Liderlikte Kültür Farkı: Erin Meyer'in Gözünden Karar Verme Kültürünün Dört Boyutu

Uluslararası yönetim ve kültür uzmanı Erin Meyer'in ortaya koyduğu liderlik-kültür-karar verme içerikli bir çalışmayı sizinle birlikte değerlendirmek isterim.

Meyer'in çalışması, küresel liderlikte başarılı olmanın, sadece kişisel yeteneklere değil, aynı zamanda kültürel beklentileri doğru okumaya da bağlı olduğunu net bir şekilde ortaya koyuyor. Özellikle, bir kültürün görünüşteki eşitlikçi yapısı ile karar alma süreçlerinin gerçek hiyerarşik doğası arasındaki çarpıcı farkları işlemesi beni etkiledi.

Kültürün İkilemi: Karar Verme Süreçlerinin Gizli Hiyerarşisi

Meyer, küresel liderlik gerçeğinin merkezinde iki kritik boyutun bulunduğunu vurguluyor. Ancak bu boyutlar, kültürler arası çalışırken sıklıkla yanlış anlaşılıyor.

Örneğin, Tomoko-san (Japonya) ve Dirk (Almanya) gibi uluslararası yöneticilerin deneyimleri, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) kültürüne dair yaygın bir yanılsamayı ortaya koyuyor.

• Tomoko-san, ABD kültürünün eşitlikçi (egalitarian) olduğunu düşünürken, iki yıl ABD'de yaşadıktan sonra, karar alma süreçlerinin Japonya'dakinden çok daha hiyerarşik olduğunu fark etmiş.

• Dirk ise Amerikalıların açık kapı politikaları, isimle hitap etmeleri ve rahat giyim tarzlarıyla eşitlikçiymiş gibi davrandıklarını, ancak iş karar almaya geldiğinde patronun kararı verdiğini ve herkesin buna uyduğunu teyit ediyor.

Bu gözlemler, küresel liderlikte kültürün iki kritik boyutu nasıl şekillendirdiğinin temelini oluşturuyor.

Liderlik ve Karar Verme: İki Kritik Boyut

Meyer'e göre, kültürel farklılıklar, liderlik ve karar verme mekanizmalarını belirleyen iki temel ölçekte kendini gösterir:

1. Liderlik Ölçeği (The Leading Scale)

Bu ölçek, bir otorite figürüne ne kadar saygı gösterildiğini veya ne kadar hürmet edildiğini inceler.

• Eşitlikçi (Egalitarian) Kültürler: Bu kültürlerde, patronla başkalarının önünde bile aynı fikirde olmamak kabul edilebilir bir durumdur. Ayrıca, patronu bilgiye eklemeye (CC'ye koymaya) gerek kalmadan, sizden birkaç seviye üstte veya altta olan kişilere e-posta göndermek veya onları aramak serbesttir.

• Hiyerarşik (Hierarchical) Kültürler: Bu kültürlerde ise özellikle kamusal alanda, patrona / yöneticiye saygı göstermeye büyük özen gösterilir ve iletişim hiyerarşik zinciri takip eder.

2. Karar Verme Ölçeği (The Deciding Scale)

Bu ölçek, kararların nasıl alındığına bakar.

• Mutabakata Dayalı (Consensual) Kültürler: Kararlar, zaman içinde yavaşça gruplar tarafından alınır.

• Yukarıdan Aşağıya (Top-Down) Kültürler: Kararlar, hızlı bir şekilde bireyler (genellikle patron / yönetici) tarafından alınır, ancak daha fazla bilgi ortaya çıktıkça bu kararların sıklıkla değiştirilebilme ihtimali vardır.

Dört Farklı Liderlik Tarzı ve Ülke Örnekleri

Bu iki boyutun kesişimi, dört çok farklı liderlik tarzı yaratır. Bu sınıflandırma, farklı kültürlerle çalışırken stratejilerimizi nasıl adapte etmemiz gerektiğini anlamamız için çok değerli:

1. Hiyerarşik ve Yukarıdan Aşağıya (Hierarchical & Top-Down)

• Özellikleri: Otoriteye saygı yüksektir ve kararlar patron/yönetici tarafından alınır.

• Örnek Ülkeler: Çin, Hindistan, Meksika, Rusya ve Suudi Arabistan.

2. Hiyerarşik ama Mutabakata Dayalı (Hierarchical & Consensual)

• Özellikleri: Resmi hiyerarşilere saygı güçlüdür, ancak kararlar gruplar tarafından zaman içinde yavaşça alınır.

• Örnek Ülkeler: Almanya ve özellikle Japonya.

3. Eşitlikçi ama Hızlı Yukarıdan Aşağıya (Egalitarian & Quick Top-Down)

• Özellikleri: Herkesin fikrini söyleyebileceği eşitlikçi bir ortam vardır, ancak son kararı yine patron/yönetici verir. Bu, ABD ve Avustralya gibi ülkeler için tipik bir durumdur. Burada, herkesin söz hakkına sahip olması (egalitarianizm), karar alma hızının hiyerarşik kalmasını engellemez.

4. Eşitlikçi ve Mutabakata Dayalı (Consensual & Egalitarian)

• Özellikleri: Karar alma süreci yavaştır, kapsayıcıdır ve herkesin sesi ağırlık taşır.

• Örnek Ülkeler: Danimarka, Hollanda, Norveç ve İsveç.

Küresel Başarının Anahtarı: Adaptasyon

Erin Meyer, her liderlik tarzının kendi bağlamında etkili olduğunu belirtiyor. Ancak farklı kültürlerle çalışırken bu yöntemler çatıştığında, süreçte ciddi aksaklıklar yaşanabilir.

Bu yüzden, Meyer'in de altını çizdiği gibi:

Küresel liderlik, tarzınızı bulunduğunuz konuma göre haritalandırmayı ve başarınız buna bağlıymış gibi adapte olmayı gerektirir.

Çünkü gerçekten de başarı buna bağlıdır.

Bu bilgiler beni, kendi liderlik tarzımın hangi çeyrekte yer aldığını ve farklı coğrafyalarda nasıl algılanabileceğini düşünmeye sevk etti. Umarım sizin için de ilham verici olur.

• Siz hangi çeyrekte liderlik ediyorsunuz?

• Sizce Türkiye hangi çeyrekte?

Yorumlarda buluşalım!

Kaynak

Meyer, E. (2014). The culture map: Breaking through the invisible boundaries of global business. PublicAffairs.