Harrison Assessments Yetenek Yönetimi Sistemi (HAYYS) raporlarının en önemlilerinden biri “Paradoks Raporu”dur. Paradoks, karşıt gibi görünen fakat aslında her ikisi de doğru olan iki fikirden oluşur. Dan Harrison tarafından hazırlanan, paradoks teknolojisi kullanılarak, birbirine zıt gibi görünen ancak aslında sinerjik bir şekilde birbirini tamamlayan 12 çift paradoksal özellik incelenmiştir.
Bu Paradokslardan biri “Saygılı Açık Sözlülük (İletişim)”dir. Saygılı ve açık sözlü bir şekilde iletişim kurma olarak tanımlanır. Değerlendirmesinde kişinin açık sözlülük ve diplomatik lisan davranış eğilim ve alışkanlıkları dikkate alınmaktadır.
Açık Sözlülük, Doğrudan, konuya odaklı ve açık sözlü olma eğilimi,
Diplomatik Lisan, İfadelerini düşünceli bir şekilde seçme eğilimi olarak tanımlanmaktadır.
Bir paradoksta yer alan her iki özellik de güçlü olduğunda gerçek bir güçlü yön ortaya çıkar. Örneğin, açık sözlülük ve diplomatik lisan birleştiğinde, kişinin mesajını karşı tarafa aktarma olasılığı artar. Bu durum “Dengeli Paradoks” olarak değerlendirilir. Bir kişinin on iki paradoksun her birinde dengede olması son derece nadir bir durumdur. Genellikle birden fazla dengesiz paradoks söz konusu olabilir.
Özelliklerden biri diğerinden önemli ölçüde daha güçlü olduğunda, paradoks dengesiz olarak değerlendirilir. Bu durumda olan kişi, zayıf olan özellik daha etkin veya uygun bir seçenek olsa da güçlü olan özelliğe dayanarak hareket etme eğiliminde olur. Bunun sonucunda, güçlü yön olarak görülen özellik bir engele dönüşebilir.
Harrison Paradoks Teorisi’ne göre, dengesiz bir paradoksta stres altında olduğumuzda normal davranışımızın aksi yönüne doğru savrulabiliriz. Örneğin, diplomatik lisanı açık sözlülüğe tercih ettiğimizde diğer kişilerin bundan faydalandığı hissine kapılabiliriz. Diplomatik lisana gereğinden fazla önem verdiğimiz için duygusal davranır ve sözünü sakınmamaya doğru savruluruz. Ya da tam tersini düşünelim. Açık sözlülüğü diplomatik lisana tercih ettiğimizde diğer kişilerin bundan etkilendiği hissine kapılabiliriz. Açık sözlülüğe gereğinden fazla önem verdiğimiz için duygusal davranır ve kaçamak davranmaya doğru savruluruz.
Bu paradoks için dört olası kombinasyon;
Açık sözlü Diplomasi
Kaçamak Davranan
Sözünü Sakınmayan
İletişimden Kaçınan olarak sıralanabilir.
Bu sıralanan kombinasyonlar, başkaları ile iletişim kurarken göstermiş olduğumuz iletişim davranış tipleri ile uyum göstermektedir. Etkili iletişimin anahtarı olan bu yaklaşımın temeli olan “Güvenli Davranış” ile birlikte dört davranış ortaya konmaktadır.
Yönlendirme (Manipülatif, Dolaylı) Davranışı: Başkalarının haklarına saygı duyar gibi görünüp gerçekte saygı göstermemektir. Diğer kişilerin kendini suçlu hissetmesini sağlamak ya da reddedici mesaj vermektense, unutturmayı ve unutmayı seçen davranışlar gösterirler. İletişim Paradoksundaki “Kaçamak Davranan” (Yeteri kadar doğrudan olmaksızın ifadelerini düşünceli bir şekilde seçme eğilimi) ile ilişkisi değerlendirilebilir.
Kaçma (Pasif, Çekingen) Davranışı: Kişinin kendi duygularını, düşüncelerini ve gereksinimlerini inkâr etmesi, kendi haklarına önem vermemesi veya başkalarının kendi haklarını ihlal etmesine izin vermesi ve kendini savunamaması olarak tanımlanabilir. Çekingen kişiler, duygu ve düşüncelerini rahatlıkla ifade edemeyen, diğerlerine sınır koyma, hayır diyebilme, kendi kararlarını verme güçlüğü yaşayan, kaygılı bireyler olarak tanımlanmaktadır. İletişim Paradoksundaki “İletişimden Kaçınan” (Açık sözlülük ve diplomatik lisan eksikliği eğilimi. Düşük Açık Sözlü ve Düşük Diplomatik Lisan) ile ilişkisi değerlendirilebilir.
Saldırgan (Agresif,) Davranış: Kişilerin haklarını korumada, düşüncelerini genellikle dürüst olmayan, uygunsuz ve diğer kişilerin haklarını hiçe sayarak söyleme biçimidir. Bu şekilde davranan kişiler, kendilerini güçlü ve diğerlerinin güdülmeye ihtiyacı olduğuna inanırlar. İletişim Paradoksundaki “Sözünü Sakınmayan” (Yeteri kadar düşünceli veya diplomatik olmaksızın açık sözlü veya dolaysız konuşma eğilimi. Yüksek Açık Sözlü ve Düşük Diplomatik Lisan) ile ilişkisi değerlendirilebilir.
Güvenli (Atılgan, Asertif) Davranış: Güvenli Davranış, kendini açıkça ve sakince ifade edebilme, etkili davranma olarak gerçekleşir. Bireyin; benliğine, onuruna, haklarına sahip çıkması, görüş duygu ve düşüncelerini pasif kalmadan, saldırganda olmadan, kendi inançlarına ve gereksinmelerine saygı duyduğu kadar, başkalarının inanç ve gereksinmelerine de saygı duyarak dürüstçe ve doğrudan ifade etmesi demektir. İletişim Paradoksunda yer alan “Açık sözlü Diplomasi” (Aynı anda açık sözlü ve saygılı olma eğilimi. Yüksek Açık Sözlü ve Yüksek Diplomatik Lisan) ile ilişkisi değerlendirilebilir.
Bu çalışma; HAYYS tarafından bakıldığında kişinin "Güvenli Davranış" eğilimini İletişim paradoksu ile ortaya koymaktadır. Uygulanacak bir "Güvenli Davranış" testi sonuçları ise kişinin iletişim paradoksunu daha detaylı değerlendirmesine katkı sağlayabilecektir.
KAYNAK:
Harrison Assessments Yetenek Yönetimi Sistemi Paradoks Grafiği
Güvenli Davranış - İş Yaşamında Etkili İletişim, Jale Minibaş-Poussard, Akılçelen Kitaplar, Ankara, 2015.