Empati: Liderin Gözüyle Ekibi Anlamak
- Eray Beceren
- 29 Haz
- 5 dakikada okunur
Liderlik yolculuğunda sadece kendimizi anlamak değil, aynı zamanda çevremizdeki insanları ve organizasyonel dinamikleri kavramak da büyük önem taşır. Duygusal zekânın dört temel alanından üçüncüsü olan Sosyal Farkındalık (Social Awareness), liderlerin bu derin anlayışı nasıl geliştirebileceklerini ve başkalarıyla nasıl yankı uyandıran ilişkiler kurabileceklerini ortaya koyar. Bu yeterlilik, kendini yönetme ve empati gibi diğer duygusal zekâ becerilerinin birleşimini gerektirir.
Sosyal farkındalık, liderlerin başkalarının duygusal dünyasına nüfuz etme ve empatik yeteneklerini kullanarak hem kendileri hem de başkaları için sosyal olarak arzu edilen ve üretken davranışsal sonuçlar üretme yeteneğidir. Liderler, çevrelerindeki olaylara karşı duyarlı olmalı ve başkalarının duygularını hızla anlayabilmelidir. Duygusal zekaya sahip liderler, başkalarının duygusal tonuna uyum sağlayarak, korkuları yatıştırarak, öfkeyi dindirerek veya neşeye ortak olarak uygun şekilde davranabilirler.
Sosyal farkındalık altında yer alan üç temel yeterlilik şunlardır:
Empati: Başkalarının Duygusal Dünyasına Ayarlanmak
Empati, başkalarının duygularını hissetme, onların bakış açılarını anlama ve onların endişelerine aktif ilgi gösterme yeteneğidir. Bu, kendinizi "onların ayakkabılarına koymak" ve başkalarının duygularını doğru bir şekilde algılamak anlamına gelir. Neden Önemli?
Empati, liderlerin ekip üyeleriyle yakından çalışabilmeleri için kritik bir beceridir. Lider empati kuramazsa, takipçilerinin saygısını ve sadakatini kazanmakta zorlanır.
Empati, başkalarının büyümesine yardımcı olmanın bir ön koşuludur. Değerler, ideolojiler ve inançlardan çok daha derin ve güçlü bağlar kurar.
Duygusal zekaya sahip yöneticiler, çalışanların yaşadığı sıkıntıyı anlamak ve iletişimlerini buna göre ayarlamak için kendilerini onların yerine koyabilirler.
Empati, liderin söylenenlere karşı hassas olmasını, alıcı üzerindeki etkisini analiz etmesini ve incinme veya aşağılanmayı önlemesini sağlar.
Empatik liderler, takipçilerin güvenini kolayca kazanırlar.
Empati, liderlerin etkileşimleri aracılığıyla olumlu duygusal durumları teşvik etmelerine olanak tanır.
Çatışmaları çözerken başkalarının çıkarlarını göz önünde bulundurmayı teşvik eder ve kazan-kazan çözümlerini önceliklendirir.
Empati, insanları gerçek ve anlamlı bir şekilde birbirine bağlar ve liderlerin ilham verme, etkileme ve insanlara hayallerine ulaşmada yardımcı olma becerisini güçlendirir.
Güven inşa eder: Bir kişi dinlendiğini hissettiğinde, kendini daha güvende hisseder ve farklı görüşlere daha açık olur. Empati kurmayan liderler ise mesafeli ve duyarsız görünebilir.
Empati Nasıl Geliştirilir?
Kendi duygularınızın farkında olun: Başkalarının duygularına karşı hassasiyetimiz, kendi duygularımızın farkında olma ve onlara karşı hassas olma yeteneğimizden gelir.
Sözel olmayan ipuçlarına dikkat edin: Göz teması, yüz ifadeleri, ses tonu, duruş, jestler, tepki zamanlaması ve yoğunluğu gibi sözsüz sinyalleri yakalamak, diğer kişinin iç dünyasında neler olup bittiğini anlamak için esastır.
Soru sorun ve kendinizi onların yerine koyun: "Bugün keyifsiz görünüyorsunuz, neler oluyor?", "Bu durumda olsaydım ben ne hissederdim?" gibi sorular sorarak diğer kişinin perspektifini anlamaya çalışın.
Etkili dinleme pratikleri yapın: Çoğu insan, yanıt verme niyetiyle dinler, anlama niyetiyle değil. "Önce anlamaya çalış, sonra anlaşılmaya" felsefesini benimseyin. Dinlerken yargılamayı erteleyin ve kendi varsayımlarınızı bir kenara bırakın.
Geri bildirim isteyin: Varsayımlarda bulunmak yerine, başkalarına nasıl hissettiklerini sorun ve duygularını önemsediğinizi gösterin.
İş dışındaki konuları konuşun: İş arkadaşlarınızın eşlerinin adlarını, hobilerini, başarılarını veya ilgi alanlarını öğrenin. İnsanlar genellikle kendileri hakkında konuşmaktan hoşlanır ve kişisel olarak tanındıklarında değerli hissederler.
Gönüllülük faaliyetlerinde bulunun: Kâr amacı gütmeyen bir gruba gönüllü olarak zaman ayırmak, empatik bir bakış açısı geliştirmek için iyi bir yoldur.
Farklı bakış açılarını inceleyin: Aynı gerçekleri farklı bakış açılarından sunan makaleleri, hikayeleri veya tartışmaları okuyarak birden fazla perspektifi anlamaya çalışın.
Empatinin Liderlik Tarzlarına Etkisi:
Vizyoner Liderlik: Empati, liderin ilham verici bir vizyonu açıkça ifade etmesini sağlar.
Koçluk Liderliği: Empati, liderin geri bildirim vermeden önce dinlemesine olanak tanır ve etkileşimin hedefine ulaşmasını sağlar.
İlişkisel Liderlik (Affiliative Leadership): Empati, liderin insanları bir bütün olarak önemseyerek mutlu etmesini ve moralini yükseltmesini sağlar.
Demokratik Liderlik: Özellikle farklı gruplar söz konusu olduğunda yanlış anlaşılmaları önlemede empatinin rolü vardır.
Organizasyonel Farkındalık: Örgütsel Dinamikleri Okuma
Organizasyonel farkındalık, bir liderin örgütsel düzeydeki mevcut akımları, karar ağlarını ve politikaları okuma yeteneğidir. Bu, bir liderin siyasi olarak zeki olmasını, kritik sosyal ağları tespit etmesini ve kilit güç ilişkilerini anlamasını içerir. Neden Önemli?
Liderlerin, çalıştıkları kuruluşun hem yazılı olmayan kurallarını hem de belirleyici değerlerini kavraması önemlidir.
Örgütsel farkındalığı olan liderler, çalışanların iletişim sistemleri, gayri resmi ağlar ve karar alma süreçlerinin bir parçası olduklarını algıladıkları ölçüde etkilidir.
Bu yeterlilik, liderlerin "benim pozisyonum bu" veya "düşman dışarıda" gibi sınırlı düşüncelere ve örgütsel öğrenme engellerine karşı koymalarına yardımcı olur.
Organizasyonel Farkındalık Nasıl Geliştirilir?
Sistem düşünme: Liderler, departmanlarının eylemlerinin diğerlerini nasıl etkilediğini fark ederek büyük resmi görmelidirler. Müşteriler, iş arkadaşları, satıcılar ve aile üyeleri de paydaş olarak birbirine bağlıdır ve kasıtsız etkilere neden olabilirler.
Gizli dinamikleri keşfedin: Kuruluşun nasıl "gerçekten çalıştığını", temel meselelerini, politik güçlerini ve yazılı olmayan kurallarını anlamak için çaba gösterin.
Paydaşların bakış açılarını inceleyin: Bir durumun tüm taraflarını incelemek için müşteri, çalışan, yönetici ve satıcı rollerini atayın.
Hizmet Odaklılık (Service): İhtiyaçları Karşılamak
Hizmet odaklılık, takipçi, müşteri veya müşteri ihtiyaçlarını tanıma ve karşılama yeteneğidir. Bu yeterliliğe sahip liderler, doğrudan müşteri veya müşteri ile temas halinde olan kişilerin ilişkiyi doğru yolda tutmasını sağlayacak bir duygusal iklimi teşvik ederler. Neden Önemli?
Bu yeterlilik, "önce insanlar" ilkesine odaklanır ve bir kuruluşun genel iklimi üzerinde olumlu bir etki yaratır.
Özellikle bir ekipteki ayrılıkları gidermek veya stresli zamanlarda insanları motive etmek için etkilidir.
Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS): KSS, bir şirketin sorumluluklarını geleneksel ekonomik hissedarlarının ötesine, topluluk dahil olmak üzere çok sayıda paydaşı kapsayacak şekilde genişletme fikrini yansıtır.
Günümüz çalışanları ve tüketicileri, kurumsal vatandaşlık davranışını etkileme güçleri konusunda geçmiş nesillere göre daha sosyal açıdan bilinçlidir.
Hizmet Odaklılık Nasıl Geliştirilir?
Müşteri memnuniyetini proaktif olarak takip edin: Müşteri veya müşteri memnuniyetini dikkatle izleyin ve ihtiyaçlarının karşılandığından emin olun.
Gizli ihtiyaçları belirleyin: Müşterinin başlangıçta düşünmediği ihtiyaçları öğrenmek ve karşılamak için sorular sorun.
İç ve dış müşteriyi anlayın: Herkesin işinin hem kuruluş içindeki hem de nihai müşteriler üzerindeki etkisini anlamasını sağlayın.
Güven odaklı ilişkiler kurun: Müşterilerle, hizmet, ürün veya diğer değerlerin teslimatına dayalı, devam ettirmek isteyecekleri güçlü ilişkiler kurmaya odaklanın. Bu, liderin karakteri (dürüstlük, sorumluluk, güvenilirlik) ve yetkinliği arasında bir denge gerektirir.
Her zaman ulaşılabilir olun: İhtiyaç duyulduğunda kendinizi müşterilerinize veya takipçilerinize ulaşılabilir kılın.
Sonuç olarak, sosyal farkındalık, liderlerin sadece iş hedeflerine ulaşmakla kalmayıp, aynı zamanda ekipleri ve paydaşlarıyla güçlü, anlamlı ve üretken ilişkiler kurmalarını sağlayan kritik bir duygusal zekâ yeterliliğidir. Empati, organizasyonel farkındalık ve hizmet odaklılık, liderlerin insanları gerçekten anlamalarına, örgütsel dinamikleri kavramalarına ve topluluklarına değer katmalarına olanak tanır. Bu becerileri geliştirmek, liderlik etkinliğini artırmak ve organizasyonlarda pozitif bir iklim yaratmak için temeldir.
LİDERLİKTE DUYGUSAL ZEKÂ YAZILARI
Empati: Liderin Gözüyle Ekibi Anlamak
İlişkileri Yönetme: Etkileşimde Güçlü Lider
KAYNAKLAR:
Goleman, D. (1999). Working with emotional intelligence. Bantam Books.
Goleman, D. (2015). Transform: Habits of superior managers [Leadership: A Master Class serisi]
Goleman, D., George, B., Fernández-Aráoz, C., & Warren. (2015). Grow: Identifying and fostering talent [Leadership: A Master Class, Vol. 1 serisi]
Goleman, D., Boyatzis, R., & McKee, A. (2001). Primal leadership: Realizing the power of emotional intelligence. Jossey-Bass.
Sharma, T., & Sehrawat, A. (2014). Emotional intelligence, leadership and conflict management. LAP LAMBERT Academic.
Commentaires