla önerilen bir modüldür. Mutlak şart değildir ancak yararlıdır. 2. KİŞİSEL HAZIR OLMA: Tüm personel ve aileler için «kişisel hazır olma» halini keşfetmek, güçlendirmek ve sürdürülebilir halde tutmak için 5 boyutta uygulanacak online eğitimleri kapsamaktadır. Online eğitimlere ulaşamayanlara «Liderler için Dayanıklılık» eğitimi alanlar tarafından verilebilecektir. 3. LİDERLER İÇİN DAYANIKLILIK: Lider konumunda olan personele verilecektir. «Kişisel Hazır Olma» modülünde yer alan konular yanı sıra bu sürecin ekipte, gemide nasıl sürdürüleceği, bu konunun eğitmenliğinin yapılması konuları yer alacaktır. 4. DAYANIKLILIĞA ODAKLANMA: Dayanıklılık konusunda kişinin kendisini geliştirme, eğitim esnasındaki konuları kolayca hatırlatma ve uygulayabilmesine destek olacak, sade anlatımla hazırlanan kısa yazılar, kartlar, videolara personelin kolayca ulaşması sağlanacaktır. 5. DESTEK ÇEMBERİ: Dayanıklılık konusunda personelin birebir desteğe ihtiyacı olan anlarda kullanabilecekleri 2 kanal sağlanacaktır. Bunlardan birincisi; bütün personelin kolayca ulaşabileceği bir psikolojik destek hattı. İkincisi ise; Meslektaş Desteği denilebilecek bir oluşum. Amacı mesleki veya kişisel sorunları erken tespit etmek ve bu sorunlar ruh sağlığını tehdit eder duruma gelmeden başvuran meslektaşa destek vermektir. Kurum içi ya da iş camiasında görev alan çeşitli seviyelerdeki denizcilerin emniyetli, güvenilir ve bağımsız bir ortamda ve belirlenen kurallar çerçevesinde meslekî ve/veya kişisel konularda fikir alışverişi yapmalarını sağlar. Bu suretle olası stresler azaltılır ve zihnî zindeliklerinin en üst seviyede tutulması amaçlanır. Sistem meslek birlikleri / dernekleri ve/veya kurumlar tarafından oluşturulup uygulanabilir. Süreçte; planlama koordinasyon ve eğitimlerin verilmesi «Anahtar Eğitim» tarafından sağlanacak olup, sektöre yakınlığı olan psikologlarla sistem desteklenecektir.

"İnsanlar genellikle mutluluk halinin ideal olduğuna inanırlar ve çoğu insan mutluluğu aramanın önemli bir yaşam hedefi olduğunu düşünür. Pozitif duygunun, zihinsel sağlık ve refah için ideal olduğu görüşü, duygularla ilgili psikolojik açıklamalarda belirgindir, ancak önceki araştırmalar, negatif duygular dahil olmak üzere duyguların karışımının en iyi sonuçları doğurduğunu göstermektedir" Heather Lench, PhD. Texas A&M Üniversitesi Psikoloji ve Beyin Bilimleri Bölümü'nde profesör olan İlim bil, İrfan bil, Söz bil İkram bil, Kural bil, Doyum bil Usul bil, Adap bil, Sınır bil Yol bil; Yordam bil, Hal bil, Ahval bil, Gönül bil Çok konuşma, Boş konuşma, Kem konuşma Mert ol, Yürekli ol, Kimsenin umudunu kırma. Sen seni bil, Ömrünce yeter sana. ŞEYH EDEBALİ

McKinsey & Company, 2018 yılında Duygusal Zeka (DZ) becerilerine olan ihtiyacın 2030'a kadar bilişsel becerilerin talebini geçeceğini açıkladı. Aynı zamanda, 2021'de Dünya Ekonomik Forumu, şirketlerin işyerinde iyilik hali konusuna öncelik vermesi gerektiğini belirtti. Duygusal zeka konusunda eksik olan birçok insan, stresle ilgili sorunları yönetirken zorluklarla karşılaşabilir, bu da genel iyi oluşlarını olumsuz etkileyebilir. Bu gerçeği destekleyen farklı çalışmalar, stres ile duygusal zeka arasında güçlü bir ilişki olduğunu göstermektedir. Stres altındaki bireyler, duygusal zeka düzeyleri düşük olabilir ve stresin fiziksel ve zihinsel sağlık üzerindeki negatif etkilerini en aza indirmek için gerekli olan olumlu yöntemleri benimseyemezler. Stresle etkili bir şekilde başa çıkmak, genellikle yüksek DZ'de bulunan başa çıkma stratejilerini kullanmayı içerir; bu stratejiler önemli davranışsal kalıplar geliştirir ve bu tür durumlarda oldukça olumlu sonuçlar doğurabilir. Goleman'a göre Duygusal Zeka, "duyguları algılama, kullanma, anlama, yönetme ve işleme yeteneği"dir. O, Duygusal Zeka'nın başarılı olmak için, hem işyerinde hem de dışında, duygusal öz farkındalık ve sağlıklı bir stres tepkisi ile doğrudan ilişkili olması nedeniyle IQ kadar önemli olduğunu savunur. Pozitif psikolojinin ve son 20 yılda ne kadar büyüdüğünün farkına varılmasıyla, pozitif özelliklere (güçlü yönler), olumlu duygulara odaklanma ve bunların iyi oluşa katkısı gibi alanlara artan vurgu yapılmıştır. Son araştırmalar, duygusal zeka ile pozitif iyi oluş arasında güçlü bir ilişki olduğunu göstermektedir. Özellikle, duygusal zeka, özsaygı, yaşam doyumu ve öz kabul gibi önemli psikolojik bileşenleri olumlu yönde etkileyebilir. Bu, duygusal zekanın artırılması için duygusal zekanın geliştirilmesinin önemini vurgular. Duygusal zekanın duygusal iyi oluşla ilişkilendirildiğine dair deneysel kanıt, daha yüksek duygusal zekanın daha az depresyonla ilişkilendirildiğini, daha büyük bir iyimserlik ve daha yüksek yaşam doyumu ile ilişkilendirildiğini gösteren araştırmalardan gelmektedir. İyi oluş ve duygusal zeka, başarılı bir organizasyon oluşturmanın parçalarından biridir, ancak her şeyi bir arada tutan şey empatidir. Empati, başkalarının ne hissettiğini anlamanıza ve sizi bir eyleme yönlendirebilecek bir etkendir. Birçok zeki insan, başka bir kişinin ayakkabısına girmek ve hislerini anlamak konusunda iyidir, ancak empati, sadece başkalarının ne hissettiğini tanımakla sınırlı değildir: aynı zamanda bu duygulara nasıl tepki verdiğinizle de ilgilidir. İşyerinde empati, insanların meslektaşları, yöneticileri ve liderlik arasındaki farklı dinamikleri anlamalarına yardımcı olur. Ayrıca, insanların kimin gücü elinde tuttuğunu ve bu ilişkiden kaynaklanan davranışları, hisleri ve etkileşimleri nasıl etkilediğini tanımalarına yardımcı olur. Empati, sağlıklı ve üretken çalışma ilişkilerinde önemli bir rol oynar. Meslektaşlarımızla empati yapmayı öğrenerek, sadece herkes için daha iyi bir çalışma ortamı yaratabiliriz, aynı zamanda daha anlamlı ilişkiler geliştirebiliriz. Artan empati ile birlikte, kendi duygularımızı daha iyi anlama ve anlama yetimiz artar. Kendi etkileşimlerimizin çevremizdeki insanları nasıl etkilediğinin daha farkında oluruz. İşyerinde empati geliştirmek karmaşık gibi görünebilir, ancak bazen basit adımlar, organizasyon kültürünü değiştirmede en büyük etkiyi yapar. Bireyleri ve takımları yükseltmek ve duyguların daha güçlü topluluklar oluşturduğunu, daha fazla güven oluşturduğunu ve insanların kendilerini önemsendiklerini hissettiklerini fark etmek, çalışanları duygusal olarak dinlemek ve onlara anlayışla yaklaşmak, takdir sunmak, bağlantı sağlamak ve topluluk oluşturmak yoluyla hemen uygulanabilecek stratejileri yöneticilere sunar. Çevre sürekli belirsiz hissettiği için, çalışanların yanıt vermesi daha da önemlidir. Ryff'in Psikolojik İyi Oluş Modeli ve Duygusal Zekâ Ryff'in psikolojik iyi oluş modeli ve duygusal zeka arasındaki ilişki oldukça derindir. Her ikisi de bireylerin genel iyi oluşunu ve mutluluğunu anlamak için önemli kavramlardır. İşte bu iki kavram arasındaki ilişkileri inceleyen birkaç nokta: Özerklik ve Duygusal Zeka: Duygusal zeka, duygularını anlama, yönetme ve başkalarının duygularını anlama yeteneğini içerir. Özerklik ise kendi değerlerimize uygun kararlar verebilme ve kendi yaşamımızı yönlendirme yeteneğidir. Duygusal zeka, özerkliği artırarak bireyin kendi duygusal durumlarını anlamasına ve bu durumları yönetmesine yardımcı olabilir. Kendini Kabul ve Duygusal Zeka: Duygusal zeka, kendine yönelik farkındalığı artırabilir. Kendini kabul, kendi duygusal durumlarımızı ve düşüncelerimizi kabul etme sürecidir. Duygusal zeka, kişinin duygularını kabul etmesine ve bu duyguları anlamasına yardımcı olarak kendini kabul sürecini kolaylaştırabilir. Çevresel Hakimiyet ve Duygusal Zeka: Çevresel hakimiyet, çevremizdeki olayları ve ilişkileri kontrol etme yeteneğimizi ifade eder. Duygusal zeka, etkili iletişim ve empati gibi becerileri içerir. Bu beceriler, çevresel hakimiyeti artırarak olumlu ilişkiler kurma ve çatışmaları yönetme yeteneğini güçlendirebilir. Bireysel Gelişim ve Duygusal Zeka: Duygusal zeka, bireyin kendini geliştirmesine yardımcı olabilir. Kendi duygusal zeka becerilerini geliştirmek, kişisel ve mesleki gelişimi destekleyebilir. Duygusal zeka, öz farkındalığı artırarak bireyin güçlü ve zayıf yönlerini anlamasına yardımcı olabilir. Yaşam Amacı ve Duygusal Zeka: Duygusal zeka, bireyin kendi duygusal ihtiyaçlarını ve değerlerini anlamasına yardımcı olabilir. Bu da kişinin yaşam amacını bulma ve bu amacı takip etme sürecini kolaylaştırabilir. Diğerleriyle Olumlu İlişkiler ve Duygusal Zeka: Duygusal zeka, empati, sosyal beceriler ve etkili iletişim gibi unsurları içerir. Bu beceriler, diğerleriyle olumlu ilişkiler kurma yeteneğini artırabilir. İyi bir duygusal zeka, insanların duygularını anlamaya çalışırken empati kurmalarını ve sağlıklı ilişkiler geliştirmelerini destekleyebilir. Dolayısıyla, duygusal zeka, Ryff'in psikolojik iyi oluş modelinin altı boyutuna olumlu bir şekilde katkıda bulunabilir. İyi bir duygusal zeka, bireylerin kendi duygularını anlaması, yönetmesi ve diğerleriyle sağlıklı ilişkiler kurmasına yardımcı olabilir, bu da genel psikolojik iyi oluşlarını artırabilir. Bu ilişki, bireylerin hem kendi içsel dünyalarını hem de dış dünyadaki ilişkilerini daha etkili bir şekilde yönetmelerine olanak tanır.

Avustralyalı Emekli Kaptan Pilot Richard de Crespigny'nin aşağıdaki paylaşımını görünce, yıllar önce Claus Mollerden dinlediğim, öğrendiğim "Kişisel Garanti kavramı geldi aklıma. At this time when QANTAS is trying to recover, WHAT and HOW should they communicate with media during this Crisis? I've been guided by Brian Duff - NASA's Director of Public Affairs, who said, "When things are going well, tell the media everything they want to know. When things are going badly, tell them even more." (Apollo 13 p196) To this I add, "when you think you have communicated enough - double it!" When these are your values, Fulland Open Disclosure and the Personal Guarantee flows genuinely, humbly and naturally. And this is when you build trust, teamwork and resilience (FLY! - the Elements of Resilience) Moller, TMI International'ın kurucusu, Danimarkalı bir psikolog ve ekonomisttir. Dünyanın önde gelen yönetim danışmanları ve konuşmacılarından biri olarak tanınır. Claus Moller, “Personal Guarantee” konusunda şöyle bir yaklaşım sergiliyor: Kişisel garanti, hataları önceden tahmin etmek ve önlemek, diğer insanların güvenini kazanmak için bir araçtır. Kişisel garanti vermek, yaptığımız işin kalitesini ve sonuçlarını sorumluluk almak ve başkalarına taahhüt etmek demektir. Kişisel garanti veren kişi, kendine güvenir, dürüsttür, sözünün eridir, kendini geliştirir ve başkalarına saygılı davranır. Kişisel garanti vermenin faydaları arasında, daha yüksek bir özgüven, daha iyi bir itibar, daha az stres, daha fazla iş tatmini ve daha güçlü ilişkiler sayılabilir. Claus Moller’in görüşlerine göre, kişisel garantinin temeli kişisel kalitedir. Kişisel kalite, ürün ve hizmetlerin kalitesini belirleyen insanların kalitesidir. Kişisel kalite, kendine saygı, iyi olma, etkinlik, tutum ve davranış açısından önemlidir. Kişisel kaliteyi geliştirmek için, ideal kalite standardı ile mevcut performans standardı arasındaki farkı kapatmak gerekir. Bu farkı kapatmak için de kişi kendini tanımalı, hedefler belirlemeli, geri bildirim almalı ve sürekli öğrenmeli ve uygulamalıdır. Claus Moller ayrıca takım kalitesinin de önemli olduğunu vurguluyor. Takım kalitesi, takımın üyelerinin kişisel kalitelerinin toplamından daha fazlasıdır. Takım kalitesi, takımın ortak bir vizyonu, misyonu, değerleri ve hedefleri olması; takımın üyelerinin birbirlerine güvenmesi, saygı duyması ve desteklemesi; takımın etkin bir şekilde iletişim kurması ve karar vermesi; takımın sürekli öğrenmesi ve gelişmesi anlamına gelir. KAYNAK : Kişisel Garanti, Claus Moller, TMI.

Havacılık sektöründe en çok kullanılan sözlerden biri “havacılık tarihi kanla yazılmıştır” söylemidir. Havacılık tarihi boyunca meydana gelen kazalar büyük bir titizlikle ve açıklıkla incelenmiş ve paylaşılmıştır. Bu incelemeler sonrasında üretimden, yönetime, bakıma, teknoloji kullanımına kadar birçok alanda iyileştirmeler yapılmıştır. Tüm bu iyileştirmelere rağmen havacılık kazalarında en önemli konu “insan faktörleri” olmaya devam etmektedir. Bu çalışmada havacılık kazasının meydana geldiği tarihe çok takılmadan insan faktörünün etkilerini gözden geçirmeye çalıştık. İnsan beyni ve zihni ne kadar eğitim alsa ve geliştirilse bile temel bir işleyiş biçimi ve birbirinden farklı algılara sahip. Kenya Havayolları 507 Sefer Sayılı Uçuşu Stres QANTAS Havayolları 32 Sefer Sayılı Uçuşu Resilience, Takım Çalışması Crossair 498 Sefer Sayılı Uçuşu Copa Havayolları 201 Sefer Sayılı Uçuşu -0321 US-Banglia Havayolları 211 Sefer Sayılı Uçuşu ABD Hava Kuvvetleri Yakıt İkmal Uçuşu Southwest Havayolları 1380 Sefer Sayılı Uçuşu Cathay Pacific Havayolları 780 Sefer Sayılı Uçuşu UPS Havayolları 1354 Sefer Sayılı Uçuşu Germanwings Havayolları 9525 Sefer Sayılı Uçuşu DHL Express Kargo 1800 Sefer Sayılı Uçuşu Resilience, Takım Çalışması Air Transat Havayolları 236 Sefer Sayılı Uçuşu Boeing 727 Çarpışma Deneyi Uçuşu Airblue Flight 202, 28 July 2010 (wikipedia)