Yeri ve zamanını net olarak hatırlayamadığım bir havacılık toplantısında şöyle bir soru gelmişti. "Akran Destek Hizmetlerinden pilotaj öğrencileri de yararlanabilir mi?" Soruya ilgili konuşmacı uzman uygun şekilde cevap vermişti. Yakın zamanda bu konu ile ilgili bir çalışma okudum. Çalışmada havacılık sektörünün ve çalışanlarının stresten etkilenmesi konularından bahsedilerek benzer etkilerin pilotaj öğrencileri için de geçerli olduğu vurgulandıktan sonra çalışmanın bir bölümünde rastladığım bir cümle oldu. Aynen şöyle; "Eğer bir öğrencinin stresi ne zaman ve hangi derecede yaşadığını tespit edebilecek ve havacılık özelinde çoklu etkileri hassas bir şekilde dikkate alarak etkili panzehirler sağlayabilecek bir yöntem olsaydı, uyumsuz davranışsal tepkilerin oluşma olasılığı önemli ölçüde azalırdı."
Evet böyle bir yöntem var. "Harrison Assessments Yetenek Yönetimi Sistemi Paradoks Teorisi" ve sistem tarafında üretilen raporlardan biri olan "Paradoks Grafiği"...
Paradoks, karşıt gibi görünen fakat aslında her ikisi de doğru olan iki fikirden oluşur. Örneğin, ‘Az çoktur’ ifadesi çelişkili gibi görünse de, pek çok kişi bazen daha az sözcükle daha etkin iletişim kurduğu bir durum yaşamıştır. Bu rapor, birbirine zıt gibi görünen ancak aslında sinerjik bir şekilde birbirini tamamlayan 12 çift paradoksal özelliğe odaklanmaktadır. Bir paradoksta yer alan her iki özellik de güçlü olduğunda gerçek bir güçlü yön ortaya çıkar. Örneğin, açık sözlülük ve diplomatik lisan birleştiğinde, kişinin mesajını karşı tarafa etkin aktarma olasılığı artar. Bu örnekte, her iki özelliğin de güçlü olması Dengeli Çok Yönlülük olarak adlandırılır. Bu, gerektiğinde özelliklerden birine veya her ikisine kolayca erişebileceğiniz anlamına gelir.
Bir kişinin on iki paradoksunun her birinin de dengede olması son derece nadir bir durumdur. Genellikle herkeste birden fazla dengesiz paradoks söz konusudur. Solda örnek bir paradoks yer almaktadır. Özelliklerden biri diğerinden önemli ölçüde daha güçlü olduğunda, paradoks dengesiz olarak değerlendirilir. Bu durumda olan kişi, zayıf olan özellik daha etkin veya uygun bir seçenek olsa da güçlü olan özelliğe dayanarak hareket etme eğiliminde olur. Bunun sonucunda, güçlü yön olarak görülen özellik bir engele dönüşür. Kendini Gerçekleştirme kişi için potansiyel bir engel teşkil eder. Bu şu anlama gelir: "Kendini takdir etme ve geliştirme niyetiyle öz farkındalığımızı ve yeteneklerimizi artırma eğilimi". Kendini Kabul Etme şu anlama gelir: "Kendinden memnun olma eğilimi (”Kendimi olduğum gibi seviyorum”)". Kendini Geliştirme şu anlama gelir: "Kendini geliştirme veya daha iyi olmaya çalışma eğilimi".
Harrison Paradoks Teorisi’ne göre, dengesiz bir paradoksta stres altında olduğumuzda normal davranışımızın aksi yönüne doğru ‘savrulabiliriz’. Örneğin, kendini geliştirmeyi kendini kabul etmeye tercih ettiğimizde diğer kişilerin bundan faydalandığı hissine kapılabiliriz. Kendini kabul etmeye gereğinden fazla önem verdiğimiz için duygusal davranır ve savunmacıya doğru savruluruz. Savrulma potansiyeli, hortuma benzer sembol ile gösterilmektedir. Örnekteki savrulma agresif olarak ifade edilmektedir.
Benzer şekilde 12 paradoks ayrı ayrı incelenerek raporlanabilir. Yazının başında vurguladığım cümledeki yöntem olarak bu rapor kullanılabilir. Belirlenen konularda eğitim-gelişim ve koçluk süreci başlatılabilir. Rapor seçilen iş ve/veya pozisyon için alınabilir. Söz konusu paradoks raporu gruplar için Takım Paradoksu ve Kültürel Dağılım Grafikleri olarak alınarak değerlendirilebilmektedir.