EASA, 24 Mart 2015'de meydana gelen Germanwings kazasından sonra, bünyesinde bu konuda bir birim oluşturmuştur. Bu birim tarafından hazırlanarak 16 Temmuz 2016'da yayınlanan raporda bir tavsiye kararı açıklamıştır. EASA bu kararında tüm havacılık işletmeleri için, ceza içermeyen bir çalışma ortamı çerçevesinde ve “Just Culture” ilkelerinden ödün vermeden, güvenli bir ortamda, mutlak gizliliğe uyularak, şeffaf, bağımsız bir pilot destek programının uygulanmasını tavsiye etmiştir.
AB Komisyonu konu ile ilgili olarak havacılık işletmelerinin, pilot destek sistemini uygulaması ve sürdürmesi ile ilgili bir zorunluluk kararı alarak 23 Temmuz 2018 tarihli 2018/1042 sayılı Komisyon Yönetmeliği ile resmi hale getirmiştir. Bu çerçevede konu detaylandırılarak ülke havayolu işletmeleri tarafından uygulama çalışmaları başlatılmıştır. Bu konuda yapılan çalışmalar havacılık sektöründe “peer support” olarak bilinmektedir.
Ülkemizde bu konuda çalışmalar TALPA ve Pegasus Havayolları tarafından başlatılmış ve uygulanmaktadır.
· TALPA programı, TALPAMDA (TALPA Meslektaş Destek Ağı) olarak belirlemiş ve Türkiye’deki havacılık işletmelerinde çalışan tüm pilotların yararlanmasına sunulmuştur. https://www.talpa-mda.org/
· Pegasus Havayolları bu programı, “Pegasus Hava Yolları Akran Destek Programı (PAPS)” olarak adlandırarak uygulamaya almıştır. Şu an için Pegasus Hava Yolları’nda çalışan pilotlar için hizmet vermektedir. https://pegasuspeersupport.com/
Bu programlar ile ilgili detaylı bilgiler kurumların web sayfaların dan edinilebilir. Bu programların en önemli amacı pilotlar arası akran-meslektaş desteğinin sağlanması. Destek sağlama sürecinde gönüllü olarak görev alan kişiler peer, meslektaş ya da akran olarak adlandırılmaktadır. Bu personelin seçilmesi ve eğitimleri sürecin etkili yürütülebilmesi açısından çok önemlidir.
Bu seçim sürecine “Harrison Assessments Yetenek Yönetimi Sistemi (HAYYS)” önemli ölçüde destek verebilir. HAYYS, online olarak uygulanabilen ve kişilerin davranış tercihlerine odaklanan bir sistemdir. Matematik ve Psikoloji (Kişilik teorisi, psikolojik danışmanlık, İnsan Potansiyeli psikolojisi ve organizasyonel psikoloji) konusunda uzman Dan Harrison tarafından geliştirilmiştir. 175 davranış eğiliminin analizine odaklanılan bir yapısı vardır. İnsanların davranışsal tercihlerini değerlendirmektedir. Yapılan bu değerlendirmeden elde edilen bilgiler farklı formatlarla işlenerek bireysel ve grup raporları alınabilmektedir.
Belirli bir görev ya da pozisyon için seçimlerde aşağıda örneği olan “İş Başarı Formülü” mevcuttur. Hazır formüller yanı sıra belirlenecek özelliklere göre İş Başarı Formülleri oluşturulabilmektedir. Yani akran ya da meslektaş için belirlenecek esasları içeren iş başarı formülü oluşturulabilmektedir.
Bu iş Başarı formülüne göre; meslektaş ya da akran adayı kişinin bu özelliklere uygunluğunu değerlendirmek üzere yanda bir bölümü görülebilecek örnek rapordaki gösterge ve açıklamalar ile temel özellikler, istenen özellikler ve kaçınılması gereken özellikler konusunda analiz sonuçlarını vermektedir.
İstenildiğinde bu göreve yönelik gelişim önerileri içeren bir rapor alınabilmektedir.
Ayrıca meslektaş-akran seçimi ya da destek almak üzere müracaat eden pilot için kişinin stres altındaki savrulmalarını ve tercihlerini gösteren “Paradoks Grafiği” alınabilir. Bu raporda 24 davranışın 12 grafik ile etkileşimlerini göstermek ve açıklamak mümkündür. Örnekte paradoks grafiğinin kısa hali görülmektedir.
Bu analizler birden fazla kişilere uygulandığında grubun excel formatındaki raporu ve farklı değerlendirmeleri yapılabilmektedir.
Ayrıca özellikle “Paradoks Grafiği” detaylı raporu ile destek almaya ihtiyaç duyanlara da destek olmak mümkün olabilir.