
Dirty Dozen (Kirli Düzine), insan hatalarının kazalara ve olaylara neden olabilecek en yaygın 12 öncül koşulunu tanımlayan bir kavramdır. Bu liste, havacılık bakımında güvenlik risklerini azaltmak için 1993 yılında Gordon Dupont tarafından geliştirilmiş ve Transport Canada’nın İnsan Performansı Eğitim Programı’nın bir parçası olarak sunulmuştur. Günümüzde bu liste, havacılık bakımında insan faktörlerini ele alan eğitimlerin temel taşlarından biri haline gelmiştir.
Dirty Dozen Nedir?
Dirty Dozen, insan hatalarının kaynaklarını anlamak ve önlemek için bir başlangıç noktasıdır. Her bir faktör, hataların nasıl oluştuğunu açıklamakla kalmaz, aynı zamanda bunları azaltmaya yönelik önlemleri de içerir. Bu liste, iletişim eksikliğinden yorgunluğa kadar birçok insan faktörünü kapsar ve aşağıdaki şekilde sıralanır:
İletişim Eksikliği
Dikkat Dağınıklığı
Kaynak Eksikliği
Stres
Kaygısızlık
Takım Çalışması Eksikliği
Baskı
Farkındalık Eksikliği
Bilgi Eksikliği
Yorgunluk
Kendine Güven Eksikliği
Normlar
Güvenlik İçin Örnek Önlemler
İletişim Eksikliği: Kritik bilgilerin yazılı olarak paylaşılması, kontrol listelerinin kullanımı ve net, kısa mesajlarla iletişim sağlanması.
Kaygısızlık: Rutin işleri yaparken bile kontrol alışkanlığı geliştirmek ve prosedürlere bağlı kalmak.
Yorgunluk: Çalışma saatlerini düzenlemek, sağlıklı yaşam alışkanlıklarını teşvik etmek ve iş yükünü yönetmek.
Normlar: Güvenli olmayan alışkanlıkların sorgulanması ve standart prosedürlere uyulması.
Havacılıkta Daha Geniş Kullanımı
Dirty Dozen başlangıçta havacılık bakımında kullanılsa da, zamanla pilotlar, kabin ekipleri ve hava trafik kontrolörleri gibi diğer havacılık alanlarında da uygulanmıştır. Ayrıca, bu kavram, insan hatalarını anlamak ve önlemek isteyen farklı sektörlerde de ilham kaynağı olmuştur.
Dirty Dozen, insan faktörlerini anlamak ve güvenliği artırmak için etkili bir araçtır. Eğitim programlarına entegre edilmesi, bireylerin ve ekiplerin hatalarını azaltmalarına yardımcı olurken, organizasyonların güvenlik kültürünü güçlendirmesini sağlar.
Comments