Tüm büyük keşifler, duyguları düşüncelerden önde koşturan kişiler tarafından yapılmıştır. C.H. Park-Hurst
Duygusal Zekanın en önemli adımlarından biri “duygusal farkındalık”tır. Duygusal Farkındalık ile vurgulanmak istenen konu, kişinin hangi durumlarda hangi duygu / duyguları hissettiğinin, bu duygu halinin söylediklerine, davranışlarına, kararlarına, iş performansına kısacası günlük hayatına etkileridir.
Duygular önemli çünkü;
* Duygular bulaşıcıdır ve günlük yaşamda duygu halimiz birbirimizi etkiliyor.
* Duyguları doğru yer ve zamanda doğru şekilde ifade etmek konusunda sorunlarımız var.
* Zaman zaman karşımızdaki kişilerin duygularını göz ardı ediyoruz.
* Duygular öğrenme isteğimizi etkiliyor.
* Duygular insanlar ile ilişkilerimizi etkiliyor.
* Duygular kişilere davranışlarımızı etkiliyor.
* Duyguların verdiği bilgiyi dikkate alarak karar veriyoruz.
* Duygular hayatta kalmamızı sağlıyor.
* Duygular bazı durumlarda karşımızdaki kişiye engel koyabilmemizi sağlıyor.
* Duygularımız etkin iletişim kurabilmemizi sağlar.
* Duyguların birleştirici bir yönü vardır. İnsanları yakınlaştırır, aynı hedef doğrultusunda ilerlemeleri konusunda motive eder.
Duygularının farkında olmayan bu konuda çaba göstermeyen kişi ya da yöneticiler çalışma ortamının ahengini de bozarlar. Bu konu ile ilgili bir anımı sizinle paylaşmak isterim. Bir şirketin Genel Müdür ve Genel Müdür Yardımcılarının katıldığı bir eğitimim esnasında katılımcılar arasındaki kadın finans müdürü, duruşu tavırları, konuşması ve ses tonu ile dikkatimi çekmişti. Tam anlamıyla kadın çatacak yer, çatacak kişi arıyordu. İlk ara verildiğinde IK müdürü hanım efendiyle sohbet ederken, Finans Müdürü hanımı kastederek “fark ettiniz mi?” diye sordu. Fark ettiğimi ifade ettim ve “kişi kendi farkında mı?” ve “çalışanlarına bu durumun etkisi ne?” diye sordum. Tahmin edebileceğiniz gibi çalışanlarına etkisi çok olumsuz ve motivasyon bozucu olduğunu ifade etti. Kendi farkında mı? Sorunun cevabı çok ilginçti. Hanımefendi “Ben normal olması gereken gibi davranıyorum. Yöneticilik böyle yapılır. Bunlara yüz vermeyeceksin. Yoksa tepene çıkarlar” gibi benzeri cevaplar veriyormuş. Eğitimden sonraki günlerde konuyu merak ettim. Şirket, bu müdürün olayın olumsuz etkilerinin farkına varması ve bu konuda değişim için gayret sarf etmesi konusunda ne yazık ki başarılı olamadı. Tek çare uygun şekilde şirketten ayrılmasını sağlamak olmuştu.
Duyguları yönetebilmenin birinci şartı duyguların farkına varmaktır. Farkına varmak, kişinin zaman zaman yaşadıkları duygusal değişimleri gözden geçirmesi ile mümkündür. Bu gözden geçirme “duygu günlüğü” yaklaşımı ile yapılabilir.
Duygu Günlüğü
Duygu günlüğü yaklaşımı kişiyi rahatsız eden, olumsuz etkileyen duyguların ve etkilerinin farkına varmak için yapılabilecek zihinsel bir çalışmadır. Bu çalışma yaşanılan duruma dışardan bakabilmeyi ve benzer durumlarda nasıl davranılabileceği konusunda alternatifler sunar. Bu zihinsel çalışmada kişiye yardımcı olabilecek bazı sorular şunlardır.
Durum nedir? Ne oldu ve siz bu duygu durumuna girdiniz?
Konu günün hangi zamanında yaşandı? Bunun etkileri nelerdir?
O an sizinle beraber olan kişiler ve duruma etkileri nelerdir? Bunun etkileri nelerdir?
Hangi duygu? Yaşanılan bu duyguyu nasıl isimlendirebiliriz?
Bedensel belirtiler: Bu duyguyu yaşadığınızdaki bedensel belirtiler nelerdir?
Bu duygu halinizin düşündükleriniz üzerine etkileri nelerdir?
Bu duygu halinizin davranışlarınız üzerine etkileri nelerdir?
Bu duygu halinizin söyledikleriniz üzerine etkileri nelerdir?
Bu duygu halinizin iş performansınız üzerine etkileri nelerdir?
Bu duygu halinizin etkileri sonucu yaşananlar konusunda bir süre geçtikten sonraki düşünceleriniz nelerdir?
Farkına varılan duygular ve etkileri kontrolü gerektiriyorsa yani kendimize ve çevremize olumsuz etkileri varsa bu konuda düşünmek ve eyleme geçmek gerekiyor. Duygularının farkında olduğunuz ve onlarla dostluk kurabildiğiniz bir yaşam dilerim...