Arama Sonuçları

Hein’a göre Duygusal zekânın esas prensipleri, Denge, Farkındalık, Sorumluluk, Empati’dir. Bunlara bir göz atalım. 1. Denge Aristo’dan bu yana filozoflar “denge”’yi bir erdem olarak görmüşlerdir. Eski zamanlarda duygusal konular kalp ile ilgili kabul edilirdi. Oysa şimdi biliyoruz ki, duygularımız alt beynimiz tarafından yönetilmektedir. Örnek olarak, alt beynimiz, biri bize bağırdığında korkmamızı hatırlatır ya da arzu ile dolu olduğumuza dikkat çeker. Üst beynimiz ise, kavramsallaştıran ve analiz yapan rasyonel beynimizdir. Durumları değerlendirir, riskleri ve ödülleri öngörür. DZ teorisinin ana prensibi, yüksek DZ’nun bu iki beynimiz arasında bir denge oluşturmasıdır, böylece iki beynimiz birbiriyle ilişki kurarlar. a. Bilişsel Tahrifat b. Düşüncesizlik Kontrolü c. Memnunluğu Erteleme d. Duygusal Bağlılık 2. Farkındalık Duygularımızın farkına varmazsak, mutlu bir hayata erişemeyiz. Belki, üretken, başarılı ve maddi açıdan zengin bir hayat elde ederiz ama mutlu bir hayata ulaşmak için bize neyin kendimizi iyi hissettireceğinin farkında olmamız gerekir. Duygularımızın tam olarak farkında olabilmek için, onları tanımalı, kabul etmeli ve tanımlamalıyız. Bu farkındalık mutluluk demektir. a. Duygularımızı Tanımak b. Belirli duyguları tanımlamak c. Zamanlama d. Üretken ve Üretim – Karşıtı Duygular Arasında Ayırım Yapmak. 3. Sorumluluk Alabileceğimiz en güçlendirici karar, duygularımız için sorumluluk almaktır. Sorumluluk konusu genellikle duygularla bağdaştırılmaz. İyi vatandaşlar olmak kadar, iyi hissetmek, zihinsel ve duygusal sağlığımız için de sorumluluk almalıyız. Hayatlarımız için sorumluluk almak, duygularımız için sorumluluk almak demektir. Daha açık olarak düşüncelerimiz, değerlerimiz, korkularımız, arzularımız ve inançlarımız tarafından motive edilen davranışlarımız için sorumluluk almalıyız. a. Eylemlerimiz için Sorumluluk b. Duygularımızla İlgilenmek c. Başkalarına Karşı Sorumluluk 4. Empati: Empati göstermek, başkalarının duygularını anlamak demektir. Kendini duygusal olarak başkalarının yerine koymak demektir. Empati yeteneği direkt olarak kendi duygularımızı hissetme yeteneğimize ve onları tanımlama yeteneğine bağlıdır. Eğer böyle bir duygu hissetmiyorsanız, başka birinin duygularını öğrenmek sizin için zor olacaktır. Bu zevk ve acı için eşit olarak doğrudur. Örnek olarak eğer, elinizi hiç ateşe değdirmediyseniz, yanma acısını hiç bilemezsiniz. Duygusal uçlarda derin boşluklar yaşayan kişiler empatiye çok yatkın kişiler olarak bilinmektedir. Benzer olarak sınırlı duygusal düzeyi olanlar da soğuk ve ilgisiz kişilerdir. Böyle kişileri “iletişimsiz kişiler ” olarak tanımlıyoruz. a. Farkındalılık ve Kabul Etme b. Hassaslık c. Şevkat ve Anlayış

Havacılıkta Duygusal Zekâ Sayfasına Dön Bir kişi/liderin etkileme gücünün göstergeleri, belli bir dinleyiciye hitap edecek doğru şeyi bulmaktan, kilit kişiler­den nasıl onay alınacağını bilmeye ve bir inisiyatif için des­tek ağı kurmaya kadar uzanır. Etkileme becerisine sahip bir lider ikna edicidir ve bir gruba hitap ederken ilgi uyandırır. (Goleman, Boyatzis, McKee 2002: 265) Belli bir dinleyiciye hitap edecek doğru şeyi bulmaktan, kilit kişiler­den nasıl onay alınacağını bilmeye ve bir inisiyatif için des­tek ağı kurmaya kadar uzanır. Diğer kişiler için önemli konuların farkında olmak ve onlar ile iletişimde bu konuları etkin kullanmak önemlidir. Bu durum samimi ve içten olmalıdır. Bu durumda karşı tarafta olumlu duygular uyandırır. Bu yaklaşım ya da hitap şeklinin karşı tarafta ne gibi etkiler yaratacağını öngörebilmek önemli bir beceridir. Etkileme becerisine sahip bir lider ikna edicidir ve bir gruba hitap ederken ilgi uyandırır. (Goleman, Boyatzis, McKee 2002: 265) İkna yeteneğindeki zayıflık belirtileri şöyle sıralanabilir: Koalisyon kurmayı ya da “destek” almayı başaramamak. O an için en iyi stratejiyi seçmek yerine, bilinen bir stratejiye aşırı bel bağlamak. Geri bildirimlere aldırış etmeden, bir bakış açısını dik kafalı bir şekilde sürdürmek. Göz ardı edilmek ya da ilgi çekmeyi başaramamak. Olumsuz bir etki yaratmak. (Goleman, 2000:219) Bu yaklaşımdan yola çıkarak en sade hali ile ikna konusunda zayıflığı giderebilmek için şu hususlara dikkat etmek gerekir. İyi ilişkiler kurarak ve diğerlerine ilgi göstererek güçlü bir çevre ve ilişkiler ağı oluşturmak. Bilinen stratejiler dışında başka uygulanabilecek stratejiler araştırmak ve kullanmak. Geri bildirim alma ve verme konusunda istekli, açık ve alınanları etkin şekilde değerlendirebilir olmak. Karşıdaki kişi ya da kişileri tanımak. Bu kişi ya da kişilere uygun olarak dikkat çekme, etkin araçlar ve üslup kullanmak, empatiyi etkin kullanmak. Empati, etkilemeyi güçlendiren önemli duygusal zekâ becerisidir. Nick Morgan ise bu konuda yapılması gerekenleri dört başlık altında toplamış. Başarılı bir lider olmak istiyorsanız etkilemenin dört unsuruna hâkim olmanız çok önemlidir. Konuma dayalı gücünüzü etkin kullanın. Duygunun farkına varma ve onu kullanma. Tutku ve uzmanlığa sahip olma. İnsan ilişkileri dansındaki ustalık. (Morgan, 2017: 9-10-11) “Etkileme” yetkinliği, CRM yetkinlikleri ve insan faktörlerinden algı, hata yönetimi, iş yükü, karar verme, ekip olma, liderlik, iletişim faktörlerine önemli katkı sağlayacaktır. Etkileme konusunda tamamlayıcı bilgileri aşağıdaki başlıklarda bulabilirsiniz. Duy beni! Söylediklerimi Dikkate Al KAYNAKLAR Goleman, D. (2000) İşbaşında Duygusal Zekâ , Varlık Yayınları, İstanbul. Goleman, D. Boyatsiz, R. McKee, A. (2002) Yeni Liderler, Varlık Yayınları, İstanbul. Morgan, N. (2017) Etkileme ve İkna, HBR Duygusal Zekâ Serisi, Optimist Kitap İstanbul.

Havacılıkta Duygusal Zekâ Sayfasına Dön Duygusal Zekâ, 1995 yılında Dr. Daniel Goleman tarafından yazılmış “Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Önemlidir?” isimli kitap ile popüler olan ve sonrasında üzerinde yoğun çalışmalar yapılan bir alandır. ABD'de 1985 yılında bir doktora öğrencisi ( Payne, Wayne Leon ) A study of emotion: Developing Emotional Intelligence; Self-integration; Relating to fear, Pain and Desire (Theory, Structure of reality, Problem-solving, contraction / expansion, tuning in/coming out/letting go) başlığı taşıyan bir doktora tezi yazmıştır. Bu çalışma "Emotional Intelligence" kavramının ilk olarak akademik çevrelerde kullanılmasıdır. (Beceren, 2012:60) 1990 yılında Harvard Üniversitesi'nden Psikolog Peter Salovey ve New Hampshire Üniversitesi'nden Psikolog John Mayer "Emotional Intelligence" ile ilgili iki tane makale yayımladılar. Bu profesörler, insanların duygusal alandaki yetilerini bilimsel olarak ölçmeyi denemişlerdir. Bulguları, bazı insanların diğerlerinden, kendi duygularını tanımlamada, başkalarının duygularını tanımlamada ve duygusal konularda problem çözmede daha iyi olabileceğini ortaya koyuyordu. Daha sonraki yıllarda bu profesörler, Duygusal Zekâyı ölçmeye yönelik iki değişik test geliştirdiler. Ancak onların çalışmaları genellikle akademik çevre içinde kaldı. Duygusal Zekâ kavramıyla daha aktüel olarak çalışmalar yapan kişi, New York Times gazetesinin yazarı Daniel Goleman’dır. Goleman tarafından hazırlanan “Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Önemlidir?” isimli kitap, 1995 yılında yayınlandı. Goleman kitabında; beyin, duygular ve davranışlar üzerine birçok ilginç bilgiyi bir araya getirmiştir. Kendi fikirlerine, önyargılarına ve inanışlarına çok az ve yüzeysel yer vermiştir. Genellikle çalışmaları, farklı kişilerin işlerini toparlamak, onları organize etmekti. Goleman Duygusal Zekâyı şöyle tanımlıyor. “Benim ilgilendiğim, bu “diğer özellikler”in önemli bir kümesi olan duygusal zekâdır: Kendini harekete geçirebilme, aksiliklere rağmen yoluna devam edebilme, dürtüleri kontrol ederek tatmini erteleyebilme, ruh halini düzenleyebilme, sıkıntıların düşünmeyi engellemesine izin vermeme, kendini başkasının yerine koyabilme ve umut besleme...” (Goleman, 2002, 50-51) Duygusal Zekâ Yetkinlikleri Kavram ortaya konduğundan bu yana başta Goleman olmak üzere birçok bilim insanı farklı yetkinlikler ele alarak duygusal zekâyı yorumlamışlardır. Bu çalışmada; Daniel Goleman ’ın Richard Boyatzis ve Annie McKee ile hazırladıkları “Yeni Liderler” (2002) kitabında yer alan Duygusal Zekâ Yetkinlikleri esas alınmıştır. Şekil 1. Dr. Daniel Goleman “Duygusal Zekâ” Yaklaşımı Kaynak: Yeni Liderler (Goleman, Boyatzis, McKee, 2002: 262-265) Yukarıdaki tasnife benzer birçok tasnif bilim adamları ve araştırmacılar tarafından yapılmıştır. Her biri birbirinden değerli bu yaklaşımları bir kenara atıp bu kitap ile yeni bir tasnif ortaya konmayacaktır. Bu kitaptaki amacımız mevcut çalışmaları birleştirecek, zenginleştirecek ve bazı özel örnekler ile renklendirecek bir dokuman sunmaktır. Duygusal Zekâda iki taraf vardır. Birincisi “ben”, ikincisi ise “diğerleri” olarak ifade edilebilir. Ben ve diğerleri ana başlıklarının her ikisi için de tanıma ve yönetme alt başlıkları kullanılabilir. Yani, öz bilinç, öz yönetim, sosyal bilinç, ilişki yönetimi. Asıl konuya geçmeden önce bazı destekleyici ve tamamlayıcı bilgilerden kısaca bahsedilecektir. Konularla ilgili detay bilgi almak isteyenler için referansları metin içerisinde bulabileceksiniz. KAYNAKLAR Beceren, E. (2012) Duygusal ve Sosyal Zekâmız, Postiga Yayınları, İstanbul Goleman, D. (2002) Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Daha Önemlidir, Varlık Yayınları, İstanbul. Goleman, D. Boyatsiz, R. McKee, A. (2002) Yeni Liderler, Varlık Yayınları, İstanbul.

Bu yazı 11 Mart 2022 tarihinde Air News Times'da yayımlanmıştır. THY Akademi Salonlarında eğitim vermek üzere bulunduğum bir gün masanın üzerinde gördüğüm dergide “CRM” kavramı ile karşılaştım. Önce “Customer Relationship Management” kısaltması diye düşündüm. Yazıya dikkat edince bunun benim bildiğim CRM olmadığını anladım. 1999 yılından beri okuduğum, araştırdığım, yazdığım, paylaştığım konu olan “Duygusal Zekâ” ile yakınlığı nedeniyle “Ekip Kaynak Yönetimi (EKY)” ve “İnsan Faktörleri (İF)” ilgi alanlarım içerisinde baş köşedeki yerlerini aldılar. Konuları araştırırken yaptığım en önemli işlerden biri “Duygusal Zekâ (DZ)” ile aralarında bağlar kurmaya çalışmaktı. Bu çabalarım 2021 yılında yayımlanan “Havacılıkta İnsan Faktörleri” kitabında bir bölüm olarak “İnsan Faktörleri Yönünden Duygusal Zekâ” adı ile yer aldı. Bu süreç devam ederken çok önemli bir bilim insanımız olan Prof. Dr. Sayın Türker Kılıç tarafından dikkatimize sunulan “Bağlantısal Bütünsellik” kavramını bazı konularda dikkate alarak düşünmek gerektiğini anladım. Belki de hayatın tamamında bu konuyu göz ardı etmemek gerekiyor. Bu, sonrasında bizi yeni kültür olan “yaşamdaşlık” kavramına götürecek. Bu konuyla ilgili düşüncelerimi kafamdakiler daha da netleşince paylaşacağım. Bu yazıda “Havacılıkta Duygusal Zekâ” konusunda kalacağım. Önce yapılmış olan bazı tanımlardan bahsetmek istiyorum. Bağlantısal Bütünsellik Önce yeni kavram Bağlantısal Bütünsellikten başlayalım. Prof. Dr. Türker Kılıç, “ Bağlantısal Bütünsellik ile kastettiğim; yaşamın, onu oluşturan ağ yapılarının (network) iç içe kendini var etmiş, her bütünün bir üst-bütünün parçası olduğu enformasyon ilişkilerinin bütünlüğü. Bunun en güzel örneği, sinir sisteminin ve onun içinde bulunduğu bilgi ağı ile ilişkisinin organizasyonudur (Kılıç, 2021, 17)” diyor. Ayrıca; Sayın Kılıç’ın bu konu ile ilgili çok güzel ve açıklayıcı bir konuşması var. “ Sizi var eden siz değilsiniz. Sizi var eden yanınızdakidir. Her şey içinde bulunduğu ağ ile gerçekleşir. Yaşam, birbiri içerisine girmiş enformasyon ağları sonucu ortaya çıkar. Bu bağlantısal bütünsellik genomun kendisinde de vardır, evrenin kendisinde de vardır. Bilim dikkatini bütünü oluşturan parçacıklardan, bu bütünü oluşturan parçacıklar arası bağlantılara yöneltmiştir. Bu bağlantısallık bilgi oluşturan bir sistemdir.” diyor. Kitabı ve bu görüşleri okuduktan sonra her konuda kafamda çeşitli konular ile ilgili bağlantısallıklar ağını oluşturur ve bütünselliğe dikkat eder hale geldim. Bu çerçevede hemen uçuş süreci ile ilgili bir bağlantısallık ağı hazırladım. Bu ağın merkezinde kokpit ve kabin ekibi var. Aşağıdaki gibi bir görüntü çıktı ortaya. Bu sadece ekip bazında bir bağlantısallık. Bireyleri tek tek düşündüğünüzde ve sürece katılan her bireyin bağlantısallıkları düşünüldüğünde haritanın nasıl olabileceğinizi sizin hayalinize bırakıyorum. Bu bağlantısallığın bize işaret ettiği en önemli mesajlardan biri “Bağlantısallığı olanlar kendilerini ve birbirlerini fark etmek, sürdürülebilir, etkin iletişim kurulmasının gerekliliği” diye ifade edilebilir. Bunu sağlamak amacıyla; havacılıkta EKY ve İF, tüm yaşamımızda ise DZ konularından destek almak önemlidir. Ekip Kaynak Yönetimi EKY tanımı konusunda iki değerli kaptan pilotumuzun kitaplarından yararlandım. Bunlardan birincisinde; Kaptan Pilot Terzioğlu; (Terzioğlu, 2010, 219) EKY , bir uçuş görevinin emniyetini ve etkinliğini artırmak için maksimum ekip koordinesi ve en uygun risk yönetimi ile hataları asgariye indirecek önlemlerin alınması, diğer bir ifade ile insan hatası faktörünü daha iyi anlayarak ekip performansını geliştirmeyi ve uçak kaza ve olaylarını önlemeyi hedefler. Devamında; Temel olarak EKY şu konuların başarısına katkı sağlamaktadır: Hedeflerin başarılması, Kaynakların korunması, eğitimde etkinlik, etkin yönetim, hataların fark edilmesi, organizasyon kültürü. Dr. Kpt. Plt. M. Melih Başdemir kitabında (Başdemir, 2020, 2-3) farklı tanımlar paylaşmış. Bunlardan ikisini burada aktarıyorum. Avustralya Sivil Havacılık Otoritesi bir raporunda; “ EKY , etkin ve emniyetli uçuşlar yapabilmek için gerekli tüm kaynakların verimli olarak kullanılması şeklindedir. Kaptan Sully Sullenberg ’in EKY tanımı ise; uçuş ekibinin iletişim becerilerinin geliştirilmesi sayesinde, uçuş ekibi içindeki koordinasyonu maksimize ederek hataların minimize edilmesini sağlayan bir davranış ve yönetim aracıdır. EKY eğitimlerinde yaygın olarak kullanılan başlıklar; Stres Yönetimi, Karar Verme, Çatışma Yönetimi, Ekip Çalışması, Liderlik, Resilience, Assertiveness, İletişim, Durumsal farkındalık, Durumsal Farkındalık, Problem Çözme / Karar Verme olarak sıralanabilir. İnsan Faktörleri Havacılıkta İnsan Faktörleri konusunda ayrıntılı bilgiler CAP 737 (December 2016) bulmak mümkündür. Bu yayın, ticari hava taşımacılığı ihtiyaçlarına cevap olarak, Crew Resource Management Advisory Panel tarafından tanımlanmış, CRM eğitim rehberliğinin daha verimli uygulanması ve pratik kullanımı için yeniden düzenlenmiştir. CAP 737’de yer alan çalışmada İnsan Faktörleri Birey ve Ekip olmak üzere 2 bölüme ayrılmıştır: Birey bölümü, kişisel faktörler ve performansla yakın ilişkili olan bilgi alanlarından oluşur. Herkese uygulanabilen bu bilgiler uçuş ekibi, kabin ekibi ve tek kişilik uçak kaptanları operasyonlarını içerir. Diğer bölüm ise ekiplere ve takımlara uygulanabilen bilgiler içerir. Bu bilgiler, çoğunlukla birden fazla sayıda pilottan oluşan ekiplerde, sadece tek bir sayıda pilottan oluşan ekiplerde ve kabin ekiplerine uygulanabilir. Bu başlıklar kısaca şu şekilde açıklanmaktadır. İnsan Faktörleri Kaynak: CAP 737 : 17 Birey Bölümü: Bilgi İşleme: Bilgi işleme, insan zihninin karşılaştığı bilgilere nasıl cevap verdiğini açıklamaya çalışır. Bu genel bir teori olup, farkındalık ve karar verme alanlarını anlamaya çalışmaktadır. Algı: Kısmen ne hissedildiğini bilmek için uyarının hızlı bir şekilde yorumlanması gerekmektedir. Bu algı süreci hızlı gerçekleşen bir süreçtir. Duyuların oluşturduğu “zihinsel modellerin” inşasına algı denilebilir. Dikkat: Hissedilen bir uyaran, tehdit, karar, hesaplama gibi durumlar sonucu oluşan bir şeye dikkatini vermek, bir şeye konsantre olmak demektir. Ciddi olarak dikkatin bir sınırı vardır. Herhangi bir şey için dikkat kullanılıyorsa başka bir şey için kullanılmaz. Tetikte Olmak ve İzlemek: Temkinli olmak, beklenmedik bir olay yaşandığında dikkati onun üzerine yoğunlaştırmak demektir. Uygulamada ve uçuş sırasında, otomatik uçuş için tetikte olmak, izlemek anlamına gelir. Tetikte olma terimi, kişisel izlemeden bağımsız olan yerlerdeki işleri tanımlamada kullanılır. İnsan hatası, Beceri, Güvenilirlik ve Hata Yönetimi: İnsan hatalarını fark etmek, bunları yönetme sürecini etkin kullanabilmek amacı ile beceri kazanılması ve kazandırılması konularını içerir. İş yükü: İş yükü, bilgi işleme süreci için gerekli olan ve kullanılan zihinsel çabanın bir parçası olarak düşünülebilir. Bu bölüm, fiziksel iş yüküne karşı, idraksal veya zihinsel iş yükünü tartışmaktadır. Sürpriz ve şaşırma etkisi: Ani oluşan durumlar karşısında verilen tepki ve girilen durum olarak tanımlanabilir. Çoğu etken şaşırma etkisine sebep olup, oluşmasına yardımcı olabilir. Durumsal Farkındalık: Durumsal farkındalığının konuşma dilinde tanımı; ne olduğunu bilmektir. Durumsal farkındalığı en yüksek seviyeye, bir kişinin durumu yakın gelecekte öngörmeye çalıştığında zaman ulaşır. Durumsal farkındalık bir kişinin sürekli değişebilen (dakikada hatta saniyede) varsayımsal bir durumudur. Durum farkındalığı yorumlanabilen, algılanabilen ve duyulabilen bilgiye dayandığı için bilgi işleme süreci modelleriyle bağlantılıdır. Karar Verme: Karar süreçleri konusunda yüksek farkındalık ve etkili uygulama konularını kapsar. Stres ve Stres Yönetimi: Stres, olumsuz çevresel koşullara verilen tepkidir, stres yaratanlar olarak adlandırılır ve bir vücudun kendisine yüklenen taleplere nasıl tepki verdiğini açıklar. Uyku ve Yorgunluk: Merkezi sinir sisteminin farklı bölümleri arasındaki normal dengeyi sağlamak için uyku çok önemlidir. Ayrıca uyku sırasında vücudun fiziksel fonksiyonları dinlenir ve bir miktar yenilenme gerçekleşir. Kişilik ve Kültür: Herkesin farklı olduğu bilinen bir durumdur. Bazı gözlemlenebilir farklılıklar, insanların kişisel özelliklerden ziyade kendilerinin içinde buldukları durumlardan kaynaklansa da, insanlar arasında var olan daha istikrarlı ve kalıcı farklılıklar vardır. Bu nedenle, en kolay yol kişilik ve kültür arasındaki farkı dikkate almak, kişilik farklılıklarının kendi ulusal grupları içindeki bir bireyin özellikleri olduğunu, kültürel faktörler ise ulusal kültürlerinde ortak olan insanların özellikleridir. Ekip Bölümü: Gruplar ve Takımlardaki Etkiler (koordinasyon, takım çalışması, roller ve grup kararları): Mürettebat içinde koordinasyonun sağlanması, takım çalışmasının etkin planlanması, rollerin açıkça ifade edilmesi, gerekli durumlarda grup kararlarının kullanılması önem kazanmaktadır. Liderlik: Liderlik yaklaşımının dayandırıldığı en önemli noktalar; tecrübenin her zaman etkili liderliği sağlayamayacağı, kişilerin farklı durumlarda farklı liderlik becerileri gösterebileceği düşünceleridir. İletişim (İletişim, dil, zihinsel modellerin paylaşımı, kararlılık ve sözlü müdahale): İletişim kuran ve operasyonel bilgi alışverişi yapan ekiplerin, uçuşun kritik aşamalarında daha az hata yaptıkları genel olarak kabul edilmektedir . İletişim, dil etkin olarak kullanılması, zihinsel modellerin paylaşımı, kararlılık (assertive) iletişim tarzını kullanmayı ve sözlü müdahalede etkinliği kapsar. Duygusal Zekâ Dr. Daniel Goleman “Duygusal Zekâ” kitabını 1995 yılında yayımlamıştır. Psikolog Goleman kitabında; beyin, duygular ve davranışlar üzerine birçok ilginç bilgiyi bir araya getirmiştir. Goleman Duygusal Zekâyı şöyle tanımlamıştır. “Kendini harekete geçirebilme, aksiliklere rağmen yoluna devam edebilme, dürtüleri kontrol ederek tatmini erteleyebilme, ruh halini düzenleyebilme, sıkıntıların düşünmeyi engellemesine izin vermeme, kendini başkasının yerine koyabilme ve umut besleme...” (Goleman, 2002, 50-51) Duygusal Zekâ, doğru düşünmenizi, doğru davranmanızı, doğru ilişkiler kurmanızı ve devamında da başarılı olmanızı sağlar. ( Mumkule ve Beceren, 2014, 22) Duygusal ve Sosyal Zekâ teorisi hayatımızın her alanında karşımıza çıkar. Nereye gidersek gidelim, duygularımızı da beraberimizde götürürüz. Duygularımız, çocuklarımızı nasıl iyi yetiştirebileceğimizi, onların okulda nasıl başarı sağlayacağını, kariyerimizde nasıl başarılı olacağımızı, diğer kişilerle ilişkilerimizi belirler. Özet olarak duygularımız; birey ve toplum olarak nasıl “mutlu” olabileceğimizi belirler. (Beceren, 2012, 18) Goleman, Boyatzis, McKee’nin hazırladığı “Yeni Liderler” kitabında “Duygusal Zekâ” aşağıdaki şekilde de görülebileceği gibi 4 ana alan ve toplam 18 alt başlıktan oluşmaktadır. Dr. Daniel Goleman “Duygusal Zekâ” Yaklaşımı Kaynak: Yeni Liderler (Goleman, Boyatzis, McKee, 2002: 262-265) Bu tasnif liderin duygusal zekâsı dikkate alınarak oluşturulmuştur. Özellikle bu tasnifi, görüşü seçmemin nedeni havacılık sektöründe özellikle uçuş sürecinde yer alanların liderlik özelliklerinin önde olduğunu düşünmemdir. Bu sıralama; kişisel ve sosyal alan diye iki genel başlık altında toplanabilir. Bu başlıkları kısaca şöyle sıralayabiliriz. Öz Bilinç (öz farkındalık, kişisel farkındalık): Duygusal bilinç, isabetli öz değerlendirme, öz güven. Öz Yönetim (kişisel yönetim): Öz denetim, saydamlık, uyumluluk, başarma dürtüsü, inisiyatif, iyimserlik. Sosyal Bilinç (sosyal farkındalık): Empati, örgütsel bilinç (organizasyonel farkındalık), hizmet odaklılık. İlişki Yönetimi (sosyal beceriler): Esinleme (esinleyici liderlik), etkileme, başkalarını geliştirmek, değişim katalizörlüğü, çatışma yönetimi, ekip çalışması ve iş birliği. Sonuç İF ve DZ ilişkisi: Bireysel Bölümde yer alan; Bilgi İşleme, Algı, Dikkat, Tetikte Olmak ve İzlemek, İnsan hatası, Beceri, Güvenilirlik ve Hata Yönetimi konuları, Duygusal Zekâ yaklaşımının temelinde yer alan beyni etkin kullanma, bilgiyi işleme süreçleri, odaklanma, farkındalık konularınca desteklenmektedir. Bu bölümdeki; İş yükü konusuna ilişki yönetimi, Stres ve Stres Yönetimi, Yorgunluk ve Kişilik – Kültür konularında Ekip Bölümündeki; “Gruplar ve Takımlardaki Etkiler” konularında, sosyal bilinç ve ilişki yönetimi konuları, “Liderlik” konusunda, ilişki yönetiminin esinleme, etkileme, başkalarını geliştirme ve bağlar kurma konuları, “İletişim” konusunda, öz bilinç, sosyal bilinç ve öz yönetim konuları önemli katkılar sağlayacaktır. EKY ve DZ ilişkisi: EKY eğitimlerinde yaygın olarak kullanılan başlıklar konusunda da benzer şekilde DZ bileşenlerinin önemli katkıları olacaktır. Genel Olarak; DZ zekâ başlığı altında sıralanan yetkinlikler, uçuş sürecine dahil olanlardan şirket yönetimine kadar uzanan kademelerinde istenen, beklenen özelliklerdir. Her kademede yer alan yüksek duygusal zekâlı personel başta iletişim, iyimserlik, uyum, karar verme, liderlik ve iş birliği ortamında çalışma konularını olumlu yönde etkileyecektir. Dolayısıyla tüm DZ yetkinlikleri; insan faktörleri ve ekip kaynak yönetimi konularında önemli katkılar sağlayacaktır. Sıralanan tüm yetkinlikleri ölçmek ve geliştirmek mümkündür. Bu noktadan hareketle; DZ ölçümü işe alım, görevlendirme, terfi gibi konularda göz önünde bulundurulması uygun olacaktır. DZ yetkinlikleri, sektöre personel yetiştiren üniversite ve yüksek okullarda ders olarak, havacılık şirketlerinde başlangıç eğitimleri, ekip kaynak yönetimi, eğiticinin eğitimi, kaptanlık ve kabin amirliği eğitimleri başta olmak üzere programlara dahil edilmesi yararlı olacaktır. DZ gelişimine önem verilmesi ile Önce Bireysel Gelişim , Sonrasında Ekiplerinin Duygusal Zekâsının gelişimi Ve nihayetinde Duygusal Zekâsı Yüksek Kurumlara ulaşılır. Aşağıdaki bağlantıda örneği bulunan kısa rapor ile Duygusal Zekanızı ölçmek için kayıt yaparak analizi doldurmanız yeterli olacaktır. Duygusal Zekâ Testi Kaynaklar: Başdemir M. (2020) Tüm Havacılar İçin Ekip Kaynak Yönetimi (EKY), Beta Basım yayım, İstanbul. Beceren, E. (2012) Duygusal ve Sosyal Zekâmız, Postiga Yayınları, İstanbul CAP 737 Flight-Crew Human Factors Handbook , (2014) Civil Aviation Authority, West Sussex. Goleman, D. (2002) Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Daha Önemlidir, Varlık Yayınları, İstanbul. Goleman, D. Boyatsiz, R. McKee, A. (2002) Yeni Liderler , Varlık Yayınları, İstanbul. Kılıç, T. (2021) Yeni Bilim: Bağlantısallık - Yeni Kültür: Yaşamdaşlık "Beyin Nedir?"den, "Yaşam Nedir?"e Bir Bilim Serüveni, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Mumkule, A. ve Beceren, E. (2014) Duygularım Zorba ve Ben, Postiga Yayınları, İstanbul. Terzioğlu, M. (2010) Ekip Kaynak Yönetimi, Cinius Yayınları, İstanbul. Havacılıkta İnsan Faktörleri , (2021) Editör: Vahap Önen, Nobel Akademik Yayıncılık

20 Haziran 2000 tarihinde Claus Møller ’in sunduğu “Heart Work” başlığı taşıyan bir konferansa katıldım. Konferans, konu ve sunum itibariyle çok etkiliydi. Konferans başlığı Türkçeye “İşe Yüreğini Koymak” olarak çevrilmişti. Bu konferans o güne kadar yaşadıklarıma ve okuduğum kişisel gelişim, özellikle de “Duygusal ve Sosyal Zekâ” konulu kitapları daha iyi anlamama, daha çok ilgi duymama ve araştırmama sebep oldu. Sevgili Moller’in anlattığı anekdotu hiç unutmadım, unutmayacağım. “İş yerlerinizin girişlerinde “kalp vestiyerleri” vardır. İşe gelenlerin bazıları bu vestiyerin farkına varmaz, bazıları ise bu vestiyeri görür ve kalbini bu vestiyere asarak iş yerine girer ve işlerini kalpsiz olarak yürütür. Hatta bunların bazıları akşam evine dönerken vestiyerden kalbini almayı unutarak evine de kalpsiz gider ve evindeki ilişkilerini de kalpsiz yürütür. Duygusal Zekâ ile amaçlanan insanların iş ve özel yaşamlarına yüreklerini koymalarıdır.” Avrupa’nın yönetim ve kalite gurularından Time Manager International’ın kurucusu Danimarkalı Claus Møller'e göre Duygusal Zekânın beş bölgesi vardır. 1. Duyguları bilmek (kendi kendinin farkında olmak) Kendini bilmek: İç kaynakları, yetenekleri ve limitleri bilmek. Duygusal farkındalık: Duyguların bilinmesi ve tanınması. Duyguların doğruluğu: Duygu ve düşüncelerin doğrulanması. Kendini ifade etmek: Duyguları inançları ve düşünceleri ifade etmek. 2. Duyguları Yönetmek (kendi kendini yönetmek) Stres yönetimi: Stresli durumlarla, karışık olaylarla ve güçlü duygularla baş etmek. Kendini kontrol etmek: Yıkıcı duyguları ve hırsları kontrol etmek. Kendini yönetmek: Düşüncede ve davranışta kendini yönetmek. Uyumluluk: Değişim konusunda esnek olmak. Problem Çözmek: Potansiyel etkili çözümleri günlük problemlere uygulamak 3. Kendini Motive Etmek Pozitif ruh hali: Hayata eğlenceli ve pozitif bakmak. İyimserlik: Her durumda en iyi düşünmek. Başarı dürtüsü: Potansiyelinizi gerçekleştirmeye çalışmak. 4. Başkalarının duygularını tanımak (sosyal farkındalık) Empati: Diğer kişilerin duygularını, ihtiyaçlarını ve ilgilerini tanımak. 5. İlişkileri Yönetmek (sosyal yetiler) Sosyal bağlar: İlişkileri kurmak ve devam ettirmek. Grup Yönelimi: Kendini bir gruba ait hissetmek. Beceren, E. (2012) Duygusal ve Sosyal Zekâmız, Postiga Yayınları, İstanbul.

29 Ocak 2022 www.EkonomiDoktorunuz.com sayfasında yayımlanmıştır. Kendimizin ve karşımızdakilerin duygularını tanıma, duygularımızı ifade edebilme, kendimizi motive edebilme, içimizdeki ve ilişkilerimizdeki duyguları kendimize ve karşımızdakine zarar vermeyecek şekilde yönetebilme yetisi olarak tanımlanabilecek duygusal zekânın, hayatın her alanında olduğu gibi iş dünyasında da önemi yadsınamaz. Bir gruba liderlik yapan, yöneten kişinin, liderlik vasıflarından en önemlisi yönettiği takım ve dış çevre ile iyi ilişkiler kurabilmesidir. İnsan ilişkilerinde karşımızdakileri anlama ve bu anlayışa uygun davranma sanatı, bize hangi işte olursa olsun beraberinde iletişimde başarıyı getirir. Yöneticilerin kararlarının oluşumunda duyguları çok önemli yer tutmaktadır. Hayatımızın büyük bir bölümünü iş yerlerimizde geçiriyoruz. Olaylar karşısında değişen duygu durumlarımız oluyor. Sinirli, öfkeli, kızgın, mutlu hissediyoruz. Duygu durumlarımız yaşadığımız olaylar karşısında değişiyor ve değişen duygularımız, tutum ve davranışlarımızın oluşumunda etkili oluyor. Yönetmek, değişen duygu durumlarımıza rağmen tutarlı davranabilmek demek. Yönetmek, takımımızı ve dış çevremizi anlamak ve davranış çizgimizi bozmamak, ekip ruhunu güçlü tutmak, motive olmak ve motive etmek, duygularımızı kendimize ve karşımızdakilere zarar vermeyecek şekilde yöneterek, akıl, mantık ve tecrübelerimizi harmanlayıp liderlik etmek demektir. Duygusal zekâ kavramının olmadığı bir yöneticilik, beraberinde kişinin kendi ve karşısındakilerin duygu durumlarını tanımadığı, anlamadığı, empati besleme becerisini geliştiremediği bir ilişkiler yumağından ibaret olacaktır. Sonuçta da doğru iletişim kuramama ve tam anlamı ile başarıyı yakalayamama ihtimalleri kaçınılmaz olacaktır. Yüksek duygusal zekâ seviyesine sahip olma, yöneticilerin kendi duygularını tanımaları ve anlamaları; yönetimlerindeki çalışanlarının ve dış çevreleri ile iletişim kurdukları, iş bağlantıları olan kişilerin olaylar karşısında değişen duygu durumlarını anlayabilmeleri ve belli bir çizgiyi tutturarak idare edebilme yeteneklerini geliştirir. Gelişmiş duygusal zekâ ile birlikte karşılaşılan sorunların çözümü ve bu sorunları en az krizle atlatmak mümkündür. Bana göre pozisyon yükseldikçe kişilerin yetki ve sorumluluklarında değişiklikler oluyor. Yüz yüze geldikleri problemler, sorunlar, karar vermeleri gereken durumlar farklılaşıyor, zorluk dereceleri artıyor. Tüm bunlar kişilerin duygu durumlarını ve duygularını ifade etme şekillerini de etkiliyor. Duygusal zekâyı zayıflatan etkenlerin en başında “duygularımızı, zayıf ve güçlü taraflarımızı tanıyamama” geliyor. Kişi kendi duygularından haberdar olamıyorsa, karşısındakinin duygu durumlarını anlaması ve ona uygun davranması imkansızlaşır. Yüksek farkındalık yaratma amacı taşıyan duygusal zekâmızı geliştirebilmemiz iç dünyamızı anlamaya çalışmayı, duygularımızı yönetebilmeyi gerektirir. Duygularımızı sistemli bir şekilde yönetemiyorsak, öfkelenmeler, parlamalar, ani duygu değişimlerinin getirdiği ölçüsüz davranış ve tutumlarımız, duygusal zekâ seviyemizi farkında olmadan zayıflatır. İş hayatımızdan örnek vermek gerekirse, birbirimizi çoğu zaman dinlemeyi bilmediğimizden dolayı anlamıyoruz, anlamadığımız için sürekli kendimizi anlatma çabasına giriyoruz ve kendimizi gereksiz tartışmaların içinde buluyoruz. “Dinlemeyi bilmeme” de duygusal zekâmızı zayıflatan unsurlar arasındadır. Şirketin geleceğine yön veren CEO’ların duygusal zekâlarının düşük olması, şirket içi ve dışı ilişkilerde başarısız iletişim kurmalarına neden olur. Zamanımızın çoğunu iş yerlerimizde, yapacağımız işleri düşünerek geçiriyoruz. Olaylar karşısında değişen duygularımız sonucu tutum ve davranışlarımız oluşuyor. CEO’ların değişen duygu durumlarını çok iyi yönetebilmeleri, ters giden işler karşısında öfkelerini dizginleyebilmeleri, sevinç anında coşku ve heyecanı ortalayabilmeleri, insanlarla doğru iletişim kurmalarını sağlar. Motive olmaları, birlikte çalıştıkları insanları motive etmeleri şirket verimliliğini arttıran en önemli unsurlardır. Şirketlerin geleceklerini belirleyen CEO’ların duygularını tanımaları, yönetebilmeleri, motive olmaları ve edebilmeleri, sağlıklı iletişimler kurabilmelerine ve şirket başarısını yükseltebilmelerine katkı sağlar. Orta düzey yöneticileri genellikle üst düzey yöneticiler ile çalışanlar arasında köprü konumunda olduklarından daha esnek daha toleranslı ve iki tarafı anlama gayretindedirler. Bu tutumları onları daha yüksek duygusal zekâlı bir tavır takınmalarına sebep olmaktadır.

Bu yazı 11 Mart 2022 tarihinde Air News Times'da yayımlanmıştır. THY Akademi Salonlarında eğitim vermek üzere bulunduğum bir gün masanın üzerinde gördüğüm dergide “CRM” kavramı ile karşılaştım. Önce “Customer Relationship Management” kısaltması diye düşündüm. Yazıya dikkat edince bunun benim bildiğim CRM olmadığını anladım. 1999 yılından beri okuduğum, araştırdığım, yazdığım, paylaştığım konu olan “Duygusal Zekâ” ile yakınlığı nedeniyle “Ekip Kaynak Yönetimi (EKY)” ve “İnsan Faktörleri (İF)” ilgi alanlarım içerisinde baş köşedeki yerlerini aldılar. Konuları araştırırken yaptığım en önemli işlerden biri “Duygusal Zekâ (DZ)” ile aralarında bağlar kurmaya çalışmaktı. Bu çabalarım 2021 yılında yayımlanan “Havacılıkta İnsan Faktörleri” kitabında bir bölüm olarak “İnsan Faktörleri Yönünden Duygusal Zekâ” adı ile yer aldı. Bu süreç devam ederken çok önemli bir bilim insanımız olan Prof. Dr. Sayın Türker Kılıç tarafından dikkatimize sunulan “Bağlantısal Bütünsellik” kavramını bazı konularda dikkate alarak düşünmek gerektiğini anladım. Belki de hayatın tamamında bu konuyu göz ardı etmemek gerekiyor. Bu, sonrasında bizi yeni kültür olan “yaşamdaşlık” kavramına götürecek. Bu konuyla ilgili düşüncelerimi kafamdakiler daha da netleşince paylaşacağım. Bu yazıda “Havacılıkta Duygusal Zekâ” konusunda kalacağım. Önce yapılmış olan bazı tanımlardan bahsetmek istiyorum. Bağlantısal Bütünsellik Önce yeni kavram Bağlantısal Bütünsellikten başlayalım. Prof. Dr. Türker Kılıç, “Bağlantısal Bütünsellik ile kastettiğim; yaşamın, onu oluşturan ağ yapılarının (network) iç içe kendini var etmiş, her bütünün bir üst-bütünün parçası olduğu enformasyon ilişkilerinin bütünlüğü. Bunun en güzel örneği, sinir sisteminin ve onun içinde bulunduğu bilgi ağı ile ilişkisinin organizasyonudur (Kılıç, 2021, 17)” diyor. Ayrıca; Sayın Kılıç’ın bu konu ile ilgili çok güzel ve açıklayıcı bir konuşması var. “Sizi var eden siz değilsiniz. Sizi var eden yanınızdakidir. Her şey içinde bulunduğu ağ ile gerçekleşir. Yaşam, birbiri içerisine girmiş enformasyon ağları sonucu ortaya çıkar. Bu bağlantısal bütünsellik genomun kendisinde de vardır, evrenin kendisinde de vardır. Bilim dikkatini bütünü oluşturan parçacıklardan, bu bütünü oluşturan parçacıklar arası bağlantılara yöneltmiştir. Bu bağlantısallık bilgi oluşturan bir sistemdir.” diyor. Kitabı ve bu görüşleri okuduktan sonra her konuda kafamda çeşitli konular ile ilgili bağlantısallıklar ağını oluşturur ve bütünselliğe dikkat eder hale geldim. Bu çerçevede hemen uçuş süreci ile ilgili bir bağlantısallık ağı hazırladım. Bu ağın merkezinde kokpit ve kabin ekibi var. Aşağıdaki gibi bir görüntü çıktı ortaya. Bu sadece ekip bazında bir bağlantısallık. Bireyleri tek tek düşündüğünüzde ve sürece katılan her bireyin bağlantısallıkları düşünüldüğünde haritanın nasıl olabileceğinizi sizin hayalinize bırakıyorum. Bu bağlantısallığın bize işaret ettiği en önemli mesajlardan biri “Bağlantısallığı olanlar kendilerini ve birbirlerini fark etmek, sürdürülebilir, etkin iletişim kurulmasının gerekliliği” diye ifade edilebilir. Bunu sağlamak amacıyla; havacılıkta EKY ve İF, tüm yaşamımızda ise DZ konularından destek almak önemlidir. Ekip Kaynak Yönetimi EKY tanımı konusunda iki değerli kaptan pilotumuzun kitaplarından yararlandım. Bunlardan birincisinde; Kaptan Pilot Terzioğlu; (Terzioğlu, 2010, 219) EKY, bir uçuş görevinin emniyetini ve etkinliğini artırmak için maksimum ekip koordinesi ve en uygun risk yönetimi ile hataları asgariye indirecek önlemlerin alınması, diğer bir ifade ile insan hatası faktörünü daha iyi anlayarak ekip performansını geliştirmeyi ve uçak kaza ve olaylarını önlemeyi hedefler. Devamında; Temel olarak EKY şu konuların başarısına katkı sağlamaktadır: Hedeflerin başarılması, Kaynakların korunması, eğitimde etkinlik, etkin yönetim, hataların fark edilmesi, organizasyon kültürü. Dr. Kpt. Plt. M. Melih Başdemir kitabında (Başdemir, 2020, 2-3) farklı tanımlar paylaşmış. Bunlardan ikisini burada aktarıyorum. Avustralya Sivil Havacılık Otoritesi bir raporunda; “EKY, etkin ve emniyetli uçuşlar yapabilmek için gerekli tüm kaynakların verimli olarak kullanılması şeklindedir. Kaptan Sully Sullenberg’in EKY tanımı ise; uçuş ekibinin iletişim becerilerinin geliştirilmesi sayesinde, uçuş ekibi içindeki koordinasyonu maksimize ederek hataların minimize edilmesini sağlayan bir davranış ve yönetim aracıdır. EKY eğitimlerinde yaygın olarak kullanılan başlıklar; Stres Yönetimi, Karar Verme, Çatışma Yönetimi, Ekip Çalışması, Liderlik, Resilience, Assertiveness, İletişim, Durumsal farkındalık, Durumsal Farkındalık, Problem Çözme / Karar Verme olarak sıralanabilir. İnsan Faktörleri Havacılıkta İnsan Faktörleri konusunda ayrıntılı bilgiler CAP 737 (December 2016) bulmak mümkündür. Bu yayın, ticari hava taşımacılığı ihtiyaçlarına cevap olarak, Crew Resource Management Advisory Panel tarafından tanımlanmış, CRM eğitim rehberliğinin daha verimli uygulanması ve pratik kullanımı için yeniden düzenlenmiştir. CAP 737’de yer alan çalışmada İnsan Faktörleri Birey ve Ekip olmak üzere 2 bölüme ayrılmıştır: Birey bölümü, kişisel faktörler ve performansla yakın ilişkili olan bilgi alanlarından oluşur. Herkese uygulanabilen bu bilgiler uçuş ekibi, kabin ekibi ve tek kişilik uçak kaptanları operasyonlarını içerir. Diğer bölüm ise ekiplere ve takımlara uygulanabilen bilgiler içerir. Bu bilgiler, çoğunlukla birden fazla sayıda pilottan oluşan ekiplerde, sadece tek bir sayıda pilottan oluşan ekiplerde ve kabin ekiplerine uygulanabilir. Bu başlıklar kısaca şu şekilde açıklanmaktadır. İnsan Faktörleri Kaynak: CAP 737 : 17 Birey Bölümü: Bilgi İşleme: Bilgi işleme, insan zihninin karşılaştığı bilgilere nasıl cevap verdiğini açıklamaya çalışır. Bu genel bir teori olup, farkındalık ve karar verme alanlarını anlamaya çalışmaktadır. Algı: Kısmen ne hissedildiğini bilmek için uyarının hızlı bir şekilde yorumlanması gerekmektedir. Bu algı süreci hızlı gerçekleşen bir süreçtir. Duyuların oluşturduğu “zihinsel modellerin” inşasına algı denilebilir. Dikkat: Hissedilen bir uyaran, tehdit, karar, hesaplama gibi durumlar sonucu oluşan bir şeye dikkatini vermek, bir şeye konsantre olmak demektir. Ciddi olarak dikkatin bir sınırı vardır. Herhangi bir şey için dikkat kullanılıyorsa başka bir şey için kullanılmaz. Tetikte Olmak ve İzlemek: Temkinli olmak, beklenmedik bir olay yaşandığında dikkati onun üzerine yoğunlaştırmak demektir. Uygulamada ve uçuş sırasında, otomatik uçuş için tetikte olmak, izlemek anlamına gelir. Tetikte olma terimi, kişisel izlemeden bağımsız olan yerlerdeki işleri tanımlamada kullanılır. İnsan hatası, Beceri, Güvenilirlik ve Hata Yönetimi: İnsan hatalarını fark etmek, bunları yönetme sürecini etkin kullanabilmek amacı ile beceri kazanılması ve kazandırılması konularını içerir. İş yükü: İş yükü, bilgi işleme süreci için gerekli olan ve kullanılan zihinsel çabanın bir parçası olarak düşünülebilir. Bu bölüm, fiziksel iş yüküne karşı, idraksal veya zihinsel iş yükünü tartışmaktadır. Sürpriz ve şaşırma etkisi: Ani oluşan durumlar karşısında verilen tepki ve girilen durum olarak tanımlanabilir. Çoğu etken şaşırma etkisine sebep olup, oluşmasına yardımcı olabilir. Durumsal Farkındalık: Durumsal farkındalığının konuşma dilinde tanımı; ne olduğunu bilmektir. Durumsal farkındalığı en yüksek seviyeye, bir kişinin durumu yakın gelecekte öngörmeye çalıştığında zaman ulaşır. Durumsal farkındalık bir kişinin sürekli değişebilen (dakikada hatta saniyede) varsayımsal bir durumudur. Durum farkındalığı yorumlanabilen, algılanabilen ve duyulabilen bilgiye dayandığı için bilgi işleme süreci modelleriyle bağlantılıdır. Karar Verme: Karar süreçleri konusunda yüksek farkındalık ve etkili uygulama konularını kapsar. Stres ve Stres Yönetimi: Stres, olumsuz çevresel koşullara verilen tepkidir, stres yaratanlar olarak adlandırılır ve bir vücudun kendisine yüklenen taleplere nasıl tepki verdiğini açıklar. Uyku ve Yorgunluk: Merkezi sinir sisteminin farklı bölümleri arasındaki normal dengeyi sağlamak için uyku çok önemlidir. Ayrıca uyku sırasında vücudun fiziksel fonksiyonları dinlenir ve bir miktar yenilenme gerçekleşir. Kişilik ve Kültür: Herkesin farklı olduğu bilinen bir durumdur. Bazı gözlemlenebilir farklılıklar, insanların kişisel özelliklerden ziyade kendilerinin içinde buldukları durumlardan kaynaklansa da, insanlar arasında var olan daha istikrarlı ve kalıcı farklılıklar vardır. Bu nedenle, en kolay yol kişilik ve kültür arasındaki farkı dikkate almak, kişilik farklılıklarının kendi ulusal grupları içindeki bir bireyin özellikleri olduğunu, kültürel faktörler ise ulusal kültürlerinde ortak olan insanların özellikleridir. Ekip Bölümü: Gruplar ve Takımlardaki Etkiler (koordinasyon, takım çalışması, roller ve grup kararları): Mürettebat içinde koordinasyonun sağlanması, takım çalışmasının etkin planlanması, rollerin açıkça ifade edilmesi, gerekli durumlarda grup kararlarının kullanılması önem kazanmaktadır. Liderlik: Liderlik yaklaşımının dayandırıldığı en önemli noktalar; tecrübenin her zaman etkili liderliği sağlayamayacağı, kişilerin farklı durumlarda farklı liderlik becerileri gösterebileceği düşünceleridir. İletişim (İletişim, dil, zihinsel modellerin paylaşımı, kararlılık ve sözlü müdahale): İletişim kuran ve operasyonel bilgi alışverişi yapan ekiplerin, uçuşun kritik aşamalarında daha az hata yaptıkları genel olarak kabul edilmektedir. İletişim, dil etkin olarak kullanılması, zihinsel modellerin paylaşımı, kararlılık (assertive) iletişim tarzını kullanmayı ve sözlü müdahalede etkinliği kapsar. Duygusal Zekâ Dr. Daniel Goleman “Duygusal Zekâ” kitabını 1995 yılında yayımlamıştır. Psikolog Goleman kitabında; beyin, duygular ve davranışlar üzerine birçok ilginç bilgiyi bir araya getirmiştir. Goleman Duygusal Zekâyı şöyle tanımlamıştır. “Kendini harekete geçirebilme, aksiliklere rağmen yoluna devam edebilme, dürtüleri kontrol ederek tatmini erteleyebilme, ruh halini düzenleyebilme, sıkıntıların düşünmeyi engellemesine izin vermeme, kendini başkasının yerine koyabilme ve umut besleme...” (Goleman, 2002, 50-51) Duygusal Zekâ, doğru düşünmenizi, doğru davranmanızı, doğru ilişkiler kurmanızı ve devamında da başarılı olmanızı sağlar. (Mumkule ve Beceren, 2014, 22) Duygusal ve Sosyal Zekâ teorisi hayatımızın her alanında karşımıza çıkar. Nereye gidersek gidelim, duygularımızı da beraberimizde götürürüz. Duygularımız, çocuklarımızı nasıl iyi yetiştirebileceğimizi, onların okulda nasıl başarı sağlayacağını, kariyerimizde nasıl başarılı olacağımızı, diğer kişilerle ilişkilerimizi belirler. Özet olarak duygularımız; birey ve toplum olarak nasıl “mutlu” olabileceğimizi belirler. (Beceren, 2012, 18) Goleman, Boyatzis, McKee’nin hazırladığı “Yeni Liderler” kitabında “Duygusal Zekâ” aşağıdaki şekilde de görülebileceği gibi 4 ana alan ve toplam 18 alt başlıktan oluşmaktadır. Dr. Daniel Goleman “Duygusal Zekâ” Yaklaşımı Kaynak: Yeni Liderler (Goleman, Boyatzis, McKee, 2002: 262-265) Bu tasnif liderin duygusal zekâsı dikkate alınarak oluşturulmuştur. Özellikle bu tasnifi, görüşü seçmemin nedeni havacılık sektöründe özellikle uçuş sürecinde yer alanların liderlik özelliklerinin önde olduğunu düşünmemdir. Bu sıralama; kişisel ve sosyal alan diye iki genel başlık altında toplanabilir. Bu başlıkları kısaca şöyle sıralayabiliriz. Öz Bilinç (öz farkındalık, kişisel farkındalık): Duygusal bilinç, isabetli öz değerlendirme, öz güven. Öz Yönetim (kişisel yönetim): Öz denetim, saydamlık, uyumluluk, başarma dürtüsü, inisiyatif, iyimserlik. Sosyal Bilinç (sosyal farkındalık): Empati, örgütsel bilinç (organizasyonel farkındalık), hizmet odaklılık. İlişki Yönetimi (sosyal beceriler): Esinleme (esinleyici liderlik), etkileme, başkalarını geliştirmek, değişim katalizörlüğü, çatışma yönetimi, ekip çalışması ve iş birliği. Sonuç İF ve DZ ilişkisi: Bireysel Bölümde yer alan; Bilgi İşleme, Algı, Dikkat, Tetikte Olmak ve İzlemek, İnsan hatası, Beceri, Güvenilirlik ve Hata Yönetimi konuları, Duygusal Zekâ yaklaşımının temelinde yer alan beyni etkin kullanma, bilgiyi işleme süreçleri, odaklanma, farkındalık konularınca desteklenmektedir. Bu bölümdeki; İş yükü konusuna ilişki yönetimi, Stres ve Stres Yönetimi, Yorgunluk ve Kişilik – Kültür konularında Ekip Bölümündeki; “Gruplar ve Takımlardaki Etkiler” konularında, sosyal bilinç ve ilişki yönetimi konuları, “Liderlik” konusunda, ilişki yönetiminin esinleme, etkileme, başkalarını geliştirme ve bağlar kurma konuları, “İletişim” konusunda, öz bilinç, sosyal bilinç ve öz yönetim konuları önemli katkılar sağlayacaktır. EKY ve DZ ilişkisi: EKY eğitimlerinde yaygın olarak kullanılan başlıklar konusunda da benzer şekilde DZ bileşenlerinin önemli katkıları olacaktır. Genel Olarak; DZ zekâ başlığı altında sıralanan yetkinlikler, uçuş sürecine dahil olanlardan şirket yönetimine kadar uzanan kademelerinde istenen, beklenen özelliklerdir. Her kademede yer alan yüksek duygusal zekâlı personel başta iletişim, iyimserlik, uyum, karar verme, liderlik ve iş birliği ortamında çalışma konularını olumlu yönde etkileyecektir. Dolayısıyla tüm DZ yetkinlikleri; insan faktörleri ve ekip kaynak yönetimi konularında önemli katkılar sağlayacaktır. Sıralanan tüm yetkinlikleri ölçmek ve geliştirmek mümkündür. Bu noktadan hareketle; DZ ölçümü işe alım, görevlendirme, terfi gibi konularda göz önünde bulundurulması uygun olacaktır. DZ yetkinlikleri, sektöre personel yetiştiren üniversite ve yüksek okullarda ders olarak, havacılık şirketlerinde başlangıç eğitimleri, ekip kaynak yönetimi, eğiticinin eğitimi, kaptanlık ve kabin amirliği eğitimleri başta olmak üzere programlara dahil edilmesi yararlı olacaktır. DZ gelişimine önem verilmesi ile Önce Bireysel Gelişim, Sonrasında Ekiplerinin Duygusal Zekâsının gelişimi Ve nihayetinde Duygusal Zekâsı Yüksek Kurumlara ulaşılır. Aşağıdaki bağlantıda örneği bulunan kısa rapor ile Duygusal Zekanızı ölçmek için kayıt yaparak analizi doldurmanız yeterli olacaktır. Duygusal Zekâ Testi Kaynaklar: Başdemir M. (2020) Tüm Havacılar İçin Ekip Kaynak Yönetimi (EKY), Beta Basım yayım, İstanbul. Beceren, E. (2012) Duygusal ve Sosyal Zekâmız, Postiga Yayınları, İstanbul CAP 737 Flight-Crew Human Factors Handbook, (2014) Civil Aviation Authority, West Sussex. Goleman, D. (2002) Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Daha Önemlidir, Varlık Yayınları, İstanbul. Goleman, D. Boyatsiz, R. McKee, A. (2002) Yeni Liderler, Varlık Yayınları, İstanbul. Kılıç, T. (2021) Yeni Bilim: Bağlantısallık - Yeni Kültür: Yaşamdaşlık "Beyin Nedir?"den, "Yaşam Nedir?"e Bir Bilim Serüveni, Ayrıntı Yayınları, İstanbul. Mumkule, A. ve Beceren, E. (2014) Duygularım Zorba ve Ben, Postiga Yayınları, İstanbul. Terzioğlu, M. (2010) Ekip Kaynak Yönetimi, Cinius Yayınları, İstanbul. Havacılıkta İnsan Faktörleri, (2021) Editör: Vahap Önen, Nobel Akademik Yayıncılık

Duygusal Zeka, dendiğinde aklıma gelen 3 isim var. Konuyu akademik alanda tartışmaya açan John Mayer ve Peter Salovey, konunun yaygınlaşmasına katkı sağlayan ve ilk kitabı yazan Daniel Goleman. Konu hakkında yazılmış bir çok kitap var. Burada bazı kitaplardan bahsetmek istiyorum. Kitapların çoğu tercüme kitaplar. Bu konuda Daniel Goleman ve onun yazdıklarına ayrı bir bölüm açmak yanlış olmaz diye düşünüyorum. Daniel Golemanın yazdıkları; "Duygusal Zeka" Neden IQ’dan Daha Önemlidir? Daniel Goleman, Varlık Yayınları; İstanbul 1996. Konu ile ilgili Daniel Goleman'ın yazdığı ilk kitap. Duygusal Zeka'yı bilimsel araştırma ve yayınlara dayanarak açıklanan bir çalışma. İşbaşında Duygusal Zekâ Daniel Goleman, Varlık Yayınları, İstanbul. 1998. İlk kitaptan sonra yayımlanan ve konunun iş hayatı ile ilgili yönlerine odaklanılan bir kitap. Goleman, iş dünyasındaki liderlerle kurduğu bağlantının yanı sıra 500’den fazla şirkette yapılan incelemelerden elde edilen verilere dayanarak, her alanda yıldız elemanları ortaya çıkaran becerileri açıklıyor. Yeni Liderler Daniel Goleman, Richard Boyatzis, Annie McKee, Varlık Yayınları, İstanbul 2002. Daniel Goleman, Richard Boyatzis ve Annie McKee ile birlikte bu kavramın liderlikteki rolünü ortaya koyduğu bir çalışma. Kitap adı Duygusal Zekâyı çağrıştırmamasına rağmen tam bir Liderin Duygusal Zekâsı kitabı. Liderlerin zaman içinde duygusal zekâ yeterliliklerini geliştirip sürdürmeyi; insanları esinlemeyi ve motive etmeyi; ekiplerde ve örgütlerde ahenkli liderliği geliştirmeyi; ahenkten güç alarak mali performansı yükseltmeyi öğrenebilmeleri için bir süreç öneriyorlar. Alanı ve kademesi ne olursa olsun, her liderin mutlaka okuması gereken bu kitap. Sosyal Zeka Daniel Goleman, Varlık Yayınları; İstanbul 2007. Goleman bu kitabında önceki kitaplardaki sosyal bilinç ve ilişki yönetimi kavramlarını "Sosyal Zekâ" başlığı ile ele almıştır. Kitap yayınlandığında yazdığım bir yazı. Odak Daniel Goleman, Varlık Yayınları. Kitap adı Duygusal Zekâyı çağrıştırmamasına rağmen özellikle farkındalık konusunda önemli bilgiler barındırmaktadır. Daniel Goleman Odak’ta hepimizin kanıksadığı ve hafife aldığı bir meleke olan dikkat üzerinde duruyor. Karakteri Değiştirmek Altered Traits, Daniel Goleman, Richard J. Davidson, Kuzey Yayınları Davidson önemli bir bilim insanı ve Goleman ile hazırladıkları bu çalışmanın Duygusal Zekâ konusunda katkı sağlayacağını düşünüyorum. Bu çalışmada, meditasyonun bizim için gerçekten ne yapabileceği hakkındaki gerçekleri gösterirken, ondan en çok nasıl yararlanabileceğimiz üzerinde duruluyor. İyilik Gücü Dalay Lama'nın Dünyamız İçin Vizyonu, Daniel Goleman, Varlık Yayınları. Bu kitabın da Duygusal Zekâ'ya ışık tutacağını düşünüyorum. Tibet Budizmi’nin en önde gelen savunucusu olan 14. Dalay Lama, güncel olaylara ve toplumsal meselelere ilişkin derin bilgi ve anlayışıyla daha iyi bir gelecek için fikirler üretiyor. İyilik Gücü, onun dünya çapındaki konuşmalarının merkezindeki kavramları, bunları destekleyen ampirik delilleri ve fikirlerini eyleme dönüştüren kişilerin gerçek öykülerini birleştiriyor. Şefkatten alınan güçle neler yapılabileceğini açıklıyor. Yıkıcı Duygular İle Nasıl Başa Çıkabiliriz? Daniel Goleman, İnkılap Kitabevi. Dünyaca ünlü bilim adamları ve filozoflardan oluşan küçük bir grup ve Dalai Lama onun kendi küçük toplantı salonunda bir arada bir toplantı gerçekleştirildi. Dünyanın ileri gelen beyinleri, dünyanın kendisi kadar eski ve çözüm bekleyen bu güncel sorunlarla uğraşırken, salonda yükselen sesler oldukça renkli ve ilgi çekicidir. Akıl ve Yaşam Enstitüsü, Dalai Lama ve diğer Budist âlimlerini Batılı bilim adamları ve filozoflarla bir araya getirip, kültürlerarası diyalogların oluşmasına zemin hazırlamak amacıyla kurulmuş bir dernektir. Bu kitabın konusunu oluşturan VIII. Akıl ve Yaşam Konferansı, 2000 yılının Mart ayında Hindistan’ın Dhramsala kentinde gerçekleşmiştir. Toplantıda moderasyon Daniel Goleman tarafından gerçekleştirilmiştir. Kitabın oluşumunda da katkısı olmuştur. Şeffaflık Liderlik Açıklık Kültürünü Nasıl Yaratırlar, Warren Bennis, Daniel Goleman, Optimist Yayın Dağıtım Konu ister küresel iş faaliyeti, ister şirket yönetimi, ister ulusal ve uluslararası siyaset olsun, tartışmaların merkezine oturan önemli bir konu var: Şeffaflık. Günümüzün şebekeleşmiş dünyasında, devam etmesi istenen her sistemin teminatı olarak görülen bu kavram, bütün siyasi liderlerin ve CEO’ların başlıca gündem maddesi. Ekolojik Zeka Satın Aldıklarımızın Saklı Etkilerini Bilmek Her Şeyi Nasıl Değiştirebilir Daniel Goleman, Optimist Yayın Dağıtım. İş ilkelerini değiştiren Ekolojik Zekâ, ürettiğimiz ve satın aldığımız şeylerin gizli çevresel etkilerini gözler önüne seriyor. Bedenlerimizin ekosistemini yavaş yavaş zehirleyen kimyasal karışımlara, tüketicileri pasif kurbanlar olarak gören anlayışa karşı çıkıyor. Time dergisi tarafından dünyayı değiştirecek 10 fikirden biri olarak gösterilen Ekolojik Zekâ, insanlık tarihindeki en büyük meydan okumanın nasıl göğüslenebileceğine ışık tutuyor. Diğer Duygusal Zekâ Kitapları Liderlikte Duygusal Zekâ Cooper, R.K. ve A. Sawaf, Sistem Yayincilik, İstanbul. 1997 Sosyal Zekâ Başarının Yeni Bilimi, Karl Albrecht, Timaş Yayınları, İstanbul 2006. EQ Duygusal Zeka ve Başarının Sırrı The EQ Edge Emotional Intelligence and Your Success Steven J. Steın, Howard E. Book Özgür Yayınları Duygusal zekâ olarak tanımlanan EQ son yıllarda sıkça tartışılan bir konu olmuştur. Fakat pek az insan EQ kavramının yaşamlarındaki başarı açısından önemini anlamakta ve IQ’nun aksine EQ’nun geliştirilebileceğini bilmektedir. EQ adlı kitabında Dr. Steven Stein ve Dr. Howard E. Book duygusal zekâyı oluşturma ve zenginleştirme adına neler yapabileceğimiz ve nasıl yöntemler izleyeceğimiz konusunda biz okuyuculara yol göstermektedir. Açıkça ele alınan her bölümde, kullanabileceğimiz farklı bir EQ tekniği (duygusal farkındalıktan empati becerisine, sosyal ilişkilerden gerçekçi değerlendirme becerisine, problem çözme yeteneğinden optimizme ve mutluluğa kadar) 15 farklı ölçütle ele alınmaktadır. Somut tanımlamalar, gerçek hayat öyküleri, başarı ve beceri konularındaki oranlamalarla yazarlar, EQ üzerindeki sis perdesini kaldırmaktadır. Her bölümün sonunda konuyu kavramayı kolaylaştırmak için hazırlanmış egzersizler, sizlere geliştirmeniz gereken becerilerimiz konusunda yol gösterecektir. Tüm bunların ötesinde, gerçek örnekler kullanılarak ve değişik uzmanlık alanlarındaki kişilerle yapılan çalışmalar temel alınarak, EQ prensiplerinin ve uygulamalarının ne derece güçlü olabileceği gösterilmektedir. Stein ve Book 36 değişik ülkede yaklaşık 42.000 kişi ile yaptıkları çalışmalarıyla inanılmaz boyutlarda veri elde etmiş ve duygusal zekânın başarıyla eşit olduğu sonucuna varmıştır. EQ sınırı sadece EQ kavramını tanımlayan bir çalışma olmakla kalmıyor aynı zamanda bu kavramın IQ’dan farkını açıklayarak okuyuculara duygusal zekâlarını geliştirmeleri konusunda pratik bir yol gösterici oluyor. Rasyonel Duygusal ve Davranışsal Terapi’nin prensipleri ve pratikleri konusunda sizleri bilgilendiriyor. Birçok kullanışlı teknik, kitabı sn kimselerin daha mutlu ve etkili bir hayat yaşamasında yardımcı oluyor. Duygusal Zeka Yöneticisi The Emotionally İntelligent Manager, David R. Caruso, Peter Salovey, Crea Yayınları Daha etkin bir yönetici olmak için duygusal becerilerinizi kullanın. Liderlikte dört duygusal becerinin kullanımı ve geliştirilmesine dayalı sistemi anlatan bu kitap sadece yöneticiler için değil, aynı zamanda şirketlerdeki bütün çalışanlar için çok yararlı. İş hayatında duyguların ne kadar önemli bir yeri olduğunu bu kitapta bulacaksınız. Sadece Duygusal Zeka’nın tanımını yapmakla kalmayan bu çalışma, günümüz iş hayatında başarıya ulaşmak için gerekli olan konuları anlaşılır ve uygulanabilir biçimde sizlere sunuyor. Akıllı Bir Kalple Duygusal Okuryazarlık Claude Steiner, Nobel Duygusal Okuryazarlık bugünün dünyasında başarılı olabilmek için gerekli olan kişisel gücün vazgeçilmez bir kaynağıdır. Bu kitap size adım adım kalp zekâsı ile duygusal okuryazarlık becerisini nasıl elde edileceğini gösterecek. “Duygusal okuryazarlık sağlıklı bir gelişim için önemlidir.” - Benjamin Spock, M.D. “Empatiyi öğrenmek ve öğretmek için... ve duyguları saygı ve olgunlukla açıklamak için önemli bir araç.” - Riane Eisler, “The Chalice and the Blade, Sacred Pleasures and Partnership Way Kitabı”nın yazarı. “Steiner... nasıl ileti (mesaj) verileceğini, alınacağını ve reddedileceğini... ve nasıl algılanılacağını ve iletişim kurulacağını öğretiyor... o duygusal etkileşim hakkında pek çok içsel bilgi sunuyor.” - Publishers Weekly “Eğer bu yeni dilde biz yeterince uzmanlaşırsak, dünyayı değiştiririz.” - Elaine Aron, "The Highly Sensitive Person 'in” Yazarı “... adım adım arkadaşlığa götüren bu programı kaçırmayın.” - Susan Page “How One of You Can Bring the Two of You Together" En çok satan kitabın Yazarı. Duygusal Zeka İnsanın Dünyasını Aydınlatan ve İşine Yansıyan Işık: Zuhal Baltaş, Remzi Kitabevi Duygusal zeka, kendimizle ve başkalarıyla başa çıkabilmeyi kolaylaştıran duyguları tanıma, anlama ve etkin biçimde kullanma yeteneğidir. Son dönemlerde yapılan çalışmalarda ortaya çıkan sonuç, yaşamın her alanında duygusal zekanın da bilişsel zeka kadar etkili olduğudur. Akıl gücü, duygusal zekanın hayata yansıttığı olgunluk olmadan verimli olamaz. Hayatın anlamı ve yaşanabilirliği, aklın ve duyguların etkin kullanımından doğan sinerjide gizlidir. Bu kitapla: Duygularınızı, değişime uyum hızınızı; Stres karşısındaki direncinizi; Olumlu düşüncelerinizi, empati yeteneğinizi tanıyın... Bu kitap, kendinizi tanımanın ve diğerleriyle ilişkilerinizi yönetmenin anahtarını sunuyor. Kendini İçinde Ara Search Inside Yourself, Chade-Meng Tan, Kuraldışı Yayınevi Bu kitap, Google ofislerinde, Google çalisanlari tarafindan yaratildi. Daha dogrusu Google’in ilk mühendislerinden Chade-Meng Tan ile birlikte bir Zen ustasi, bir CEO, bir Stanford Üniversitesi ögretim üyesi ve Duygusal Zekâ kitabinin yazari Daniel Goleman’in ortak çalismasinin ürünü oldu. Google çalisanlarinin yaraticiliklarini, basarilarini ve mutluluklarini arttirmak için 2007 yilindan beri yapilan yedi haftalik KENDINI IÇINDE ARA kursunun içerigini elinizde tutuyorsunuz. Google’in basarisinin ardinda yatan sirri kesfetmenizin yani sira duygusal zekânizi gelistirmek ve farkindaliginizi arttirmak için Meng bir pratik araçlar ve beceriler seti sunuyor. Google çalisanlarinin yararlandigi bu ayricalik; bir farkindalik, vicdan gelisimi ve “insan olma sanati” olan bu kurs artik sizin de hizmetinizde… Kendini Içinde Ara, kadim farkindalik bilgilerini ve modern dünyanin duygusal zekâ uygulamalarini yaraticilikla harmanlayan bir kitap. Zihninizin aliskanlik kaliplarini degistirirseniz, sonuçlarini ve duygularinizi degistirebilir, iç huzuru ve barisi bulabilirsiniz.- Dalay LamaZamanin ötesindeki bilgeligi ve modern bilimi birlestirerek, Chade- Meng Tan, basari ve mutluluk için eglenceli ve pratik bir rehberlik sunuyor.- Deepak ChopraBu kitap öylesine iyi önerilerde bulunuyor ki… En çok da Meng’in baskalarina sefkat göstermenin kisiye mutluluk getirecegi iç görüsünü begendim. Duygusal Zekanızı Keşfedin Duygusal Zeka Cep Kitabı The Emotional Intelligence Quick Book, Travis Bradberry, Jean Greaves, Truva Yayınları 7 dakikada duygusal zekayı ölçmek mümkün mü? Bu kitapla Evet. Peki duygusal zekamız ne işe yarar, ya da duygusal zeka gerçekte nedir gibi sorularınız varsa ve cevaplarını arıyorsanız işte bu kitap sizin bütün sorularınıza cevap vermekle kalmıyor, aynı zamanda duygusal zekanızı kullanarak hem iş hayatında hem de özel yaşamınızda size kolaylıklar sunacak yolları gösteriyor. İçinde pek çok yaşanmış öyküyü de bulacağınız kitap, okuması ve uygulaması son derece kolay ve yararlı bilgiler içeriyor. Bütün dünyada yüz binlerce adet satan Duygusal Zeka Cep Kitabı, artık Truva Yayınları farkı ile de Türk okurunun beğenisine sunuluyor. - İş yerinde yeterince iyi bir yönetici ya da çalışan değil misiniz? - Evde farklı, iş yerinde farklı bir insan mı oluyorsunuz? - Başkalarını dinleme sorununuz mu var? - Başkaları sizi yeterince iyi dinlemiyor mu? - Çocuğunuz mutsuz mu yoksa siz kötü bir ebeveyn misiniz? Bu sorunlarınızı aşmanın en kolay ve mutlu yolu duygusal zekanızı kullanmaktan geçiyor. Duygusal Zeka Kudret Eren Yavuz, Hayat Yayınları Bu kitabı anne babalar okumalıdır... Çünkü; dünyada son 10 yılda gelinen noktada artık, bütün eğitimciler ve anne babalar, tek başına okul başarısının gelecekte işe yaramadığı, çocuklarımızın geleceğe daha donanımlı hazırlanmaları gerektiğinin önemi konusunda hemfikir olmuşlardır. Okuyacağınız bu kitap, çocuklarınızı geleceğe hazırlama konusunda hangi beceri donanımlarını, onlara nasıl kazandıracağınız konusunda somut önerilerden oluşmaktadır. Kitapta bireylerin yaşamlarının yolunu değiştirmesi hedeflenen Duygusal Zekâ gelişimi kapsamlı olarak ele alınmıştır. Bu kitabı okumayı tamamlayan anne babalar çocuklarının yaşamlarına bu becerileri neden ve hangi yollarla katabilecekleri konusunda önemli bir anlayışa sahip olacaklardır. Bu kitapta anlatılan, anne babaların çocuklarına kazandırmayı istediği her bir beceri, birbirinden bağımsız beceriler değil, tam tersine bir şekilde birbiriyle önemli bağlantıları olan becerilerdir. Okurken anne babalar kendileri de bir beceri alanında gösterdikleri emeğin çocuklarının yaşamlarının diğer alanlarına da artıları olduğunu tecrübeleri esnasında görme fırsatına sahip olacaklardır. 7 Adımda Duygusal Zeka 7 Steps to Emotional Intelligence, Denis Bridoux, Patrick E. Merlevede, Omega - Duygularımın anlamı Ne? - Duygularımı Nasıl yönetirim? - Çelişkilerle Nasıl başa çıkarım? - İnsanları Ne motive eder, bunu Nasıl dikkate alırım? - Sorunlarla başa çıkmanın en iyi yolu Nedir? - Başkalarını da mutlu ederek, istediğim şeyi Nasıl elde ederim? Bu sorulara doğru yanıtlar vermeniz için her şeyden önce "IQ" ile "EQ" arasındaki farkı bilmeniz gerekiyor. Daha sonra da 'başarı'dan, 'mutluluk'tan ve 'huzur'dan neyi anladığınızı kendinize sormanız.. 7 Adımda Duygusal Zeka'nın başarısı, davranışların nörolojik yapısını ineleyen 'mükemmellik sanatı' NLP'nin de desteğini alarak duyguların nasıl işlendiğini, onlara nasıl hükmedildiğini çok yalın bir dille aktarma-sında gizli, verdiği örnekler hayatın içinden seçilmiş örnekler... Üstelik her konu, vinyetlerle, tablolarla, çizimlerle destekli... Bilimin ulaştığı en güncel bilgilerle donatılan 7 Adımda Duygusal Zeka, başta eğitimciler, öğrenciler, işverenler, çalışanlar ve anne babalar olmak üzere, hayattan bir beklentisi olan, kendine saygı duyan, elindekilerle yetinmeyen, gelişime açık herkese sesleniyor. Kitapta, mesleki başarıdan eksiksiz ve tam öğrenmeye, sosyal ilişkiden ruhen ve bedenen zindeliğe, kendini ve başkalarını tanımadan duygu paylaşımına kadar pek çok konu derinlemesine işleniyor. 7 Adımda Duygusal Zeka'da verilen önemli mesajlardan biri şu: Düşünmekle Yetinme, Harekete Geç! Çünkü mutluluk beklemez. Çünkü başarı beklemez. Çünkü demokrasi beklemez. Daha huzurlu, üretken, bilinçli bir yaşamın anahtarı bu kitapta gizli... Yüksek EQ’lu Bir Çocuk Yetiştirmek Anne - Babalar için Duygusal Zeka Rehberi, Lawrence E. Shapiro, Varlık Yayınları Araştırmacılar, "karakter" ya da "EQ" dediğimiz şeyi oluşturan sosyal ve duygusal becerilerin, IQ testleriyle ölçülen bilişsel zekadan çok daha önemli olduğunu ortaya koyuyor. Üstelik IQ'nun aksine, duygusal zeka çocuklara gelişimlerinin her türlü aşamasında öğretilebiliyor. Dr. Shapiro, bu kitapta çocuğunuzun modern çağın duygusal stresiyle ve büyümenin getirdiği doğal sorunlarla baş edip üstesinden gelmesine yardımcı olmanız için size çeşitli teknikler sunuyor ve aşağıdaki becerileri edinebilmesi için pratik önerilerde bulunuyor: Arkadaşlık kurmak ve sürdürmek Grup içinde çalışmak Etkili bir biçimde konuşmak ve dinlemek Kendini öne sürmek Engellere karşı koymak Başkalarına sempati göstermek Sorun ve anlaşmazlıkları çözmek Zor zamanlarda kendini motive etmek Zorluklara güvenle göğüs germek Yakın ilişkilerde kendini rahat hissetmek Bilgisayarı duygusal becerilerini geliştirmek için kullanmak. Liderliğin Kalbinde Duygusal Zeka ile Sonuç Almak, At the Heart of Leadership, Joshua Freedman, Paloma Yayınevi • Liderler EQ’ya (duygusal zekâya) neden ihtiyaç duyar? • EQ’yu geliştirmek mümkün müdür? Nasıl geliştirilir? • İş yaşamında EQ nasıl kullanılır? Duygular hem birey hem de tür olarak hayatta kalmamız açısından büyük önem taşır. İçinde yaşadığımız dünya son derece karmaşıktır ve duygulara erişmek uyumlu davranabilmek bakımından önemlidir. Duygular davranışımızı motive eder ve düşüncemizi bize faydalı olan biçimlerde odaklar. Joshua Freedman, Liderliğin Kalbinde’de sosyal ve duygusal becerilerin gelişimini vurgulayan bir öğretmen ile organizasyonları yönetmek ve onlarla çalışmak konusunda engin deneyime sahip bir liderin bakış açılarını bir araya getiriyor. Liderliğin Kalbinde, özellikle iş dünyasında sağlam adımlarla yükselmek, başarılarıyla öne çıkarken aynı zamanda çevresindekiler ve çalışma arkadaşları tarafından sevilen ve saygı gören biri olmak isteyen herkes için önemli bir rehber. “Liderliğin Kalbinde, bir nefes temiz hava; daha iyi bir lider olma konusunda pratik ve kullanışlı bir yaklaşım… Her liderin mutlaka okuması gereken bir kitap.” Jimmy Daniel, Global Leadership Institute, FedEx Express, ABD “…Verilen bilgi açık ve merak uyandırıcı, örnekler uygun, ilginç ve hayatın her yönüne uygulanabilir. Liderliğin ve duygusal zekâ konusuna adanmışlığın için teşekkürler Joshua.” Arlene Pfeiff, Başkan Yardımcısı, Teknoloji, American Express, ABD Satışta Duygusal Zeka Jeb Blount, Optimist Yayın Dağıtım Satış çabanızı ürün, fiyat, özellik ve çözümlere dayandırmaya çalışmaktan vazgeçin çünkü bu sizi sıradan bir satıcı gibi gösterir. Günümüzün ustalaşmış alıcısının görüş alanına giremezsiniz. Yeni üstün performanslı satıcı, alıcıya duygusal yönden doyurucu deneyimler tattırarak satış kotalarını alt üst ediyor. Satışın yeni evrimine rehberlik ederek oyunu değiştiren bu kılavuz kitapla, alıcının davranışlarını etkileyecek davranış kalıpları, sezgiler ve bilişsel önyargıları kaldıraç olarak kullanan psikolojik stratejilere sahip olacaksınız. Yüksek bir satış performansına nasıl ulaşacağınızı ve rakamları nasıl sürekli uçuracağınızı öğreneceksiniz. Forbes’in Dünyanın Önde Gelen 30 Sosyal Satış Etkileyicisi arasında saydığı satış hızlandırma uzmanı Jeb Blount, karışık satışa vakıf olma ve bu konuda ustalaşma yaklaşımının bütün ayrıntılarını bir söyleşi havasında, dolaysız bir tartışmaya açıyor. Konu başlıklarını yaşam dersi aldığı kişisel hikâyelerden çıkarıp önünüze getiriyor. Kendi satış çalışmalarına uyarladığı teknikleri, sizi sahada karşılaşabileceğiniz sorunlara hazırlamak için, sözcük sözcük özenli bir diyalogla anlatıyor. Bu dört dörtlük eğitim programında ihtiyacınız olan her şey var. HBR Duygusal Zeka Serisi Set (10 Kitap Takım) Kolektif, Optimist Yayın Dağıtım Duygusal Zekâ için Tamamlayıcı Kitaplar Duygusal Çeviklik Susan David Öğrenilmiş İyimserlik Martin Seligman, HYB Yayıncılık. Akılcı Yaşam Kılavuzu Albert Ellis & Robert A. Harper, HYB Yayıncılık. İyi Hissetmek David Burns, Psikonet yayınları 8 nci Alışkanlık Stephen R. Covey Beyin Senin Hikayen David Eagleman

Duygusal Zekâ denildiğinde ilk akla gelen isim “Daniel Goleman”. Konu ile ilgil çok önemli çalışmaları var. Bunlara ulaşabilmek mümkün. Ben kitaplarının bir sıralamasını yapmak isterim. Bu konuda Daniel Goleman’ın bakış açısını öğrenmek isteyenlere kısa bir fikir verebilirim umarım. En altta kısa bir video da bulacaksınız 🙂 Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Önemlidir? 1995, (Varlık Yayınları): Duygusal Zekâ kavramının tanıtıldığı ve 5 bileşeninin (özbilinç, öz yönetim, öz motivasyon, Sosyal bilinç, ilişki yönetimi) açıklandığı ilk kitabı. Okullarda uygulama konusunda bölümlerde vardır. İş Başında Duygusal Zekâ, 1998, (Varlık Yayınları): Kavramın daha ziyade iş hayatından örnekler ile açıklandığı uygulamaların önerildiği bir kitaptır. Yeni Liderler, 2002, (Varlık Yayınları) Goleman bu kitabı Harvard Business Review’da yayınlanan bir dizi duygusal zekâ ve liderlik konulu makalelerinden yola çıkarak, Case Western Reserve Üniversitesi’nde Örgütsel Davranış Profesörü Richard Boyatzis ve Pennsylvania Üniversitesi Eğitim Yüksek Lisans Okulu’ndan Annie McKee ile yazmıştır. Kitap, duygusal zekânın liderlikteki rolünü araştırıyor ve Duygusal Zekâ bileşenlerini 4 ana başlıkta toplamışlar ve 8 liderlik tarzı üzerinde durmuşlardır. Odak , 2013, (Varlık Yayınları) Tercümesinin baskıya girmeden son halini okuduğum bir kitap. (Rahmetli Osman Deniztekin sayesinde) Daniel Goleman, bu kitapta internet çağının enformasyon ve eğlence seli içinde kıt bir kaynak haline gelen DİKKAT ve ODAKLANMA yetilerini araştırıyor. Yeni araştırmalar ve bulgularının ışığında, Goleman, internet bağımlılığının gençlerin beyinlerinde alkol ve uyuşturucu bağımlılarında görülen türde değişimler doğurduğunu, karmaşık bir dünyada var olabilmek ve kaliteli bir yaşam sürebilmek için odaklanmayı öğrenmemizin bugün her zamankinden daha önemli olduğunu söylüyor. Sosyal Zekâ, 2006, (Varlık Yayınları) Daniel Goleman’ın kitabında biyoloji ve beyin bilimleri alanındaki en yeni bulgulardan yararlanarak, insan ilişkilerini anlamamıza büyük bir katkıda bulunacak bir keşfi ortaya çıkarıyor. Sosyal Zekâ’da ortaya konan bilimsel verilerin ışığında, artık eskisi kadar belirsiz değil: İnsanlar, içlerinde doğuştan var olan empati, özgecilik, iş birliği yeteneklerini besleyecek sosyal zekâyı geliştirdikçe, çok daha iyi bir yaşam sürmeleri mümkün. Yıkıcı Duygular, 2003, (İnkılap Kitabevi): Dünyaca ünlü bilim adamları ve filozoflardan oluşan küçük bir grup ve Dalai Lama onun kendi küçük toplantı salonunda bir arada bir toplantı gerçekleştirildi. Dünyanın ileri gelen beyinleri, dünyanın kendisi kadar eski ve çözüm bekleyen bu güncel sorunlarla uğraşırken, salonda yükselen sesler oldukça renkli ve ilgi çekicidir. Akıl ve Yaşam Enstitüsü, Dalai Lama ve diğer Budist âlimlerini Batılı bilim adamları ve filozoflarla bir araya getirip, kültürlerarası diyalogların oluşmasına zemin hazırlamak amacıyla kurulmuş bir dernektir. Bu kitabın konusunu oluşturan VIII. Akıl ve Yaşam Konferansı, 2000 yılının Mart ayında Hindistan’ın Dhramsala kentinde gerçekleşmiştir. Toplantıda moderasyon Daniel Goleman tarafından gerçekleştirilmiştir. Kitabın oluşumunda da katkısı olmuştur. Ekolojik Zekâ , 2010, (Optimist- Eko IQ Kitaplığı Dizisi): İş ilkelerini değiştiren Ekolojik Zekâ, ürettiğimiz ve satın aldığımız şeylerin gizli çevresel etkilerini gözler önüne seriyor. Bedenlerimizin ekosistemini yavaş yavaş zehirleyen kimyasal karışımlara, tüketicileri pasif kurbanlar olarak gören anlayışa karşı çıkıyor. Time dergisi tarafından dünyayı değiştirecek 10 fikirden biri olarak gösterilen Ekolojik Zekâ, insanlık tarihindeki en büyük meydan okumanın nasıl göğüslenebileceğine ışık tutuyor. Duygusal Zekâ ve Liderlik, 2019, (Optimist Kitap): Daniel Goleman, Harvard Business Review’de yayınlanan 3 ayrı makale bu kitapta yer alıyor. “Lideri lider yapan nedir?” , “Odaklanmış lider” ve “Sonuç alıcı liderlik”. Bu üç klasik makale bize, duygusal zekâ ile odaklanma ve ölçülebilir iş sonuçları arasındaki doğrudan bağı gösteriyor. HBR Duygusal Zeka Serisi (Optimist Kitap) : 11 ayrı kitaptan oluşuyor ve bazılarında Daniel Goleman’ın makaleleri yer almaktadır. Sayfamız ziyeretçileri, Optimist Kitapların HBRS Duygusal Zeka Serisini ya da istediğiniz kitabı www.optimistkitap.com adresinden size özel AEDZ35 indirim kodu ile satın alabilirsiniz.

Ben çekim kuralına inanırım. Ve çekerim. :) Günümüzde bu konu farklı bir boyut kazandı. Internette bir konuda tek bir arama yapsanız bile sonrasında onunla ilgili ipuçları otomatik olarak karşınıza çıkıyor zaten. Geçenlerde “Psikolojik Güvenlik” kavramını aradım. Sonrasında farklı noktalarda onunla ilgili ipuçları karşıma çıktı. Bana göre öğrenmenin içselleştirmenin ve unutmamak için bir yerlerde kalmasının en güzel yolu; yazmak, konuşmak, video çekmek, paylaşmak. Bunları yaparken çok detaya girmemeye çalışıyorum ki paylaştığım kişiler merak edip araştırmaya başlasınlar ve bu süreç daha da yararlı olsun. PAYLAŞMAK GÜZELDİR :-) “Psikolojik Güvenlik” Kavramı William A. Kahn’ın 1990 yılında yazdığı makalesinde kullandı. Makalede kavram şöyle tanımlandı “Kişinin kendi imajına, statüsüne veya kariyerine olumsuz sonuçlarından korkmadan kendini gösterme ve kullanma hissi” Bu his bir grup içerisinde olduğumuzda çok daha anlamlı, güvenli ve iş birliğini destekler bir hal alıyor. Konu hakkında kapsamlı bir çalışma Harvard Business School’dan Amy C. Edmondson, tarafından yapılarak 2019 yılında “The Fearless Organization” adlı kitap ile yayımlanmıştır. Edmondson kavramın; kibarlık demek, bir kişilik faktörü olarak kabul etmek ve iş yerinde güven yerine kullanılabilecek bir kavram olmadığını vurguluyor. Tanımlarken ise; kişiler arası ilişkilerde risk almanın güvenliliği yani fikirler, sorular, endişeler veya hatalarla ilgili açıkça ve rahatlıkla konuşulabileceği ve bunların objektif olarak değerlendirilebileceğine dair bir inancı vurguluyor. Birçok konuda olduğu gibi “Psikolojik Güvenlik” de her derde deva olarak görülmemesi gereken bir konudur. Diğer konularla birleştirildiğinde anlamlı ve değerlidir. Mesela açık ve net hedefler, motivasyon.. gibi. Edmondson “Etkili Ekip” oluşturmanın en önemli iki şartını da şöyle belirtmiş. Yüksek performans standartları ki bunu sağlayabilmek için eğitim, koçluk, net belirlenmiş ve doğru anlatılmış hedefler. İnsanların kendilerini geri çekmeyeceği ve katılıma, inovasyona açık olacakları “Psikolojik Güvenlik” ortamı. Bu iki unsurdan hareketle ortaya bir model koymuştur. Bu modeldeki alanlar; Kaygı Alanı: Çalışanların birbiri ile rahatlıkla ve açıkça konuşamayacakları bir ortam hissederler. Yüksek iş yoğunluğunda kendilerini kötü hissederler. Kayıtsızlık Alanı: İnsanlar işe gelir ama tersliklerden aksaklıklardan rahatsız olmazlar. Ertelemeye eğilimli, ilgisiz, iş arkadaşlarıyla verimli iş birliği yapmaktan kaçınan ve çaba sarf etmeyen görünümdedirler. Konfor Alanı: İnsanlar genellikle birbirleriyle çalışmaktan hoşlanırlar, ancak yaptıkları iş onları yeteri seviyede motive edecek, yaratıcılıklarını ortaya çıkartacak ortamı sağlamaz. Zorlayıcı görevler ve yenilik peşinde koşmazlar. Öğrenme Alanı: İş zorlu ve karmaşık olmasına rağmen tatmin edicidir. İnsanlar iş birliği yapar, birbirlerinden öğrenirler ve organizasyon belirsiz ortamlarla karşılaşsa bile başarılı olabilir. Bu model bireysel ve kurumsal açıdan nerede olduğumuzu nelere ihtiyaç duyacağımızı, ne tür eylemler başlatmamız gerektiği konusunda önemli ipuçları sağlar. Psikolojik Güvenlik ortamı yaratma konusunda Liderlerin ve İnsan Kaynakları ekibinin rolü çok önemlidir. Psikolojik Güvenlik Konusunda Atılabilecek Adımlar Ekip içinde açık ve net olmak. Herkesin kendinden beklentilerin farkında olması. Ekip içerisinde; işe ve hedeflere odaklanma, cesaret, bireysel ve kurumsal açıklık, taahhüt ve taahhüde uyma, karşılıklı saygı, gözlem ve adaptasyonu öne çıkarmak. Psikolojik güvenlik ortamının sürdürülebilirliğini sağlamak. Ekip içerisinde kapsayıcı bir kültür oluşturmak ve ekip üyelerinin bunun farkında olmasını ve kullanabilmelerini sağlamak. Fikirlerin açık paylaşılacağı bir ortam Güvenlik ortamını sağlama sürecinde gelişmeleri gözlemlemek, gerekli düzenleme ve tedbirleri gecikmesizin hayata geçirmek önemlidir. Sözün özü; günümüz şartlarında Psikolojik Güvenlik sadece bir avantaj değil, yüksek performans üretmek için mutlak bir gerekliliktir. Bu konudaki en önemli avantaj ise; Yüksek Duygusal Zekâlı Bireylerin oluşturduğu Duygusal Zeki Kurumlar oluşturabilmektir.

Bugün Yaşayacaklarıma Dair… Bugün erken kalktım. Gün boyunca yapabileceklerimi düşündükçe heyecan sarıyor her yanımı… Yerine getireceğim sorumluluklar var. Kendimi önemli hissediyorum. Yapmam gereken ilk şey nasıl bir gün yaşayacağıma karar vermek!!! BUGÜN, yaşayacağım her şeyi ben seçeceğim; Ya kızacağım yağmura etrafı ıslatıyor diye, Ya da seveceğim onu çiçeklerimi suladığı için. Ya sıkılacağım param yok diye, Ya da harcamalarımı planlayıp, müsriflikten uzak kalmaya çalışacağım. Ya sızlanacağım bozulan sağlığıma, Ya da hayatta olmayı kutlayacağım. Ya içli içli sitem edeceğim anne babama, beni büyütürken veremedikleri şeyler yüzünden, Ya da onları yürekten seveceğim beni dünyaya getirdikleri için. Ya sıkıntı basacak dikenli güllere katlanmak zorundayım diye, Ya da dikenlerin gülleri var diyerek umut dolacağım. Ya kaybettiğim dostlar için yas tutacağım, Ya da yeni insanlarla yeni dostluklar peşinde koşacağım. Ya işe gitmek zorunda olduğum için mızırdanacağım, Ya da gidecek bir işim olduğu için sevinç dolacağım. Ya ev işleri yapmak eziyet olacak bana, Ya da işlerini yaptığım o evde aklımı, ruhumu ve bedenimi barındırabildiğim için minnettar olacağım. Belki yeni şeyler öğrenmek istemeyecek canım, Ya kızgın olacağım -öğrenmek gereken ne çok şey var- diye, Ya da ufak tefek de olsa faydalı ne varsa öğrenmeye çalışacağım. … (Anonim, yabancı bir kaynaktan uyarlanarak çevrilmiştir, Çev. S. Tuyan) ” Gerçek iyimser, problemlerin farkındadır ama çözümleri de bilir, zorlukları görür ama üstesinden gelineceğine de inanır, olumsuzlukları yakalar ama olumlulukları da vurgular, en kötüye açıktır ama en iyiyi de bekler, şikayet etmek için nedeni vardır ama gülümsemeyi seçer.” W. Arthur WARD Bir problemle, bir yenilgiyle, ya da üstesinden gelmesi zor bir durumla karşılaştığımızda “iyimser” olmak çok işimize yarar. İyimser bir düşünce tarzı, bu gibi anlarda, durumlara daha umutlu bakabilmeyi ve dolayısıyla daha olumlu ve kabul edilebilir sonuçlara ulaşabilmemizi sağlar. İyimserlik, gerek iş hayatında gerekse özel yaşantımızda yaptığımız girişimlerde beceri ve istekle birleştiği zaman başarıyı mümkün kılar. Bunun tam tersi olan kötümser bir bakış açısıyla ise daha kaygılı, depresif ve umutsuz bir boyuta gireriz. Çünkü, kötümser bir kişi olayı bütün çıplaklığıyla gözlediği için öncelikle mücadele duygusunu kaybeder. Bu bakımdan özellikle sonucu belirsiz olan durumlarda iyimser olmak daha verimli sonuçlar getirir. Zira hayat belirsizliklerle doludur ve duygularımızın dünyasında, ilişkilerimizde, hatta genel olarak hayatta, iyimser olmak daha faydalıdır. Hele de duyguların bulaşıcı olduğu gerçekliğinden yola çıkarsak iyimserliğin olumlu duyguları beslediğini, kötümserliğin ise olumsuz duyguları körüklediğini düşünebiliriz. Ancak, iyimser olmak riskli durumlarda sonucu düşünmeden olayların içine dalmayı gerektirmez. Yani Goleman’ın (1996) dediği gibi “İyimserlik hayatta kazanç sağlar, tabii gerçekçi iyimserlik olursa; çok naif bir iyimserlik felâkete yol açabilir.” Duygusal Zeka ve İyimserlik… İyimserlik, Duygusal Zeka’ nın dört temel alanından biri olan özyönetimin alt başlıklarındandır ve “tıpkı umut gibi zorluklara ve engellemelere rağmen genel olarak hayatta her şeyin iyi gideceğine dair beklenti“ olarak tanımlanır (Goleman, 1996). Bu tanıma dahil olarak iyimser kişiler (Goleman, 1998); Engellere ve yenilgilere karşın, ısrarla hedefleri araştırırlar, Başarısızlık korkusundan değil, başarı umudundan yola çıkarlar, Yenilgileri kişisel kusurların değil, üstesinden gelinebilecek koşulların sonucu olarak görürler. Seligman’ın Tanımları: GSÇ & KKK İyimserlik konusunda çeşitli bilimsel araştırmalar yapan Dr. Martin Seligman (1991) iyimserliği kişilerin başarı ve başarısızlıklarını kendilerine nasıl açıkları bağlamında tarif etmektedir. (Goleman, 1996) iyimserler güçlükleri GSÇ, başarıları ise KKK olarak benimserler. Bu anlamda kötümserlerin başarısızlığının nedeni, güçlükleri KKK olarak değerlendirmeleridir. İyimserler başarı ve başarısızlıkları şöyle değerlendirirler; Bu değerlendirmeler, kişiyi harekete geçirme konusunda da önem taşımaktadır. Yaşam içinde karşılaşılan olumsuzlukların iyimser bakış açısı ile değerlendirilmesi ve bunun nedeninin kendilerinden ziyade durumdan kaynaklandığını düşünmeleri bir sonraki denemede yaklaşımlarını değiştirebilmelerini sağlar. Seligman, iyimser olmanın sağlıklı olmayı da beraberinde getirdiğini söylüyor. Özellikle çağımızın salgın hastalıklarından biri olan depresyonun asıl kaynağının alışkanlığa dönüşmüş olumsuz düşünce yapıları olduğunun ve bu tür düşünce yapılarının çocukluktan itibaren ana-baba, öğretmen ve yakın çevrede bulunan büyükler tarafından etkili bir biçimde çocuğa farkında olmadan işlendiğinin altını çiziyor. “İyimser İnsan Bahar Mevsimine Benzer” Susan J. Bissonette Nasıl ki bahar dört mevsimin içinde en sevilen ve en özlenendir; iyimser kişiler de çevrelerine öylesi bir elektrik yayarlar. Canlılıkları, üretkenlikleri, paylaşımcılıkları ve yaşam enerjileriyle insanları bir mıknatıs gibi çekerler. Olumsuz düşüncelerle zaman öldürmedikleri için daha verimli, baharda uyanan doğa gibi hareketli, sevinçli ve ellerinden geleni yapmanın vermiş olduğu hazdan dolayı huzurludurlar. -Son Söz- İyimserlerde haklı, kötümserler de. Hangisi olacağınızın seçimi sizin… Harvey Mackay KAYNAKLAR Goleman, Daniel, Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Daha Önemlidir?, Varlık Yayınları: İstanbul, 1996. Goleman, Daniel, İşbaşında Duygusal Zekâ, Varlık Yayınları: İstanbul, 1998. Seligman, Martin P. Learned Optimism, Pocket Book, New York, NY,1990 Dr. Seden Tuyan & Eray Beceren Personal Excellence AĞUSTOS 2004 sayısında yayımlanmıştır.

Kariyer Planlama, üniversite öncesinde, üniversite yıllarında, iş hayatına girerken ve sonrasında önemli bir konudur. Bu planlama için; çeşitli faktörler göz önünde bulundurulur, çeşitli yöntemler kullanılır ve farklı şekillerde destek alınır. Bu yazıda; her aşamada bu konuda destek olabilecek Harrison Assessments Yetenek Yönetimi Sistemi (HAYSS) raporlarından bahsetmek istiyorum. Bu raporları ayrı ayrı almak mümkün. Her rapor sonrası geri bildirim, koçluk ve danışmanlık çalışmaları kurgulamak mümkündür. En Güçlü Yönler Raporu Bu rapor bireylerin güçlü yanlarını tam olarak anlamalarını sağlayarak bu yetenekleri kariyerlerini ilerletmekte kullanmalarına izin verir. Bireylere, olası engellerden kaçınırken güçlü yanlarını en iyi şekilde kullanmaları için gerekli bilgileri sunar ve yol gösterir Hangi güçlü yanlarının gizli engeller barındırdığına ilişkin bir kavrayış sağlar Diğer güçlü yanlar tarafından dengelenmeyen bir güçlü yanın kullanılmasından kaynaklanan istenmeyen sonuçlardan kaçınmak için yol gösterir Bireylerin, hangi güçlü yanların diğer güçlü yanlar tarafından dengelendiğini ve kendinden emin bir şekilde çok çeşitli durumlara uygulanabileceğini bilmelerini sağlar Kariyer Seçenekleri Raporu Bu rapor, bireyin son derece uygun ve tatmin edici bir kariyer alanı bulma veya geçiş yapma sürecine rehberlik eder. 650’den fazla meslekten oluşan geniş bir listeden kişinin en çok keyif alacağı kariyer alanlarını tespit eder. İş performansına ilişkin kapsamlı araştırmalara dayanarak uygunluk düzeyini ve başarı olasılığını belirler. Her bir kariyer alanının açıklamasının yanı sıra bu kariyere ilişkin eğitim gerekliliklerini de sunar. Kariyer Gelişimi Raporu Bu rapor, bireylerin daha tatmin edici ve başarılı bir kariyer elde etmesine yardımcı olur. Rapor, kariyer gelişimi için gerekli olan ve bireyin kişiliği ve tercihlerine dayalı temel bilgileri sunar. Kariyere ilişkin güçlü yanları ortaya koyar Kariyere ilişkin olası engelleri ortaya koyar En uygun görevler ve çalışma ortamlarına ilişkin öneriler sunar Kariyerlerini etkileyecek kişilerarası etkileşim becerilerine ışık tutar Önemli motivasyon faktörlerini vurgular Karar verme eğilimlerine ışık tutar ve daha iyi bir muhakemeye sahip olmak için rehberlik sağlar Liderlik eğilimlerine ışık tutar ve liderlik becerilerini geliştirmeye yönelik rehberlik sağlar Outplacement ve/veya kariyer danışmanlarına, bireylerin tatmin edici bir kariyere geçiş yapmasına yardımcı olmaları için kapsamlı bir rehber sunar Üniversitelerin veya okulların, öğrencilerin en iyi müfredat programını seçmelerine yardımcı olmasını sağlar Kariyer Memnuniyet Analizi Bu rapor, bireylerin belirli bir kariyerden neden hoşlanacaklarını ve/veya hoşlanmayacaklarını anlamalarına olanak verir. Bireyin kişiliğini ve tercihlerini, belirli bir kariyerde başarıyı desteklediği veya engellediği kanıtlanmış olan faktörlerle karşılaştırır. Kolay anlaşılır grafikler ve kariyer tanımlarını da içeren açıklamalar sunar. Kariyer başarısına ilişkin kapsamlı araştırmalara dayanmaktadır. Bütünsel iş uygunluk puanı, kariyer arayışı içindeki kişinin seçilen kariyere ilişkin memnuniyet ve başarı olasılığını anlamasına imkan verir Kullanıcıya, belirli bir kariyerde başarıyı desteklemesi ve/veya engellemesi muhtemel olan faktörlere ilişkin daha net bir kavrayış sunar Kariyer alanı arayışı içinde olan kişinin en uygun işi bulmasına yardımcı olacak soruları oluşturmasına izin verir ve rehberlik eder Uygun olmayan bir kariyer için yıllarca çaba ve büyük miktarlarda para harcanmasını engeller Özellikler ve Tanımlar Bu rapor bireyin puanlarına genel bir bakış sunar. Raporda bireyin özellikleri ve tercihleri şu kategorilere göre sıralanmaktadır: Temel Özellikler, Çalışma Ortamı Tercihleri, Görev Tercihleri, İlgi Alanları, İş Fonksiyonları, Bağlılık ve Kalıcılık Faktörleri ve Davranışsal Yetkinlikler.