Photo by Christina Morillo on Pexels.com
Varlıklı ailenin oğlu yurtdışında eğitimini tamamlayarak ülkeye döner. Çok iyi okullarda eğitim aldığı için çok yüksek makam ve ilgi beklentisi vardır. Aile şirketleri dışında bir iş arayışına girer ve babanın referansı ile bir işe girer. Makam ve ilgi beklentisi yüksek olduğundan dolayı girdiği şirkette mutlu olamaz ve iyi ilişkiler kuramaz. Bir başka iş yerine girer. Orada da olmaz. Bir diğerinde de olmayınca, aile şirketinde çalışmaya başlar. Diğer şirketlerde başarısız olmasının (kendisi bunu zaten başarısızlık olarak görmemektedir) nedenini ise şöyle açıklar: “beni anlamadılar, kıymetimi bilemediler” Ona göre o iş hayatında başarı için her şeyi okulda öğrenmiştir. Öğrenilecek, eleştirilecek ve geliştirilecek hiç bir şey yoktur.
Konu gene dönüp dolaşıp “öz değerlendirme” konusuna geliyor. Goleman öz değerlendirme ile ilgili şunları söylüyor. “Öz bilinci yüksek olan bireyler, genellikle kısıtlı ve güçlü yönlerini bilirler. Geliştirmeleri gereken yönlerini öğrenir ve yapıcı eleştiriyle geribildirimi hoş karşılarlar. İsabetli öz değerlendirme, bireyin ne zaman yardım isteyeceğini ve yeni güçleri geliştirirken nereye odaklanacağını bilmesini sağlar.”
Özdeğerlendirme konusunda konuşurken en sık kullandığım ve sevdiğim yaklaşım “Johari Penceresi”dir. Buna göre kişin kendini tanıma anlamında 4 alanı vardır. “Açık alan, gizli alan, kör alan, bilinmeyen alan” Sözünü ettiğimiz gencin “kör alanı” ile ilgili sorunları var.
Kör Alan, sizin kendinizle ilgili farkında olmadığınız, bilmediğiniz, fakat karşınızdaki insanların bildiği, farkında olduğu tutum, nitelik ve davranışlarınızdır. Karşınızdaki insanlar kolaylıkla bu hususları size söyleyemezler. Bunun bir çok nedeni olabilir ama en önemlisi karşımızdaki kişi üzülmesin kırılmasın diye bunu yapmayız. Diğer taraftan da insanları eleştiri konusunda çok açık ve hoşgörülü olmadıklarına inanırız. Ancak “kör alanı” açabilmek “içtenlikle yapılan geribildirim” ve “etkin eleştiri” ile mümkün olacaktır.
Goleman’ın aldığımız eleştiriden yararlanmak için bazı önerileri var. * Eleştiriden öğrenebileceğiniz bazı şeylerin olduğunu kabul edin, * Bir şey söylemeden önce dikkatle dinleyin, * Duygularınızı dinleyin, * Yaptıklarınızın sorumluluğundan kaçmayın, * Kendinizi savunmaya geçmeyin, * Bütün dinleme filtrelerini kapatın.