Kaptan Pilotlar Açısından Pozitif Liderlik

Ticari havayollarında görev yapan kaptan pilotlar açısından Pozitif Liderlik, hem kendi performanslarını hem de ekip ve yolcu güvenliğini doğrudan etkileyen kritik bir unsurdur.

Pozitif Liderlik Nedir?

Pozitif liderlik, liderlerin olumlu sapkın performansı (normu önemli ölçüde aşan başarılı performans) nasıl sağladığını, kuruluşlarda olumlu bir yönelimi nasıl teşvik ettiğini ve erdem ile ödemonya'ya (well-being'in daha derin anlamı) nasıl odaklandığını ele alan bir kavramdır. Pozitif liderlik, Pozitif Organizasyonel Bilim, Pozitif Psikoloji ve Pozitif Değişim gibi yeni ortaya çıkan alanlardan doğan pozitif ilkelerin uygulanmasını ifade eder. Bu tür bir liderlik, olağanüstü performanslara yol açar.

Kaptan Pilotlar Açısından Pozitif Liderliğin Temel Unsurları:

1. Olumlu Bir İklim Yaratma (Positive Climate):

   • Kaptan pilotlar, kokpitte ve kabin ekibinde olumlu bir çalışma ortamı sağlamaktan sorumludur. Bu, güveni, nezaketi, şükranı ve şefkati teşvik etmeyi içerir. Havacılık gibi yüksek stresli bir ortamda, olumlu bir iklim, baskı altında daha iyi karar alma ve işbirliği için zemin hazırlar.

   • Liderler, özellikle kriz durumlarında, ekibin geri bildirimlerini dinleyerek, herkesin duyulduğunu ve takdir edildiğini hissettirerek "iklimi" etkilerler.

2. Esneklik (Limberness):

   • ALIGHT modelinin bir parçası olan esneklik, kaptan pilotlar için uyum sağlayabilme, duygusal çeviklik ve dayanıklılık anlamına gelir. Havacılıkta beklenmedik durumlar (hava koşulları, teknik aksaklıklar) sıkça yaşanır.

   • Esnek bir lider, ilk tepkilerine göre hareket etmek yerine, nefes alıp geri çekilerek ve daha geniş bir bakış açısı edinerek adapte olur. Bu, özellikle uçuş sırasında ortaya çıkabilecek ani ve karmaşık sorunlarla başa çıkmak için hayati öneme sahiptir.

   • Liderler, duygusal ve bilişsel esneklik geliştirerek kendilerinden ve başkalarından en iyiyi alabilirler. Bu, zorlu düşünce ve duygulardan kaçınmak yerine onlara yaslanmayı içerir.

3. İlham (Inspiration):

   • İlham, kaptan pilotların ekibine "yapabiliriz" inancını aşılamak için öz-yeterlik, iyimserlik ve umut geliştirmesini gerektirir.

   • Öz-yeterlik, bir kaptanın zorlu görevleri üstlenebileceğine ve onları çözmek için gerekli çabayı gösterebileceğine olan inancıdır. Kaptan pilotun öz-yeterliği, etkinliğinin önemli bir göstergesidir; daha yüksek öz-yeterliğe sahip liderler baskı altında daha az stres yaşar ve olumsuz geri bildirimleri daha etkili bir şekilde kucaklayabilirler.

   • İyimserlik ve umut, ekibin olumlu bir gelecek vizyonu yaratmasına ve oraya ulaşmak için bir yol bulmasına yardımcı olur. Kaptan pilotun iyimserliği, ekibin direnci daha iyi yönetmesine ve görevlere devam etmesine yardımcı olur. Jon Gordon, liderlerin iyimserliğinin ve inancının tüm olumsuzluklardan daha büyük olması gerektiğini vurgular.

   • Liderler, ekiplerinde ilişkisel enerji ağlarını destekleyerek ilham verirler. Havacılıkta, enerjik bir kaptan, tüm ekibin motivasyonunu ve performansını artırabilir.

4. Büyük Tasarım (Grand Design):

   • Bu, kaptan pilotun günlük görevleri (uçuş planlama, checklist takibi) anlamlı katkılara dönüştürme yeteneğini ifade eder.

   • Anlam, pilotun işinin temel değerini ve yaşamına kattığı değeri ifade ederken, amaç, bu anlamı eyleme dönüştüren spesifik plandır. Katabolizm ise amacın günlük, somut eylemlere dökülmesidir.

   • Bir kaptan, uçuş emniyetini, yolcu konforunu ve ekibin uyumunu, sadece görevler olarak değil, daha büyük bir "emniyetli bir yolculuk sağlama" ve "insan hayatına değer katma" amacının parçası olarak görebilir. Bu, motivasyonu artırır ve olağanüstü performansı tetikler.

   • Organizasyonun hedefleriyle çalışanların anlamını ve vizyonlarını birbirine bağlamak önemlidir.

5. Sağlık (Health):

   • Pozitif liderler için sağlık, hem kendi enerjilerini yönetmelerini hem de ekibin fiziksel ve zihinsel refahını desteklemelerini sağlayan hayati bir kaynaktır.

   • Kaptan pilotlar, kendi molalarını ve dinlenmelerini sağlamalı ve ekiplerine de bunu yapmaları için sembolik izin vermelidir. Havacılık gibi yüksek sorumluluk ve stres içeren bir alanda, bu, tükenmişliği önlemek ve performansın sürekliliğini sağlamak için esastır.

   • İşyerinde öngörülebilirlik yaratmak ve rutinler oluşturmak da stresi azaltmaya ve kontrol hissini artırmaya yardımcı olur.

6. Ekip (Tribe):

   • Kaptan pilotlar, bireysel, takım ve sistem düzeyinde ilişkileri değerlendirme, başlatma, geliştirme ve yeniden kurma yeteneğine sahip olmalıdır.

   • Bu, şefkatli olmayı, yüksek kaliteli bağlantılar kurmayı (derinlemesine, canlandırıcı etkileşimler) ve pozitif çatışmayı (yapıcı geri bildirim ve hesap verebilirlik ile zorlu konuşmalar yapma) içerir.

   • Olumlu ilişkiler, havacılıkta emniyet, güven, işbirliği ve uyum için temeldir. Kaptanlar, olumsuz geri bildirim döngülerinden kaçınarak ve olumlu geri bildirim döngülerini teşvik ederek ekip üyelerini güçlendirebilir ve motive edebilirler.

   • Pozitif liderler, "enerji vampirlerine" izin vermezler ve olumsuzluğu dönüştürmek veya ortadan kaldırmak için aktif olarak çalışırlar.

Sonuç:

Ticari havayollarında görev yapan kaptan pilotlar için pozitif liderlik, sadece uçağı emniyetli bir şekilde uçurmakla kalmayıp, aynı zamanda ekibin her üyesinin en iyi performansını sergilemesini sağlayan, kriz anlarında soğukkanlılığı ve umudu koruyan ve tüm operasyonun daha yüksek bir anlama hizmet ettiğini hissettiren bir yaklaşımdır. Bu, iyimserlik, esneklik, güçlü ilişkiler kurma, anlam yaratma ve öz-yeterliği teşvik etme gibi unsurları içerir ve doğrudan uçuş emniyeti, operasyonel verimlilik ve ekip refahı üzerinde olumlu bir etki yaratır.

KAYNAKLAR

• Cameron, K. S. (2008). Positive Leadership: Strategies for Extraordinary Performance. Berrett-Koehler Publishers, Inc..

• Cameron, K. (2013). Practicing Positive Leadership: Tools and Techniques That Create Extraordinary Results. Berrett-Koehler Publishers, Inc..

• Drønnen, M. (2022). Positive Leadership: Using Positive Psychology for a Better Workplace Culture. Springer Nature Switzerland AG.

• Gordon, J. (2017). The Power of Positive Leadership: How and Why Positive Leaders Transform Teams and Organizations and Change the World. Wiley.

• Lucey, C., ve Burke, J. (2021). Positive Leadership in Practice: A Model for Our Future. Routledge.