Psikolojik iyi olma, bireyin yaşam kalitesini ve sağlığını etkileyen önemli bir kavramdır. Psikolojik iyi olma, sadece ruhsal rahatsızlıklardan uzak olmak değil, aynı zamanda bireyin kendini gerçekleştirme potansiyelini ortaya çıkarmak ve yaşamın anlamını bulmak anlamına gelir. Psikolojik iyi olma kavramının gelişiminde Ryff ve arkadaşlarının katkısı büyüktür. Ryff, psikolojik iyi olmanın altı boyutunu şöyle tanımlamıştır:
Özerklik: Bireyin kendi değerlerine ve normlarına uygun davranabilmesi, başkalarının baskısından etkilenmeden kendi kararlarını verebilmesi ve kendine güven duymasıdır.
Çevreyle Başa Çıkabilme: Bireyin çevresindeki karmaşık durumları yönetebilmesi, fırsatları değerlendirebilmesi ve sorunları çözebilmesidir.
Kişisel Gelişim: Bireyin kendini geliştirmeye açık olması, yeni deneyimlerden öğrenmesi ve potansiyelini gerçekleştirmeye çalışmasıdır.
Olumlu İlişkiler: Bireyin başkalarıyla sıcak, samimi ve destekleyici ilişkiler kurabilmesi, empati ve saygı gösterebilmesi ve sevgi alıp verebilmesidir.
Yaşam Amaçları: Bireyin yaşamının anlamlı olduğuna inanması, kendine özgü hedefleri ve değerleri olması ve yaşamına yön verebilmesidir.
Kendini Kabul Etme: Bireyin kendisini olduğu gibi kabul etmesi, geçmişiyle barışık olması ve güçlü ve zayıf yönlerinin farkında olmasıdır.
Ryff'in psikolojik iyi olma modeli, birçok araştırmacı tarafından teorik ve ölçümsel çalışmalarda kullanılmıştır. Ryff’in geliştirdiği Psikolojik İyi Oluş Ölçeği (PWB), psikolojik iyi olmanın altı boyutunu ölçmek için tasarlanmış bir ölçektir. Bu ölçek, farklı kültürlerde de geçerlik ve güvenirlik çalışmalarına tabi tutulmuştur.
Bu ölçeğin kısa hali 18 sorudan oluşuyor ve sorulara 5 farklı cevap verilebiliyor. Bu sorulara verilen cevaplar 6 iyi olma modelinin değerlendirilmesinde kullanılmaktadır.
Bu konuda havacılık sektöründe bir çalışma yapma ihtiyacı vardır. Bu amaçla pilotlar, kabin ekipleri ve teknik ekiplere yönelik bir çalışma başlatılmıştır. Havacılıkla ilgili diğer iş alanlarında da bu çalışma yapılabilir.
Başlatılan çalışma kapsamında bu ölçek şu an için 161 havayolu pilotuna uygulanmıştır. Çalışma devam etmektedir. Katılımcıların 56’sı kaptan pilot, 105’i first officer; 21’i kadın, 140’ı erkektir. Kuşaklara göre dağılımı ise şöyledir: 9’u baby boomer, 33’ü X kuşağı, 119’u Y kuşağıdır.
Bu çalışmada kullanılan ölçeğin kısa halinde yer alan sorulardan biri şöyledir. "Günlük yaşamın gerekleri, çoğu zaman beni zorlar." Bu soru çevreyle başa çıkabilme boyutunu ölçmektedir. Çevreyle başa çıkabilme bireyin çevresindeki karmaşık durumları yönetebilmesi, fırsatları değerlendirebilmesi ve sorunları çözebilmesidir. Pilotların bu soruya verdikleri cevaplar ve dağılımları şöyle yorumlanabilir:
Bana çok uygun: Bu cevabı veren pilotlar günlük yaşamın gereklerinin kendilerini çok zorladığını ve çevreyle başa çıkma konusunda güçlük yaşadıklarını belirtmektedir. Bu cevabı veren pilotların oranı (%2) çok düşüktür.
Bana uygun: Bu cevabı veren pilotlar günlük yaşamın gereklerinin kendilerini zorladığını ve çevreyle başa çıkma konusunda bazı problemler yaşadıklarını ifade etmektedir. Bu cevabı veren pilotların oranı (%8) düşüktür.
Kararsızım: Bu cevabı veren pilotlar günlük yaşamın gereklerinin kendilerini zorlayıp zorlamadığı konusunda kararsız kaldıklarını veya bu durumun değişkenlik gösterdiğini göstermektedir. Bu cevabı veren pilotların oranı (%27) yüksektir.
Bana uygun değil: Bu cevabı veren pilotlar günlük yaşamın gereklerinin kendilerini zorlamadığını ve çevreyle başa çıkma konusunda yetkin olduklarını belirtmektedir. Bu cevabı veren pilotların oranı (%53) çok yüksektir.
Bana hiç uygun değil: Bu cevabı veren pilotlar günlük yaşamın gereklerinin kendilerini hiç zorlamadığını ve çevreyle başa çıkma konusunda çok başarılı olduklarını ifade etmektedir. Bu cevabı veren pilotların oranı (%9) ortalamanın üzerindedir.
Bu sonuçlar, pilotların çevreyle başa çıkabilme becerilerini ve psikolojik iyi oluşlarını değerlendirmek için yorumlanabilir.
Genel olarak, pilotların çoğunluğunun (%62) bu soruya bana uygun değil veya bana hiç uygun değil şeklinde cevap vermesi, pilotların çevreyle başa çıkabilme konusunda yüksek bir puan aldıklarını ve günlük yaşamın gereklerine uyum sağlayabildiklerini göstermektedir. Bu da pilotların psikolojik iyi oluşlarının yüksek olduğunu ve mesleklerini başarıyla yerine getirebildiklerini düşündürmektedir.
Bununla birlikte, kararsız olanların oranının (%27) da yüksek olması, bazı pilotların çevreyle başa çıkabilme konusunda bazı belirsizlikler yaşadıklarını veya bu durumun farklı koşullara göre değişebildiğini işaret etmektedir. Bu da pilotların psikolojik iyi oluşlarının dalgalanmalar gösterebileceğini ve destek ihtiyaçlarının olabileceğini göstermektedir.
Buna karşılık, bana çok uygun veya bana uygun diyenlerin oranının (%10) düşük olması, bazı pilotların çevreyle başa çıkabilme konusunda zorlandıklarını ve günlük yaşamın gereklerine uyum sağlamakta güçlük çektiklerini belirtmektedir. Bu da pilotların psikolojik iyi oluşlarının düşük olduğunu ve mesleklerini yerine getirirken stres yaşadıklarını göstermektedir.
Bu paylaşılan bilgiler kısıtlı sayıdaki pilotun görüşü olup sadece 1 sorunun değerlendirilmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Katılımcı sayısının artması ve bütün ölçeğin değerlendirilmesi sonucunda sektör için çok değerli bilgiler ortaya konabilecektir.
Emniyetli Uçuşlar..