QF32 Uçuşunda Yolcu Deneyimi

Bu yazı, Qantas Havayolları'nın 4 Kasım 2010 tarihinde gerçekleşen QF32 sefer sayılı uçuşunda yaşanan motor patlaması olayını, yolcu Ol Bushbash'ın kabin içi deneyimi ve bu olayın yol açtığı medya yönetimi ile insani tepkileri ele alan bir incelemedir. Ol Bushbash, bu olayın ardından edindiği deneyimleri, uçağın Kaptan Pilotu Richard Crespigny'nin sunduğu "fly" adlı podcast'te anlatmıştır.

Olayın Gelişimi ve Motorun Hemen Yanındaki Gözlem

Ol Bushbash, uluslararası bir geçmişe sahip (Almanya'da doğmuş, annesi Türk, ABD'de eğitim almış ve teknoloji sektöründe CPO/Ürün Yöneticisi olarak çalışmış) ve havacılığa meraklı bir yolcuydu. QF32, Ol'un Avustralya'ya ilk seyahati ve aynı zamanda ilk A380 uçuşu olacağı için büyük bir heyecan duyuyordu. Kalkış öncesinde, heyecanını Twitter'da paylaşmış, bu da daha sonra medya tarafından bulunmasını sağlayan bir işarete dönüşmüştür.

Uçak Singapur Changi Havalimanı'ndan kalktıktan yaklaşık 4 dakika sonra, tırmanış esnasında, Ol korkunç olaya birinci elden tanık oldu. Kendisi alt katta, ekonomi sınıfında, patlayan iki numaralı motorun hemen yanında, 50. sıralarda oturuyordu. Ol, kanattan yukarı doğru parçaların fırladığını gözleriyle gördüğünü ve kısa bir an için alevler çıktığını aktarmıştır. Patlamanın ardından, oturduğu yerde, metalin yana doğru büküldüğü insan boyutunda bir delik oluştuğunu fark etmiştir. Crespigny, çok az kişinin gördüğü bu anın, yakıt tankındaki 20.000 kg yakıtın bulunduğu yerde gerçekleşen kısa süreli bir alev parlaması olduğunu doğrular.

Kabin İçi Sakinlik ve Mürettebatın Profesyonelliği

Ol Bushbash, olayın hemen ardından şaşkınlık yaşasa da, uçağın büyüklüğü nedeniyle çevresindeki birçok yolcunun patlamayı veya ne olduğunu fark etmediğini belirtmiştir. Yolcular arasında panik veya büyük bir tepki görülmemiştir.

Kabin ekibinin tepkisi, Ol tarafından büyük övgüyle karşılanmıştır. Kabin Hizmetleri Müdürü (CSM) Michael (resmi evrakta Klaus von Wreath olarak geçmektedir), yolcuları yatıştırmak için çok sakin, güler yüzlü ve profesyonel bir tavır sergilemiştir. Kokpitin arızalanan interkom nedeniyle Michael ile iletişim kuramamasına rağmen, Michael görevini mükemmel bir şekilde yerine getirmiş, hatta kendi ana dili olan Almanca dahil beş farklı dilde anons yapmıştır. Ol, mürettebatın bu denli profesyonelce davranmasının yolcuların sakin kalmasına yardımcı olduğunu belirtir: "Eğer profesyonellerin sorumlu olduğu ve onların iyi olduğu hissini alırsanız, biz de iyi olacağız demektir".

Kaptan Crespigny, yolculara 45 dakika içinde ineceklerini söylemiştir, ancak iniş bir saatten fazla sürmüştür. Crespigny, o anda inişin nasıl yapılacağını bilmediklerini itiraf etmiş, ancak gerçeği söylememenin kabinde paniği önlediğini düşündüğünü belirtmiştir. Ol Bushbash da, pilotların inişi nasıl yapacaklarını bilmediklerini o anda söylememelerinden dolayı memnuniyet duymuştur.

Yerdeki Zorluklar ve Uçuş Emniyeti Önlemleri

Uçak Singapur'a indikten sonraki süreçte yeni zorluklar ortaya çıktı. Motorlar yeterli güç sağlamadığı için bir noktada güç kaybı yaşanmıştır. Arızalanan APU veya çalışmayan jeneratörler ve kırılan hava kompresör boruları nedeniyle uçakta klima çalışmamıştır. Singapur'un yüksek sıcaklık ve nemi altında yolcular zor anlar yaşamıştır.

Crespigny, kapıları kapalı tutma kararlarını savunmuştur. Yolcular içeride çok sıcak olsa da, kapıların kapalı tutulmasının uçuş emniyeti açısından hayati olduğunu belirtmiştir. Eğer bir yangın çıksaydı, kapılar hızlıca açılır ve yolcuların acil durum kaydıraklarını kullanarak yaklaşık 40 saniyede uçaktan tahliye edilmesi sağlanırdı. Crespigny, yolculara "Burada daha emniyettesiniz" diyerek durumu açıklamıştır.

Bu zorlu koşullara rağmen, yolcular arasında insaniyet ve dayanışma örnekleri yaşanmıştır. Örneğin, banyo ışıkları çalışmadığında, insanlar kapıları aralık bırakarak veya cep telefonlarının ışığını kullanarak içeridekilere yardım etmişlerdir. Ol, bu anları "çok insani bir an" olarak nitelendirmiştir.

Medya Yönetimi ve Travmayla Başa Çıkma

Olayın ardından medya, Ol Bushbash'ı hızla bulmuştur. Ol, yalnız seyahat ettiği için ailesinden ve arkadaşlarından uzakta olduğunu, bu nedenle yaşadıklarını tekrar tekrar anlatmanın bir başa çıkma ve psikolojik süreç yönetimi yöntemi olduğunu belirtmiştir. CNN, NBC ve Al Jazeera gibi kuruluşlara defalarca röportaj vermiştir.

Crespigny, Ol'un bu rolünün önemini vurgulamıştır. Medya genellikle felaket hikayelerine odaklanmak isterken, Ol'un birinci elden basit gerçekleri aktarması (kimsenin yaralanmadığı, ölmediği, mürettebatın profesyonel davrandığı), söylentilerin ve spekülasyonların yayılmasını engellemiştir. Ol'un çektiği videolar, Avustralya Ulaştırma Uçuş Emniyeti Bürosu (ATSB) tarafından soruşturmada kullanılmıştır ve bu durum, kaza raporlama yöntemlerinde bir değişikliğin parçası olmuştur.

Deneyimin Öğütleri ve Uçuş Emniyetine Bakış

Yaşadığı travmatik deneyimle başa çıkmak için Ol, olayı defalarca anlatmanın yanı sıra, bir hafta sonra bile olsa Hong Kong'a bir Singapur Havayolları A380 uçuşu rezerve ederek korkularıyla yüzleşmiştir.

Ol Bushbash, bu deneyimin kendisini hayatı bugünden yaşamaya odaklanma konusunda değiştirdiğini belirtmiştir. İnsanlara vereceği en önemli tavsiye ise, beklenmedik durumlarla karşılaştıklarında her zaman gerçeklere bakmalarıdır.

Ol, pilotların kokpitteki davranışlarından, özellikle de ego yapmadan işbirliği içinde çalışmalarından övgüyle bahsetmiştir. Birçok tecrübeli pilotun bir arada olduğu bir durumda, bu profesyonel işbirliğinin ve net görev dağılımının hayati önem taşıdığını vurgulamıştır. Ol, teknolojinin arkasındaki binlerce insanın yıllara dayanan deneyiminin bulunduğunu ve uçuş emniyeti istatistiksel olarak hala en güvenli seyahat şekli olduğunu hatırlatmıştır.

Sonuç:

Ol Bushbash'ın deneyimi, QF32 kazasının sadece teknik bir arıza değil, aynı zamanda mürettebatın hazırlığı ve yolcuların sivil ve yardımsever davranışları sayesinde başarılı bir şekilde atlatılan bir kriz yönetimi dersi olduğunu göstermektedir. Richard Crespigny, Ol ve diğer yolcuların medyadaki bu "siyah kuğu" olayını iyi bir hikayeye dönüştürmesi sayesinde, Qantas'ın markasının bu korkunç olaydan sonra dahi daha güçlü çıktığına inanmaktadır.